Wim Kok noemde GroenLinks in 1994 „extreemlinks”. Zij was toen nog een splinterpartij. Dat veranderde met het aantreden van Femke Halsema. GroenLinks werd een meer realistische, progressief-liberale partij. Dat legde GroenLinks geen windeieren: beter in de peilingen, meer zetels, lokaal meeregeren en een gedoogconstructie met het kabinet. Het imago van GroenLinks veranderde, de partij werd aanvaardbaar voor velen die er voorheen niets van moesten hebben vanwege haar radicale standpunten. Nu werd zij een alternatief voor de grijze PvdA.

Het werd helemaal feest toen Jesse Klaver aantrad. Met dit ‘nieuwe gezicht’ kwam de partij op veertien zetels. Maar de onervaren Klaver kon dit niet verzilveren door met GroenLinks deel te nemen aan de regering. Hij weigerde akkoord te gaan met een ander asielbeleid ten tijde van de kabinetsformatie in 2017. Het kwam hem op kritiek te staan van veel van zijn nieuwe kiezers die vooral op GroenLinks hadden gestemd vanwege duurzaamheid, maar ook wel zien dat asiel en de multiculturele samenleving kritisch bekeken mogen worden. Maar deze fout lijkt inmiddels weer vergeten en vergeven. Is dat terecht? Want was het een fout uit onervarenheid? Of zit er meer achter? Ik vrees het laatste.

Pensioendiscussie

Onder Klavers imago schuilt een vrij extreemlinks gedachtegoed. Dit maakte hij als gewoon Kamerlid al duidelijk door zijn enthousiasme over de radicale Franse econoom Thomas Piketty. Later was Klavers boekje ”Tegen het economisme” een bevestiging dat hij een geheel ander beleid voorstond dan Femke Halsema, ver voorbij wat Kok „extreemlinks” had genoemd.

In de praktijk is dit zichtbaar geworden in de pensioendiscussie. GroenLinks was onder Halsema voorstander van pensioenhervormingen. Zij zag dat vooral jongeren de dupe waren van het systeem. Maar de partij is 180 graden gedraaid. Ze is onderdeel geworden van het FNV-SP-50plus-kamp, dat enkel korten wil tegengaan, maar niet wezenlijk wil hervormen. Dit is naast ideologie ook cynische calculatie. Klaver wil door de komende verkiezingen zijn partij definitief vestigen als de grootste partij op links, in plaats van de PvdA. Met de progressief-liberale koers van Halsema kon dat niet. Klaver wil ook de meer traditioneel hardlinkse kiezers aan zich binden, de vakbonden en boze ouderen. Hij gokt erop dat zijn imago bij jongeren en hun desinteresse in pensioenen ervoor zorgt dat zij hem hier electoraal niet op afrekenen.

Palestijnse oproep

GroenLinks is dus economisch terug waar ze was in de jaren tachtig van de twintigste eeuw. Opvallender nog is de regressie naar traditioneel linkse punten buiten economische onderwerpen. Dit werd al duidelijk in het asielstandpunt tijdens de kabinetsformatie in 2017, maar werd nog zichtbaarder met het aannemen van de BDS-resolutie door het GroenLinks-congres op 16 januari (BDS staat voor Boycot, Desinvesteren en Sancties). GroenLinks gaf daarmee aan dat de Palestijnse oproep tot een economische boycot van Israël een „geoorloofd middel is om de Palestijnen te helpen in hun strijd voor rechtvaardigheid”.

De BDS-beweging is verbonden aan Hamas. De doelen van de BDS-beweging zouden het einde van de staat Israël betekenen, volgens notabene de linkse Joodse vredesactivist Norman Finkelstein. Het Simon Wiesenthal Center en diverse Duitse deelstaten hebben BDS daarom al geduid als „expliciet antisemitisch”. In de VS is er wetgeving die BDS-activiteiten verbiedt. Ook dit is niet nieuw. Binnen extreemlinks zijn er al vanaf de jaren 60 groepen die flirten met antisemitisme. Zij zien een lijn tussen Joodse bankiers en kapitalisme en tussen de staat Israël en ”westers imperialisme”. De bekende gijzeling van Joodse AirFrance-passagiers werd uitgevoerd door Palestijnen samen met twee extreemlinkse Duitse activisten uit dezelfde beweging waar Joska Fischer, de latere leider van de Groenen, lid van was.

Stemadvies

GroenLinks-Kamerlid Van Ojik verklaarde later niet de doelen van BDS te steunen, maar wel het middel. De oud-diplomaat doorzag de blunder van zijn partij. Maar het is te laat. Sinds de resolutie zijn er Hamasfilmpjes op YouTube gekomen waarin Nederlandse moslims advies krijgen op GroenLinks te stemmen. Klaver nam het eerder Baudet kwalijk dat hij aanwezig was bij een discussieavond met Jared Taylor, een Amerikaanse nationalist. „Zeg mij wie uw vrienden zijn, en ik zeg u wie u bent”, was de gedachte. Welnu, wat zegt dat inzake BDS over GroenLinks?

Materieel en immaterieel zien we dus onder Klaver een herleving van oud radicaallinks. Vooralsnog lijkt dit niet aan hem te plakken. Hij blijft die ‘nieuwe, frisse leider’. Maar hoe lang nog? Weten vooral de jonge kiezers wel wat GroenLinks inhoudelijk weer is geworden? Nieuw is het niet en, ten opzicht van Israël, fris al helemaal niet.

De auteur is zelfstandig juridisch adviseur.