Voor de jaarwisseling moesten alle NAVO-lidstaten een „geloofwaardig nationaal plan” bij het bondgenootschap aanleveren. Nederland kwam half december met een brief, waarin onder meer gesuggereerd werd dat het kabinet nog eens vijftien F-35’s zou willen kopen, een miljardenuitgave.

Nederland stelde in het plan vijf prioriteiten, maar hoeveel geld ermee gemoeid is, wordt pas bij de Voorjaarsnota van het kabinet duidelijk. Verschillende partijen spraken van een omgekeerde volgorde. GroenLinks-Kamerlid Van Ojik: „Moeten we niet eerst kijken wat nodig is, en dan kijken welk materieel daarbij hoort?” Verder zei hij een wapenwedloop te vrezen als alle NAVO-lidstaten het defensiebudget verhogen. Ook Karabulut (SP) was kritisch: „We lopen achter de NAVO en de VS aan, maar het heeft niet geholpen, het heeft ons niet veiliger gemaakt.” DENK-Kamerlid Öztürk verweet het kabinet defensiebelangen te laten bepalen door „het Twittergedrag van Trump. De NAVO-norm is een machonorm.”

Onderbouwing

Over de vijftien extra F-35’s zei minister Bijleveld (Defensie) dat het feit dat dit een wens van de NAVO is „niet wil zeggen dat we die gelijk inwilligen.” Dat de aanschaf van meer gevechtsvliegtuigen als een van de prioriteiten geldt, komt omdat „de NAVO erom vraagt” en omdat Nederland kwaliteit heeft op het gebied van luchtmacht, betoogde de bewindsvrouw.

Voor D66’er Belhaj was deze uitleg onvoldoende. Zij drong aan op meer onderbouwing. „Vier prioriteiten zijn terug te vinden in de eerdere defensienota, maar waar komen de extra F-35’s vandaan? U had ook een andere keuze kunnen maken. Ik hoop op een beter antwoord, want ik wil dit kunnen uitleggen.” De woordenwisseling stemde Karabulut tevreden: „Gelukkig zijn de meningen in de coalitie verdeeld.”

Verschillende partijen hekelden het feit dat er over materieel gedebatteerd werd, nu het defensiepersoneel geen cao heeft na de stukgelopen onderhandelingen hierover.

Europees leger

Ook proefden een aantal fracties elkaars nieren over het standpunt over een Europees leger. Hoewel D66 aangaf het „werkelijk niet te kunnen snappen dat partijen daar tegen zijn”, maakte minister Bijleveld duidelijk dat het kabinet er niets in ziet. „We moeten niet de illusie hebben dat de EU de taken van de NAVO kan overnemen.”

PVV’er Beertema diende een motie in die het kabinet onder meer verzocht Europese defensieplannen en „iedere stap richting een Europees leger” te verwerpen. Hierbij verwees hij naar het nieuwe vriendschapsverdrag dat Duitsland en Frankrijk dinsdag in Aken ondertekenden. De minister ontraadde de motie.

FvD-leider Baudet lokte met zijn opmerkingen over Rusland en defensiemissies „in de buitenwijken van grote steden” in Nederland vrijwel alle partijen naar de interruptiemicrofoon. „Van de veiligheidsdienst moeten we veel zomaar aannemen, maar ik heb daar een zekere agnostische houding in. Het is beter kritischer naar die informatie te kijken”, aldus Baudet.