„Een hele verrassing.” Zo noemt Lars Jacobusse (22) uit Meliskerke het feit dat hij op de tweede plaats staat op de Zeeuwse lijst van de ChristenUnie voor de Provinciale Statenverkiezingen van 20 maart 2019.

Hij was een aantal jaren „slapend lid” van de CU. Een poosje terug riep het bestuur van de ChristenUnie Zeeland kandidaten op zich te melden. „In die periode was ik op zoek naar iets wat ik naast mijn studie communicatie kon doen. Ik heb best wat tijd over.” Na enkele herinneringsmailtjes trok de jonge Zeeuw de stoute schoenen aan en meldde hij zich bij de selectiecommissie. Een maand na zijn gesprek met die commissie hoorde Jacobusse dat hij op plek twee was beland.

Politieke vader

Voor SGP’er Bertrick van den Dikkenberg (29) is het provinciehuis bekend terrein. Hij is sinds 2015 commissielid voor de SGP-Statenfractie in Utrecht en zat in de commissie mobiliteit en economie. In november dit jaar werd hij fractievoorzitter. Voor de komende Statenverkiezingen is hij lijsttrekker. „Dat voelde wel vreemd, om als relatief jong Statenlid de SGP-kar te trekken.” Van den Dikkenberg volgde Gijs van Leeuwen (1962) op. Die is sinds kort wethouder in Zaltbommel.

Vanaf zijn achttiende is Van den Dikkenberg actief voor de SGP. Hij begon als commissielid in de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Namens de SGP is daar nu Gerrit Boonzaaijer wethouder. „Hij is mijn politieke vader.”

Ook Robert de Wit (28), nummer 3 op de lijst voor het CDA in de provincie Groningen, heeft ervaring in de provinciale politiek. Hij was afgelopen vier jaar al Statenlid.

Wat drijft jullie om op provinciaal niveau politiek actief te willen zijn?

CU’er Jacobusse wil het openbaar vervoer in Zeeland op een hoger plan tillen. „Dat vervoer is echt heel slecht geregeld. Ik studeer in Rotterdam. Als ik buiten de spits naar de Randstad wil, duurt dat nog net zo lang als in 1948. Daarom gaan veel jongeren weg uit Zeeland. Dat gaat me echt aan het hart. Vergrijzing dreigt. Ik wil jongeren voor Zeeland behouden. Daarvoor is een goede verbinding naar de Randstad en de Zeeuwse scholen nodig.”

Ook wil de jonge Zeeuw in de toekomst oudere Statenleden bij de les houden. „Ik kan vragen stellen over zaken die voor ervaren politici misschien vanzelfsprekend zijn. Ik hoop een soort naïviteit vast te houden.”

Spoor

SGP’er Van den Dikkenberg vindt het „prachtig” om zaken voor burgers voor elkaar te krijgen. „Een spannend dossier is bijvoorbeeld de Uithoflijn, een in aanleg zijnde sneltramlijn van Utrecht-Centraal naar de universiteitscampus De Uithof. Ook over ondertunneling van het spoor in Maarsbergen is veel te doen. Ik probeer dan het goede voor de dorpelingen te zoeken en hun mening te laten horen in het provinciehuis.”

Belangrijk vindt de SGP’er het om de waarheid boven tafel te krijgen. „Ik kan heel slecht tegen jokken in de politiek. Dan beginnen er bij mij snaren te trillen. Ik wil dan weten wat er precies aan de hand is en ga wroeten.”

Deze weken speelt een kwestie rond de Utrechtse CDA-gedeputeerde Mirjam Maasdam. De SGP en ook andere oppositiepartijen verwijten haar dat ze de Provinciale Staten onjuist, onvolledig en ontijdig heeft geïnformeerd rond de verkoop van bouwkavels. Maandag werd daar in de Provinciale Staten over gedebatteerd. „Het was een lange, pittige dag. Maasdam kon blijven, al krijgt ze nog altijd veel kritiek. Ik vind het diepdroevig hoe zij heeft geopereerd in dit dossier. Al heb ik genoten van het debat met haar en mijn collega-Statenleden.” Zelf trok gedeputeerde Maasdam maandag huilend het boetekleed aan en beloofde ze beterschap.

De jonge SGP’er zegt niet alleen maar „voor het ambacht” politiek te bedrijven. „Ik zit ook in de Provinciale Staten vanwege de Bijbelse boodschap. Het SGP-geluid verdient het om op alle niveaus te worden gehoord.”

Gaswinning

CDA’er De Wit vindt het „mooi om een bijdrage leveren” aan de toekomst van Groningen, de provincie waar hij is opgegroeid. „Een belangrijk onderwerp is de energietransitie. In Groningen willen we enerzijds graag van het gas af, maar de gaswinning schept ook veel werkgelegenheid. Het is nu zaak om mensen om te scholen, onder andere naar banen in duurzame opwekking van energie.”

Mensen moeten zich vertegenwoordigd voelen door de politiek, geeft de CDA-politicus aan. „In Groningen leven veel zorgen over werkgelegenheid en het verdwijnen van voorzieningen op het platteland. Het is aan de politiek om daar iets mee te doen. Ik denk graag in mogelijkheden. Als bijvoorbeeld een op zichzelf staande bibliotheek niet meer rendabel is, kan deze misschien wel in een zaaltje van het dorpshuis gevestigd worden. Dan blijft de voorziening toch in stand. Dat soort dingen voor elkaar krijgen, vind ik echt gaaf.”

Menig burger heeft weinig met provinciale politiek. Is het werk in de Provinciale Staten saai en duf?

CDA’er Robert de Wit: „Dat ligt aan het onderwerp. Bij mijn vrienden moet ik niet aankomen met een abstract woord als ”omgevingsvisie”. Maar als ik dat begrip concreet maak en vertel dat wij hebben geregeld dat een busverbinding in stand is gebleven, reageren ze enthousiast. Dat soort concrete dingen moeten we veel meer laten zien.”

SGP’er Bertrick van den Dikkenberg vindt provinciale politiek „totaal niet saai.” „Die politiek staat juist nogal eens dicht bij mensen. Zo worden er steeds meer windmolens en parken met zonnepanelen gebouwd. Daardoor verandert de leefomgeving ingrijpend. Dat gaat bijvoorbeeld ook boeren aan. Provinciale overheden hebben over dat soort kwesties vaak ook wat te zeggen.”

CU’er Lars Jacobusse krijgt van „veel mensen” de vraag welke taken de Provinciale Staten hebben (zie ook: ”Wat doen de Provinciale Staten?”). „Daar valt dus nog wel werk te verrichten. Ik ben van plan om iets met nieuwsbrieven, vlogs of iets dergelijks te regelen, zodat kiezers meer van ons kunnen zien. De provincie Zeeland doet daar ook al wat aan via Jouw Zeeland, een platform waarin jongeren mee kunnen denken over zaken die spelen in de provinciale politiek.”

Jullie zijn jonge politici. Kan onervarenheid een valkuil zijn?

SGP’er Van den Dikkenberg: „Een paar jaar geleden viel een grapje van mij verkeerd. Dat gebeurde tijdens een debat over mobiliteit. De discussie ging over gedragsbeïnvloeding. Hoe krijg je mensen uit de auto en op de fiets?

Een collega van de Partij voor de Dieren hield een betoog. Ik wist dat hij in het dagelijks leven via zijn eigen eenmanszaak ook lezingen houdt over gedragsbeïnvloeding. Dus toen hij was uitgesproken, grapte ik: „Tot zover de zendtijd voor zzp’ers.” Die opmerking viel niet goed. Dat merkte ik meteen aan de sfeer in de zaal. De collega van de Partij voor de Dieren vond dat ik zuur was. Ik heb toen geleerd dat je zulke opmerkingen in zo’n setting niet moet maken.”

De SGP’er ziet zijn jeugdige leeftijd vaak als een voordeel. „Als een 65-jarige collega in de Provinciale Staten spreekt over de toekomstige generatie kan ik zeggen: „Dat ben ik.””

CDA’er De Wit: „Toen ik vier jaar geleden gekozen werd in de Provinciale Staten, was ik 24 jaar. Ik vond het best spannend. Want je komt tussen mensen te zitten die al heel wat bereikt hebben in hun leven en jarenlange ervaring hebben. Het was belangrijk dat ik oudere en ervaren mensen om me heen had, die me de ruimte gaven om fouten te maken. De eerste periode heb je in debatten wel eens geen antwoord op een vraag, omdat je simpelweg nog niet genoeg weet over de historie van een onderwerp. Ervaren collega’s helpen je dan achter de schermen om beter in een dossier te komen. Na ongeveer twee jaar snap je hoe het werkt in de Staten en kun je beter meepraten. Nu, na vier jaar, zit ik goed in de procedures en dossiers.”

CU’er Jacobusse: „Ik denk dat mijn leeftijd vooral kansen biedt. Maar ik ben blij dat ik onderdeel word van een ervaren fractie, die me wegwijs kan maken.”

Jongeren

CDA’er De Wit en CU’er Jacobusse bemoeien zich de komende maanden actief met de verkiezingscampagne. De Wit, campagneleider: „Ik probeer ervoor te zorgen dat elke kandidaat op de lijst van het CDA goed tot zijn of haar recht komt. Iedereen heeft zo zijn eigen achterban en doelgroepen. Uiteraard richt ik me, als jonge kandidaat, vooral op jongeren.”

Ook CU’er Jacobusse wil zich met name op jeugdige kiezers richten. „Mijn studie communicatie sluit goed aan bij een actieve onlinecampagne die we willen voeren.”

Naam: Lars Jacobusse (22), nummer 2 voor CU provincie Zeeland (partij heeft 2 van de 39 zetels)

Woonplaats: Meliskerke

Studie: communicatie

Naam: Robert de Wit (28), nummer 3 voor CDA provincie Groningen (partij heeft 5 van de 43 zetels)

Woonplaats: Groningen

Werk: communicatieadviseur bij een christelijke scholengemeenschap

Naam: Bertrick van den Dikkenberg (29), lijsttrekker SGP provincie Utrecht (partij heeft 2 van de 49 zetels)

Woonplaats: Elst (gemeente Rhenen)

Werk: adviseur op het gebied van stedelijk waterbeheer

Wat doen de Provinciale Staten?

De Provinciale Staten (PS) zou je de Tweede Kamer van de provincie kunnen noemen. Statenleden buigen zich onder meer over kwesties rond vervoer, zoals gevaarlijke provinciale wegen en busverbindingen. Ook hebben provinciale politici wat in de melk te brokkelen over ruimtelijke ordening, zoals inrichting van landbouwgebied of de aanleg van een windmolenpark. PS controleren de Gedeputeerde Staten (GS), die de regering van de provincie vormen.

Statenleden kiezen, kort nadat ze zelf zijn gekozen, de leden voor de Eerste Kamer. De huidige landelijke regering van VVD, CDA, D66 en CU steunt nu nog op een krappe meerderheid in de Eerste Kamer (38 van de 75 zetels). De kans lijkt groot dat premier Rutte en zijn ploeg die meerderheid in de Eerste Kamer komend jaar kwijt raken.

Hoe meer inwoners een provincie telt, des te meer Statenleden een provincie heeft. De provincies Flevoland en Zeeland hebben de minste Statenleden (elk 39). Noord-Brabant, Noord-Holland en Zuid-Holland hebben het grootste aantal (elk 55).

Lees ook

ChristenUnie en SGP verjongen in Zeeland