Theoloog Miroslav Volf: Religie schetst visioen van het goede leven
„De invloed van religie neemt wereldwijd toe.” Die stelling verdedigde theoloog Miroslav Volf zaterdag tijdens het Geestdrift Festival in de Utrechtse Pieterskerk. „Velen zien religie als hypocriet, maar toch omarmen veel andere mensen religie.”
De Amerikaanse theoloog, die van oorsprong afkomstig is uit Osijek in het huidige Kroatië en momenteel werkt aan Yale University, ging met zijn publiek op zoek naar een visie op het goede leven. „Ik sta hier de stelling te verdedigen dat we in een geglobaliseerde wereld religies nodig hebben om tot een visie op goed leven te komen. Die these is impopulair. In het Westen althans. Velen zien religie als hypocriet, irrationeel, uitsluitend en vooral als een bron van geweld. Maar toch omarmen veel mensen religie. Zowel qua invloed als in aantallen aanhangers wereldwijd neemt religie alleen maar toe.”
Visioen
De kracht van religie schuilt volgens Volf in haar vermogen een visioen te schetsen van het goede leven, waarin mensen tot bloei komen. „Dit vermogen wordt vandaag de dag nogal eens toe geschreven aan de wetenschap. Maar dat is onterecht. De wetenschap is geweldig, maar ze heeft ook beperkingen. Ze kan uitleggen, beschrijven en vertellen wat er gaande is, of wat er zou kunnen gaan gebeuren. Ze kan je echter niet vertellen wat je zou moeten doen.”
Volf legde dit uit aan de hand van algoritmen. „Algoritmen kennen jouw verlangens misschien wel beter dan jijzelf. Ze laten je zien wat je wilt, maar niet wat je zou moeten verlangen, of wat voor soort menselijk wezen je zou moeten zijn.”
Volf vroeg zich af welke dingen het waard zijn om verlangd te worden in het leven. „Die vraag is de belangrijkste van ons leven”, zei hij. „Religieuze tradities hebben deze vraag al eeuwenlang onderzocht. De Bijbel geeft als antwoord dat de mens niet zal leven bij brood alleen. Zolang we leven bij brood alleen, blijven we onvervuld.”
Uit handen geven
„Als we onze verlangens uit handen geven aan de leiding van een religieuze traditie, zijn we dan nog wel trouw aan onszelf?” zo vroeg een aanwezige zich af. „Is het mogelijk dat iemand anders beslissingen voor mij maakt, zonder dat diegene mij kent?”
„Het valt te betwijfelen of je zelf degene bent die altijd weet wat het beste voor je is”, antwoordde Volf. „Laat ik een voorbeeld geven: toen ik mijn vrouw nog niet kende, had ik wel een beeld van waar mijn toekomstige vrouw aan moest voldoen. Toen ik haar eenmaal ontmoette, was zij veel mooier en beter dan ik ooit had kunnen bedenken. Zo werkt het ook met het geloof. Het verrast ons. Daarom is het van belang dat je je door de goede dingen laat vormen.”
Het Geestdrift Festival werd zaterdag voor de zesde keer georganiseerd en vond dit jaar plaats in de Pieterskerk in Utrecht. Doel van het festival is om het „sociale, het schone en het levensbeschouwelijke elkaar te laten ontmoeten.” Dit gebeurt door middel van muziek, lezingen, workshops, een korte film en exposities. Het Festival trok ongeveer 200 bezoekers van verschillende leeftijden.