Op 18 september houden de Verenigde Naties hun jaarlijkse vergadering. Naarmate het aantal natuurrampen en door de mens veroorzaakte rampen de afgelopen jaren toenam, kregen de VN meer middelen nodig om hun doelstelling op het gebied van duurzame ontwikkeling voor 2030 te halen. Volgens het Wereldvoedselprogramma is het begrotingstekort voor hulp in 2016 en 2017 gegroeid van bijna 3 miljard tot meer dan 3,6 miljard dollar. Bij de VN, die zich erop beroemen de ultieme instelling van alle naties te zijn, rust de verantwoordelijkheid om alle mogelijke hulp bijeen te brengen om dit begrotingstekort aan te pakken.

Opmerkelijk is dat Taiwan – de 22e economie in de wereld, met een bevolking gelijk aan die van Australië – wil helpen, maar dat zijn goede wil door de VN wordt afgewezen.

De wortel van het probleem is dat de VN misbruik blijven maken van een resolutie uit 1971 van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties om de onverschilligheid en inactiviteit met betrekking tot Taiwan te rechtvaardigen. In die VN-resolutie 2758 werd het vraagstuk van de vertegenwoordiging van China in de VN op het eerste gezicht opgelost door de Chinazetel en het permanente lidmaatschap van de Veiligheidsraad toe te kennen aan het communistische China. De resolutie gaat echter niet in op het even belangrijke vraagstuk van de vertegenwoordiging van Taiwan, dat volgens zijn grondwet de naam Republiek China draagt en tot 1971 de Chinazetel in de VN bezette.

Geweerd

Doordat Taiwan sinds 1971 niet langer deel uitmaakte van de VN werd het land geweerd uit alle VN-organisaties en VN-instellingen. Sindsdien heeft Taiwan onvoorstelbare en in aantal toenemende moeilijkheden ondervonden. Zo kan het bijvoorbeeld niet beschikken over tijdige en volledige informatie bij het uitbreken van besmettelijke ziekten, doordat het geen lid mag worden van de wereldgezondheidsorganisatie WHO. Ook ontbeert het vaak essentiële vluchtinformatie voor de veiligheid van de burgerluchtvaart, doordat het geen lid kan worden van de internationale burgerluchtvaartorganisatie ICAO. Zelfs Taiwanese ngo’s, journalisten en burgers met een Taiwanees paspoort wordt de toegang tot VN-gebouwen geweigerd.

Een van de grootste doorbraken vond plaats in 2002, toen Taiwan onder de naam Separate Custom Territories of Taiwan, Penghu, Kinmen and Matsu (TPKM), gelijktijdig met China, kon toetreden tot de wereldhandelsorganisatie WTO. Penghu, Kinmen en Matsu zijn eilanden waarover de regering in Taiwan het gezag heeft.

Het gebruik van de naam TPKM weerspiegelt dat Taiwan nu officieel van mening is dat zijn effectieve bestuur alleen die specifieke vier gebieden bestrijkt en niet langer het Chinese vasteland. Toetreding van Taiwan onder zijn grondwettelijke naam Republiek China zou namelijk betekenen dat ook het Chinese vasteland daaronder valt. China ziet toetreding onder de naam Taiwan daarom als een onafhankelijkheidsverklaring en blokkeert dit. Vandaar het (ingewikkelde en geforceerde) compromis: toetreding als de douanegebieden (custom territories) Taiwan, Penghu, Kinmen en Matsu.

Toch leidde deze naamswijziging niet tot toelating van Taiwan tot de VN. De oorzaak hiervan ligt bij China, dat dit blokkeert. Hoewel het communistische China sinds 1949 nooit één moment over Taiwan heeft geregeerd, beweert het voortdurend dat het de soevereiniteit over Taiwan bezit. Daarom dicteert China de VN en de internationale gemeenschap dat die zich aan de Chinese territoriale ambities houden. Als gevolg hiervan verwerpen de VN botweg de inspanningen van Taiwan om te participeren in hun organisaties en activiteiten, onder het voorwendsel van het ”een-Chinabeleid”. Zo is Taiwan geen partij bij het klimaatakkoord en wordt het geweerd bij het VN-klimaatbureau UN-FCCC.

Het onredelijke besluit van de VN schendt niet alleen het beginsel van de universaliteit van het VN-Handvest maar vormt ook een ernstige inbreuk op de fundamentele rechten van de 23 miljoen inwoners van Taiwan.

Constructieve dialoog

De positie van Taiwan hieromtrent kan als volgt worden samengevat: 1. De toekomst van Taiwan moet alleen worden bepaald door zijn 23 miljoen inwoners. 2. De onopgeloste problematiek met betrekking tot de vertegenwoordiging van Taiwan moet worden opgelost door middel van een constructieve dialoog, zonder voorafgaande voorwaarden en met vreedzame middelen. 3. Alvorens een vreedzame oplossing te vinden, moeten de VN Taiwan uitnodigen om deel te nemen aan hun vergaderingen en activiteiten. De VN mogen niemand buiten beeld houden en nog minder de 23 miljoen mensen in Taiwan uitsluiten.

Taiwan bezit het vermogen om een positieve bijdrage te leveren aan de ontwikkelingsdoelen van de VN. Het is in de wereld behoorlijk onbekend dat Taiwan de afgelopen decennia stilletjes zijn eigen programma’s heeft uitgevoerd om landen in de Pacific, Azië, Afrika, Latijns-Amerika en de Caraïbische landen te kunnen helpen. Deze programma’s zijn erop gericht om deze landen te steunen bij het realiseren van schone energie, voedselveiligheid, duurzame landbouw, beter onderwijs, gezondheid en welzijn voor hun bevolking.

Om ervoor te zorgen dat de VN vasthouden aan hun basisidealen en relevant blijven voor alle volkeren in de wereld, moeten deze organisatie en haar leden weerstand bieden tegen externe druk en de deuren openen voor Taiwan. Zowel Taiwan als de wereldgemeenschap zou flink kunnen profiteren van toelating van Taiwan tot de VN.

De auteur is vertegenwoordiger van Taiwan in Nederland.