De imposante kruiskerk aan de Markt is van top tot teen aangepakt. Op het dak zijn nieuwe leien aangebracht met een totaalgewicht van 35 ton. Het voegwerk van de muren is vakkundig hersteld. De kerk oogt vanbinnen en vanbuiten weer als nieuw. Maar de authentieke uitstraling van het gotische monument heeft niets aan kracht ingeboet.

Voor het karwei werd een aannemer ingeschakeld die is gespecialiseerd in het restaureren van historische panden. Oome Restauratie uit Raamsdonksveer was verantwoordelijk voor de bouwkundige werkzaamheden: metsel- en voegwerk, timmeren, schilderen, alle smeedwerkzaamheden en de modernisering van de aansluiting op de riolering.

In de persoon van Adriaan van der Schans beschikt Oome over een betrokken restauratiemetselaar die het herstel van de kerkmuren ter hand nam. Met een ploegje jonge restauratiemetselaars in opleiding zorgde hij ervoor dat het voegwerk er weer tiptop uitziet. Wie de kerk nu in ogenschouw neemt, ziet niet eens waar het bouwwerk is aangepakt en waar níet. Dat komt mede omdat voor de restauratie uitsluitend oude stenen zijn benut, legt adjunct-directeur Albert Bax van Oome uit. „We hebben zeven verschillende soorten oude stenen gebruikt. En ik denk dat we wel acht keer de samenstelling van de mortel hebben aangepast voordat we een specie hadden die aansloot bij de kleur van het oorspronkelijke voegwerk.”

Dertiende eeuw

De Sint Catharinakerk stamt uit het begin van de dertiende eeuw en is sinds 1610 in gebruik bij de hervormde gemeente. Zevenbergen ligt op de grens van het rivierkleigebied van West-Brabant, waar in plaatsen als Willemstad, Dinteloord, Klundert en Fijnaart de bevolking overwegend protestants is. In Zevenbergen is de verhouding tussen protestanten en rooms-katholieken ongeveer 40 procent tegenover 60 procent. „De protestantse gemeenschap kent hier nog een actieve kerkgang”, weet voorzitter Cees Nelemans van de restauratiecommissie van de hervormde gemeente.

De restauratie kostte ongeveer 1,3 miljoen euro, zegt Nelemans. „De Stichting Hervormd Rusthuis Zevenbergen, ooit ontstaan vanuit onze kerkelijke gemeente, leverde een aanzienlijke financiële bijdrage. Zelf hebben wij natuurlijk ook meebetaald. Daarnaast ondersteunden nog enkele andere stichtingen ons project.”

De vernieuwde kerk oogt binnen licht en fris. Direct valt het indrukwekkende Flentrop-orgel op. Het hoge raam boven de zij-ingang is verfraaid met een prachtig glas-in-lood kunstwerk, ”De Levensboom”, gemaakt door glazenier Gunhild Volkenborn-Kristensen.

De ramen kregen gelaagd veiligheidsglas. In de kerktuin zijn in de grond zeven verstralers aangebracht, waarmee het gebouw ’s avonds feeëriek wordt verlicht. Om ook de toren goed te kunnen verlichten, werden in de toren ook schijnwerpertjes bevestigd. Het verlichtingssysteem is aangesloten op het openbare lichtnet en gaat tegelijk met de straatlantaarns aan.

Kerkdiensten

Koster Gerrit Ardon fungeerde tijdens de werkzaamheden als de ogen en oren van de restauratiecommissie: „Er werd aan beide kanten altijd in oplossingen gedacht. Daardoor konden gebruikelijke activiteiten in de kerk, de kerkdiensten, de rouw- en trouwdiensten, tussen de bedrijven door gewoon doorgang vinden.”

Restauratiemetselaar Van der Schans zegt dat de klus hem veel voldoening heeft gegeven. „Omdat het een kerk betreft, had dit project voor mij een belangrijke meerwaarde. In deze tijd is het best opmerkelijk als mensen zich ervoor inspannen dat een kerk niet wordt afgebroken, maar wordt gerestaureerd.”

Leerlingen bouwschool hielpen mee

Tijdens de restauratie, die in april vorig jaar begon, zijn leerlingen van de Bouwschool Breda ingezet, iets waar aannemersbedrijf Oome Restauratie blij om is. „Een project als dit is een prima leerschool voor jonge mensen”, zegt adjunct-directeur Albert Bax. Voorzitter Cees Nelemans van de kerkelijke restauratiecommissie schat in dat de kerk nu zestig tot zeventig jaar geen groot onderhoud meer nodig heeft. De restauratie stond onder auspiciën van architect Robert Guinée. Ambachtelijk leidekkers- en loodgietersbedrijf Bogaerts van Nuland legde de leien en herstelde de goten. Glasatelier Hagemeier voorzag de ramen van extra sterk dubbel glas. Smederij Frits Kramer heeft al het hekwerk, waaronder het uit 1876 stammende toegangshek, plus de haan en het kruis op de toren opgeknapt.