In dit boek laat kunsthistoricus Ineke de Jong-den Hartog, moeder van twee kinderen, zien hoe opvoeders kunnen zorgen voor een sfeer waarin er ruimte is voor kunst, cultuur en creativiteit. Met behulp van herkenbare casussen, prikkelende vragen en concrete tips kunnen ouders en leerkrachten al snel aan de slag. Daarnaast levert De Jong in haar boek een bijdrage aan de bezinning op de vraag hoe christenen met kunst kunnen omgaan.

In het kader van het zeventigjarig bestaan van hogeschool de Driestar in Gouda startte De Jong in 2012 een onderzoek naar de geschiedenis van het beeldende onderwijs op de pabo. Vanaf die tijd richtte ze zich steeds meer op het thema kinderen en kunst.

De Jong merkte dat ouders en leerkrachten soms een muur optrekken bij het horen van termen zoals ”expressie” en ”beeldende vorming”. „Die zijn te abstract en geven hun een ongemakkelijk gevoel; een gevoel vooral van dat ze iets ‘moeten’ wat ze eigenlijk niet zien zitten. Er bestaan allerlei prachtige boeken en materialen op het gebied van muziek, taal en kunst. Het probleem is echter dat opvoeders er vaak niet mee uit de voeten kunnen. Ik heb mezelf voor de uitdaging gesteld een brug te bouwen van ‘niets’ naar het pakken van bijvoorbeeld zo’n boek of muziekinstrument. Ik wil opvoeders laten zien hoe ze daartoe kunnen komen en vooral ook hoe leuk dat is. Zodat ze hun weg daarin gaan vinden.”

„Elk kind is een kunstenaar”, wordt weleens gezegd.

„Het is inderdaad waar dat veel kinderen creatief zijn, maar ouders en leerkrachten moeten hen wel begeleiden bij de vorming ervan. Ik testte veel dingen bij onze eigen kinderen en hun vriendjes en vriendinnetjes. Dan haalde ik bijvoorbeeld een boek over ”Peter en de wolf” uit de bibliotheek en zette dat in de kast. De kinderen vonden het vervolgens en vertelden hun vriendjes er weer over. Zo deed ik dat ook met muziekinstrumentjes, die gingen in de speelgoedmand. Daar hebben ze zoveel mee gespeeld! Voor 3,50 euro kwam er een cd-speler. Een stapel cd’s ernaast en dan maar kijken wat ze gaan doen. Ook op teken- en knutselgebied en bij taal werkt deze aanpak (zie casus).

Enthousiasme

Door te experimenteren en het opdoen van ervaringen leren kinderen vanzelf wat ze leuk en mooi vinden. Dit vraagt van ouders wel een tijdsinvestering en de nodige rust. Zij kunnen echter ook door hun enthousiasme al veel bereiken, vindt De Jong. „Als kinderen hun ouders zien genieten, dan werkt dat aanstekelijk. Een moeder die graag taarten bakt en dat laat zien, is een inspiratiebron voor haar kinderen.”

De Jongs boek bevat behalve een bezinnend deel ook een deel dat uitgebreid ingaat op drie vormen van creativiteit: beelden, muziek en taal. In het bezinnende deel wijdt De Jong een heel hoofdstuk aan het omgaan met talenten. Ze noemt verschillende visies op dit terrein en laat de lezers nadenken door middel van gespreksvragen. In haar boek besteedt ze ook aandacht aan kinderen met bijvoorbeeld autisme. Ze vindt het belangrijk dat kinderen echt mogen zijn wie ze zijn.

Glimlach

”Een mier op je bord” is een laagdrempelig en veelzijdig boek met voor ouders herkenbare casussen. Ouders en leerkrachten zullen het met een glimlach op hun gezicht lezen. De Jong laat hun zien dat het stimuleren van de creativiteit niet iets moeilijks of onbegrijpelijks is en dat ze op dat gebied al heel veel doen. Grote kans dat ouders en leerkrachten na het lezen van dit boek opgelucht ademhalen en zeggen: „Is dat alles? Dat is goed te doen en zelfs leuk!”

Klik hier voor gratis extra informatie, zoals een werkmap om het boek te behandelen in opvoedgroepen, op kringen en in teamverband op school.

Casus: taal aan tafel

„Mirjam vindt het leuk om met de kinderen taalspelletjes te doen. Op een dag zet ze een pan met havermoutpap op tafel. Ze schept de pap op en zegt: „Ik heb lekkere zwarf voor jullie.” De kinderen kijken eerst verbaasd naar hun moeder. Maar ze verblikt of verbloost niet. Dan schieten ze in de lach. Mam is weer eens in een bui om gekke woorden te bedenken. Leuk. „Lekker krummelig”, zegt Hadassa, „ik word er iepetjok van.” Niemand begrijpt wat ze bedoelt. Maar het klinkt grappig en daarom schieten ze allemaal weer in de lach.”

Boekgegevens

”Een mier op je bord”, Kinderen leren wat mooi is, Ineke de Jong-den Hartog; uitg. De Banier, Apeldoorn, 2018; ISBN 978 94 029 0637 0; 180 blz.; € 15,95.