Amerika is een land van enorme tegenstellingen. De spreekwoordelijke oppervlakkigheid wordt op veel plekken weersproken door kennis en kunde van een ongelooflijk hoog niveau. Zo extreem conservatief enerzijds en links politiek-correct anderzijds vind je het bijna nergens. En puissante rijkdom staat tegenover schrijnende armoede. Je kunt kritisch zijn over het gebrek aan sociale voorzieningen. Maar daar staan een generositeit en hulpvaardigheid tegenover die je met stomheid slaat.

Tussen deze uitersten beleven de evangelicals heftige tijden. ”Evangelical” was al een besmette term. Na de laatste presidentsverkiezingen is dat nog veel erger geworden. Half april hield Mark Labberton, president van Fuller Seminary, een indrukwekkende toespraak op een bijeenkomst over een kwestie waarbij hij de hand in eigen boezem steekt: wij evangelicals zijn verslaafd aan macht en welvaart, hebben een probleem met racisme en verafgoden de Amerikaanse natie.

Toch lukte het de aanwezige leiders niet met een gezamenlijke verklaring te komen. Laat de kerk niet aan politiek doen en laten we geen olie op het vuur gooien, is het idee. Met grote teleurstelling als gevolg, tot bij de seculiere New Yorker toe. Blijkbaar betreft het geen binnenbrandje.

Desondanks ben ik onder de indruk van de manier waarop mijn conservatieve geloofsgenoten hier in de spiegel durven kijken. Dat is voelbaar op de campus, waar op een biomedisch instituut en in een Templeton-project over evolutie indringende vragen buitengewoon open worden besproken. Online is het zichtbaar op de website van een conservatief-evangelicale organisatie als The Gospel Coalition (TGC).

Gezien de terreur van extreme vormen van politiek-correct denken, die ook het debat in Nederland steeds meer beïnvloedt, en de onenigheid in de eigen achterban zou je verwachten dat men zich op de vlakte houdt. Maar dat is allesbehalve het geval. Racisme is een enorm thema. „Het valt niet mee! We zijn zondaars. Allemaal hebben we racistische vooroordelen, waarvan we ons moeten bekeren.”

De organisatie kauwt niet voor wat dit precies betekent. Maar intussen wordt de lezer gebombardeerd met theologische en praktische bezinning. Om maar wat te noemen: Tien redenen waarom racisme een belediging is van God. De vijf beste boeken over de Afro-Amerikaanse evangelicals. Hoe je bepaalt of je kerkelijke gemeente etnisch divers genoeg is. En als klap op de vuurpijl vrijwel dagelijks de striemende columns van de Afro-Amerikaanse predikant Thabiti Anyabwile, met een scherp commentaar op de actualiteit.

Natuurlijk is de Amerikaanse situatie uniek. Dat tot-slaaf-gemaakten het geloof van hun eigenaren overnamen en hun land door hun lijden heen voorhielden dat slavernij, racisme en structurele ongelijkheid het Evangelie van Jezus Christus ontheiligen, is een groot wonder. Nederland kent ook geen voormannen als John Piper, die ronduit erkent dat hij zich moest bekeren van zijn kijk op zwarte Amerikanen.

Toch geeft de campagne van The Gospel Coalition te denken. Preken hoeven niet concreet te adviseren in discussies over Zwarte Piet, Nederlands kolonialisme of het feit dat mensen met een vreemde naam veel minder snel op een sollicitatiegesprek worden uitgenodigd. Maar stilstaan bij alledaags racisme en uitsluiting is geen linkse hobby. Wie vanuit de Bijbel naar onze beelden van de ander kijkt, wordt bepaald bij de kern van het Evangelie: zonde, schuld, vergeving, verzoening en levensheiliging. Predikers, heb het er eens over. Je weet niet alleen zeker dat het thuis nog over de preek zal gaan. Je hebt nog wat te zeggen ook.

Koert van Bekkum is universitair docent Oude Testament. Hij schrijft dit blog als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen.