”Imams in tekst en context. Preken van moslims in Nederland”
Auteur: dr. Abdelilah Ljamai
Uitgeverij: Meinema, Zoetermeer, 2004
ISBN 90 211 3938 3
Pagina’s: 87
Prijs: € 12,50. Imams zijn de afgelopen tijd regelmatig in het nieuws geweest. Hun preken zouden opruiend en haatdragend zijn. Ze zouden zelfs aanzetten tot een antiwesterse houding. Het boekje van Abdelilah Ljamai ”Imams in tekst en context. Preken van moslims in Nederland” is dus bijzonder welkom. Nu kunnen we zélf lezen waarover imams in hun moskeeën preken.

Ljamai geeft drie preken in vertaling weer, van de imam van de moskee in Tilburg, van de imam uit Eindhoven en van de imam uit Deventer. De eerste is Syriër, de andere twee zijn Marokkaan. De preken zijn dus in het Arabisch gehouden. Dat wil zeggen dat Turkse imams (ook wel hodja’s genoemd) niet in het vizier komen. Dat is een manco van dit boekje. Sowieso zijn de conclusies die getrokken worden onzeker, omdat ze gebaseerd zijn op slechts drie preken en korte interviews met de drie imams.

De auteur maakt dankbaar gebruik van een reeds vertaalde preek van de Tilburgse imam. Deze imam kreeg, na beschuldiging van het zaaien van haat, de opdracht zijn preken te laten vertalen. Iedereen in de wijk van de moskee kreeg zo de beschikking over de tekst van een drietal preken. De imam was zich dus bewust van een veel bredere kring van (Nederlandse) toehoorders.

Tradities

Toch is het boekje waardevol, omdat het een indruk biedt van waar imams in Nederland mee te maken krijgen en hoe zij ingaan op vragen die op hun kudde afkomen. Moslims leven hier als minderheid en dat vraagt om aanpassingen van allerlei voorschriften in deze nieuwe situatie.

Kenmerkend is het voortdurend zoeken naar een basis in de islamitische bronnen zoals de koran en de tradities van Mohammed. Vandaar dat de preken doorspekt zijn met koranverzen en hadithteksten. Ook opvallend zijn de geestelijke ”moedjamalaat”, sierlijke religieuze taal en vele eulogieën, dat wil zeggen: lofprijzingen na het melden van de naam Allah en van de profeet Mohammed.

De preken gaan over ware aanbidding en gehoorzaamheid, goed gedrag, de solidariteit van de gelovigen, die „één lichaam vormen dat uit verschillende delen bestaat” (woorden die doen denken aan 1 Korinthe 12), kledingvoorschriften, de omgang tussen mannen en vrouwen, de huwelijksrelatie enzovoort.

Homofilie

Ter aanvulling op de preken worden de imams vragen voorgelegd over de opvoeding van kinderen en over maatschappelijke en ethische kwesties. Het aantrekkelijke is dat het om concrete vragen gaat, waarop concrete (en ook verschillende) antwoorden gegeven worden. Is vrouwenarbeid toegestaan? Wat te denken van schijnhuwelijken? Is adoptie toegestaan? Orgaandonorschap? Een levensverzekering? Een hypotheek op je woning? Opvallend is dat híérover wel vragen gesteld worden, maar niet over abortus of echtscheiding of het heikele onderwerp homofilie.

Soms wordt kennis van islamitische verhalen verondersteld, zoals bij de beantwoording van de vraag of adoptie is geoorloofd. Als argument tegen adoptie wordt het verhaal over Mohammeds adoptiefzoon Zaid aangevoerd. Mohammed trouwde met Zaids vrouw, toen Zaid „de omgang met haar beëindigd had.” Zo staat het in de koran, waarnaar verwezen wordt, maar voor wie deze discussie niet kent is enige toelichting hard nodig.

Het boekje besluit met conclusies en geeft daarbij allerlei aanbevelingen, inclusief aansporingen aan imams om hun taak beter te kunnen vervullen.