De vrijstaande woning aan de Burgemeester Wuiteweg in Drachten staat op historische grond. Hier namen enkele Friezen in 1953 het besluit om zich af te scheiden van de plaatselijke christelijke gereformeerde kerk. Ze konden zich niet vinden in de prediking van ds. M. Drayer. Aanvoerder van de verontrusten was Auke Thomas de Boer, eigenaar van een bedrijf in landbouwbenodigdheden. Hij wist zijn zoons Thomas en Berend aan zijn zijde.

Directe aanleiding voor de breuk was het verzoek van Thomas aan de behoudende ds. W. F. Laman om voor de mannenvereniging te komen spreken. Ds. Drayer liet weten daar zeer ongelukkig mee te zijn. Kort daarop nam De Boer contact op met ds. J. G. van Minnen, die met enkele geestverwanten de Christelijke Gereformeerde Gemeenten had gesticht. Het groepje in Drachten sloot zich begin 1954 bij dit miniverband aan, en bouwde een kerkje aan de Zuidkade.

Ally (68), een dochter van Thomas, was een jaar eerder nog door ds. Drayer gedoopt. „Veel ouders in Friesland lieten hun kinderen pas dopen als ze zeker wisten dat ze zelf bekeerd waren. Mijn moeder, die uit de hervormde Kapelkerk van Drachten kwam, dacht daar anders over. Samen met mijn vader heeft ze ons in 1953 ten doop gehouden.”

Sjaaltje

Ondanks het beperkte aantal leden was de kleine christelijke gereformeerde gemeente in staat ds. H. Groen te beroepen. „Daardoor werd het clubje wat groter, maar na anderhalf jaar is hij al overleden. Toen zijn veel mensen weer vertrokken.”

In 1962 sloot de kleine kudde zich aan bij de Gereformeerde Gemeenten. „Dat heb ik geweten”, lacht Ally. „We kregen voortaan in het winterseizoen catechisatie, van ds. H. Ligtenberg. Naar de kerk moest ik een hoofddeksel op.” De praktijk viel mee. Haar moeder kocht een sjaaltje, dat voelde minder heftig dan een hoed. En ds. Ligtenberg was een aimabele man, die de laatste avond van het catechisatieseizoen op patat trakteerde. „Hij gaf ons ook belijdeniscatechisatie en heeft in 1970 onze huwelijksdienst geleid. Door de overgang naar de Gereformeerde Gemeenten kwam er eindelijk structuur.”

Pittig

Echtgenoot Johan Naberman (72), afkomstig uit hervormd Genemuiden, trok in 1966 naar Drachten, omdat zijn vader er een boerenbedrijf startte. „De familie vroeg zich af waar we in dat goddeloze Friesland moesten kerken.” Ds. G. van Estrik, destijds hervormd predikant in Genemuiden, attendeerde zijn ouders op de gereformeerde gemeente van Drachten. „Dat was toen een clubje van zo’n twintig mensen.”

De eerste periode ervoer Naberman als “pittig”. Zo nu en dan keerde hij voor een weekend terug naar zijn oude woonplaats, om leeftijdgenoten te ontmoeten en in een volle kerk te zitten. „Toen ik mijn vrouw leerde kennen, veranderden de belangen.”

Ally begeleidde in Drachten de gemeentezang, aanvankelijk op een harmonium. „Ik heb les gehad van een vrouw die met een breipen de noten aanwees. Eerst speelde mijn moeder met haar schoonzus, maar mijn tante werd ernstig ziek en mijn moeder kreeg hartkloppingen van het trappen. Daarom hebben mijn broer en ik het van haar overgenomen.”

Door de komst van ds. E. Venema, in 1973, maakte de gemeente een groeispurt door. De predikant begon een kerkblad, zette verenigingsleven op, ijverde voor de oprichting van een reformatorische basisschool en was actief betrokken bij de bouw van de nieuwe kerk. „Ds. Venema was een mannetjesputter en trok volk uit een wijde omgeving”, vat Naberman samen. „Zelfs uit Leeuwarden, daar kwam hij oorspronkelijk vandaan. We hebben nog steeds leden uit die stad.”

Isolement

Na het vertrek van ds. Venema werd de gemeente bijgestaan door emeritus predikant ds. P. Van de Bijl en later door ds. J. Mol. In 2002 kreeg Drachten weer een eigen predikant in de persoon van ds. G. Hoogerland. Het streekkarakter van de gemeente bleef bestaan. „Er zijn mensen die zo’n vijftig kilometer rijden. Een van de ouderlingen komt uit Damwoude, een andere woont in Marum, in Groningen.”

In het verleden onderhield de gemeente nauwe contacten met de gereformeerde gemeenten van Akkrum en Groningen. Dat veranderde in de loop der jaren. Akkrum ging ter ziele en Groningen en Drachten groeiden uiteen. „Gelukkig wordt de band nu weer beter.” De lokale kerken van andere denominaties liggen buiten beeld. „Het verbaast me dat de gemeente Smallingerland ruim vijfhonderd SGP-stemmers telt”, bekent Naberman. „Ook leden van de Kapelkerk en nogal wat evangelische mensen stemmen vermoedelijk op die partij.”

School

Een aantal kinderen van het echtpaar ging naar de Pieter Zandt scholengemeenschap in Kampen. „Dat was een toestand, want we woonden destijds nog buiten Bakkeveen.” In alle vroegte bracht Johan de dochters bij de bushalte in het dorp. Vanaf Drachten vervolgden ze de reis per trein. „Onze oudste kon het op een gegeven moment niet meer opbrengen. Toen hebben we voor het vrijgemaakte Gomarus College in Drachten gekozen.”

„We hebben hier altijd in een zeker isolement geleefd”, zegt Ally. „Dat heeft ook voordelen. Op de ulo had ik een prima band met mijn medeleerlingen, maar naar schoolfeesten ging ik niet. Dat werd geaccepteerd. Iedereen wist dat ik anders dacht.”

Ze wil de gemeente waar ze vijftig jaar organist was niet verheerlijken. „Maar ik voel me er wel sterk aan verbonden.” Johan intussen ook. „Dat hebben de meeste leden, ik denk door onze geïsoleerde positie. Je leeft met elkaar op een soort eiland.”

Gegevens

Naam: gereformeerde gemeente Drachten

Ontstaan: in 1954 als chr. gereformeerde gemeente

Aantal (doop)leden: 297

Aantal kerkgangers: 220-250

serie In het buitengebied

Dit is deel 2 van een serie over orthodox-christelijke gemeenten buiten de Biblebelt. Volgende week dinsdag deel 3.