Laura Bush: de trooster van alle Amerikanen

Geen allures, geen hoogdravende ambities. Gewoon zichzelf zijn, dat wilde Laura Bush toen haar man in 2000 tot de 43e president van de Verenigde Staten werd gekozen. „Ik ben Laura en ik wil geen kloon van een eerdere first lady zijn”, zei ze in een vraaggesprek.

Dat Laura onder nieuwe, voor haar onbekende omstandigheden zichzelf kon blijven, had ze al bewezen voordat de verhuizing naar het Witte Huis in zicht kwam. Door haar huwelijk met George Bush kwam ze in de kringen van Texaanse oliebaronnen, die beschikten over aanzienlijke kapitalen.

Voor Laura was dat echt een nieuwe wereld. Ze was de enige dochter van een bouwondernemer uit Midland (Texas), die zakelijk soms moeite had het hoofd boven water te houden. Ze groeide tamelijk beschermd op, was dol op lezen –ze genoot van de beroemde serie ”Het kleine huis op de prairie”– en was zeer gesteld op haar vriendinnen. „Het leven was eenvoudig, zonder veel bijzonders, bijna burgerlijk”, zei ze later zelf over haar jeugd.

Na haar middelbareschoolopleiding studeerde Laura pedagogiek en bibliotheekwetenschappen. Ze gaf les op een school in een achterstandswijk van Dallas met veel Afro-Amerikaanse leerlingen en was bibliothecaresse in achtereenvolgens Houston en Austin. Terwijl de ene vriendin na de andere trouwde, bleef Laura single. Ze dacht dat ze haar leven zou moeten wijden aan haar ideaal: zo veel mogelijk kinderen aan het lezen krijgen, want daarmee wordt de poort naar de wereld en naar succes geopend. De strijd tegen laaggeletterdheid gaf haar toen –naar eigen zeggen– „duizenden megawatts aan energie.”

Korte verkeringstijd

Via vrienden leerde ze George Bush kennen, die een deel van zijn jeugd vlak bij Laura’s geboortehuis had gewoond en die zelfs op dezelfde lagere school had gezeten. Toch kenden ze elkaar niet. Na een verkeringstijd van goed drie maanden trouwden ze op 5 november 1977, een dag nadat Laura 31 jaar was geworden. „Ik was inderdaad wat ouder dan mijn vriendinnen toen ik trouwde, maar heb daar nooit spijt van gehad”, zei ze later in een interview. „Ik was rijper. Die levenservaring kwam me in mijn huwelijk goed van pas. Het leven is immers niet altijd even gemakkelijk.”

Hoe moeilijk het soms kan zijn had Laura zelf al in haar jeugd ervaren. Zeventien jaar was ze toen ze in november 1963 een rood stoplicht niet opmerkte. Ze botste daardoor met haar auto op haar voorligger. Die auto werd bestuurd door een goede vriend van haar. Die kwam om het leven. In haar autobiografie die ze rond 2010 schreef, zegt ze dat dit een „altijd blijvend trauma” voor haar is. „In een ogenblik tijd is je hele leven veranderd. Het wordt nooit meer zoals het was. Door mijn fout is het leven van een ander plotseling gestopt.”

De eerste jaren van haar huwelijk waren zeker ook niet eenvoudig. Een groot verdriet was dat hun kinderwens niet vervuld leek te zullen worden. Samen verlangden George en Laura naar een kinderrijk gezin. Rond 1980 overwogen ze om maar een of enkele kinderen te adopteren. Terwijl ze de procedure daarvoor waren gestart bleek Laura zwanger te zijn. In november 1981 werd de tweeling Barbara en Jenna geboren. Laura noemde de twee meisjes „de sterretjes” van de familie.

Ruig gedrag

Groter dan het aanvankelijke verdriet over de kinderloosheid, was voor Laura de zorg over het ruige gedrag van haar man, die bovendien niet met alcohol wist om te gaan. Voor hun trouwen was hij in september 1976 gearresteerd wegens rijden onder invloed, met als gevolg dat hij tot 1978 geen auto meer mocht rijden. Ondanks die smet op zijn blazoen, was Laura met hem in het huwelijksbootje gestapt. Zij deed haar uiterste best om haar man van de drank af te krijgen. Ondanks talloze teleurstellingen bleef ze haar man trouw. Steeds weer zei ze: „Je hebt meer in huis dan je alleen maar te bezatten.” De hele familie Bush zegt tot op de dag van vandaag Laura te bewonderen om haar trouw en vasthoudendheid. Vader Bush heeft openlijk gezegd zijn schoondochter hiervoor „nooit dankbaar genoeg” te kunnen zijn.

Naast de inspanningen van Laura waren het de gesprekken met de bekende predikant Billy Graham die leidden tot een omkeer in het leven van George W. Bush. In 1986 zwoer hij definitief de drank af en beleed hij persoonlijk de Heere Jezus als zijn Redder. Sindsdien leest hij elk jaar samen met zijn vrouw de hele Bijbel door. Hij noemt dat „het mooiste en belangrijkste boek in mijn leven.” Samen met Laura ging hij nadien geregeld naar de methodistenkerk in hun woonplaats Midland. Pas vele jaren later, in 2008, aan het einde van zijn tweede termijn als president, gaf Bush ronduit toe ooit zwaar verslaafd te zijn geweest.

Vervliegen

Dat ze mogelijk ooit in het Witte Huis zouden gaan wonen, was een gedachte die Laura liever zover mogelijk wegstopte. Ze hoopte dat de politieke ambities van haar man zouden vervliegen zoals het veel jongens vergaat die astronaut willen worden. Maar al spoedig bleek dat een ijdele hoop. Reeds in 1978, nog geen jaar na zijn huwelijk, deed George mee aan de verkiezingen voor het Huis van Afgevaardigden. Hij verloor echter van de Democraat Kent Hance.

George legde zich de volgende tien jaar toe op zijn bedrijf, dat niet alleen actief was in oliewinning maar waartoe –later– ook de honkbalploeg Texas Rangers behoorde. In 1988 verhuisde het gezin (tijdelijk) naar Washington, omdat George zijn vader wilde helpen bij diens campagne voor de presidentsverkiezingen. Nadat die in het Witte Huis was getrokken, gingen George en Laura terug naar Texas, waar hij in 1994 gekozen werd tot gouverneur.

Zes jaar later stelde hij zich kandidaat voor het presidentschap, tegen de zin van Laura in. Desondanks deed ze mee aan de campagne en hield zelfs in juli 2000 een toespraak op de Republikeinse conventie waar haar man kandidaat werd gesteld. Daarmee maakte ze haar huwelijkse voorwaarde ongedaan. „Ik houd van George en ik steun hem. Daarom heb ik het gedaan”, zei ze toen ze werd herinnerd aan haar harde eis aan George voordat ze gingen trouwen.

Als first lady viel het voor Laura niet mee om haar plaats te verwerven. Laura was geen glamourtype. In damesbladen werd ze nogal eens neergezet als een saaie vrouw die weinig smaakvol gekleed was en die al jaren hetzelfde kapsel had. Laura reageerde daar nuchter op: „Ik hoef geen dure kleding. Een jurk moet vooral gemakkelijk zitten. En dat kapsel? Dat is gewoon heel gemakkelijk als je dagelijks wilt zwemmen. Nadien ben ik zo klaar.”

Politieke betekenis

Als het ging om haar politieke betekenis dan werd Laura nogal eens vergeleken met haar twee voorgangers: Hillary Clinton en haar schoonmoeder Laura Bush. Hoe de Amerikanen ook dachten over Hillary Clinton, iedereen wist dat ze veel invloed had op het politieke beleid van haar man. Zo’n rol wilde Laura niet. Met als gevolg dat ze in de media vaak werd neergezet als een tamelijk onbeduidende, conservatieve en saaie vrouw. Nita B. McBride, die enige jaren de stafchef van de first lady was, vindt dat onterecht. „Laura zat niet aan de overlegtafel zoals Hillary. Maar ze had wel degelijk invloed op de president. Ze streek de plooien glad die haar soms barse man veroorzaakte. Als hij in een gesprek te opgewonden raakte en uit de bocht vloog, waarschuwde ze hem met een vriendelijk „Bushieee” – waarbij haar stem dan aan het eind omlaagging.” Laura zelf zei aan het eind van de tweede ambtstermijn van haar man dat de media te veel keken naar de intellectuele, beleidsmatige invloed van de first lady. „Er is ook zoiets als sociale impact. Die wordt nogal eens veronachtzaamd.”

Echt moe werd Laura als ze vergeleken werd met haar schoonmoeder, Barbara Bush. „Het eerste wat mensen zeggen is: Ze is niet haar schoonmoeder.” Nee, natuurlijk niet. Ik ben mijn schoonmoeder niet.” Publiek leek alles koek en ei tussen beiden, maar insiders wisten dat het geregeld schuurde. Als Barbara Bush het nodig vond om aanwijzingen te geven voor de inrichting van het Witte Huis of voor de organisatie van diners, zei Laura af en toe: „Dank u, nu ben ik aan zet.” Dat ze een eigen stijl had, merkten medewerkers die nog onder haar schoonmoeder hadden gediend. „Als Barbara wat vroeg, had ze geduld; als Laura iets wilde hebben, rende je voor haar.”

Toch is het te stellig om te beweren dat Laura zich totaal afzijdig hield van de politiek. Ze lobbyde bij Congresleden voor goed leesonderwijs. Ze verhief haar stem tegen mensenrechtenschendingen in Afrika en Azië. Ze nam haar rol tijdens de reizen van haar man. Ze was de eerste presidentsvrouw die geregeld radiopraatjes hield om de Amerikanen deelgenoot te maken van haar zorgen op gebied van alfabetisering en gezondheidszorg. Kortom, Laura was wel meer een achtergrondfiguur dan haar voorgangsters maar ze was niet achter de coulissen verdwenen.

Prominente rol

Een prominente rol kreeg ze rond de aanslagen van 11 september 2001. Op het moment van het drama was ze alleen in Washington. Haar man was in Florida. De eerste uren zat ze in angst of er nog meer zou volgen en ook of ze George wel zou terugzien. Maar in de dagen nadien werd ze door haar man ingezet bij de zorg voor slachtoffers. Ze bezocht namens de regering Shanksville in de staat Pennsylvania, waar het vierde vliegtuig was neergestort. Haar woorden van meeleven en vooral haar aanwezigheid was voor de nabestaanden een bemoediging. Een van hen zei: „Toen Laura kwam, voelde het anders, voelde het beter. Mensen geloven wat Laura zegt, kunnen op haar schouder uithuilen en zij kan sterk zijn voor de rouwenden.” In haar toespraak zei Laura: „Amerika hoort de namen, maar u kent de mensen die omkwamen. U bent degenen aan wie ze dachten in de laatste ogenblikken van hun leven.” Een aanwezige zei: „Daar was Laura de echte moeder van ons vaderland; de trooster van alle Amerikanen.”

Amerikaanse presidentsvrouwen sinds 1945. Deel 11: Laura Bush (1946).

Laura Bush: de trooster van alle Amerikanen

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?