Thuis proberen we weer eens een stapje te zetten in het verduurzamen van ons huis. Aan een woning uit de jaren zeventig valt dan genoeg te doen: zolder en dakkapellen isoleren, het oude dubbel glas vervangen door HR+±glas en zonnepanelen plaatsen. En dan is er natuurlijk de vraag wat te doen met het aardgas. Willen we op gas blijven koken? Blijven we ons huis verwarmen met gas?

Nederland is sinds de vondst van het aardgas in de jaren zestig eigenlijk een oliestaatje. Energie was goedkoop en in overvloed beschikbaar. Allemaal hebben we daarvan geprofiteerd, zonder de consequenties ervan te overzien. Het oude zwembad in Kampen, bijvoorbeeld, heeft een prachtig rond schuifdak, zodat je in de zomer een openluchtbad kunt hebben. Het dak is uit oogpunt van energiezuinigheid ongetwijfeld zo lek als een mandje.

Nu is het gas bijna op en zien we in Groningen wat de gevolgen zijn van de aardgaswinning: onze landgenoten leven in grote onzekerheid door aardbevingen die steeds terugkeren. Bovendien is aardgas een fossiele brandstof: het raakt een keer op. En de verbranding ervan betekent CO2-uitstoot, wat slecht is voor het klimaat.

Betekent dit echter ook dat we moeten stoppen met het gebruiken van gas? Stoppen met aardgas is namelijk nogal ingrijpend. Probeer je eens voor te stellen wat het kost om het verwarmingssysteem van je huis om te bouwen naar een installatie die geen aardgas gebruikt. Heb je daar zin in?

Ondertussen ben ik met studenten stukken van de gevangenschapsbrieven van de theoloog Dietrich Bonhoeffer aan het lezen. Bonhoeffer wil Christus midden in het leven plaatsen. Dus moeten we ook midden in het leven stilstaan bij wat zonde is. Als we Christus niet naar de randen van het leven willen dringen, alsof Hij alleen dan van belang is als we sterven, moeten we ook de zonde niet tot een randverschijnsel maken. Laten we de zonde niet slechts in onze slaapkamer lokaliseren en niet alleen betrekken op onze worsteling met porno of de verhalen waar de roddelbladen van smullen. Zoek niet naar de zwakke zonden, schrijft Bonhoeffer, alsof zonde alleen betrekking heeft op onze zwakke plekken en op onze slaapkamergeheimen. Zoek de zonde in het volle leven.

Als ik stilsta bij zonde, vind ik het belangrijk te zien dat de breuk in onze relatie met God doorwerkt in al onze andere relaties. Een verwrongen relatie met God leidt tot een verwrongen relatie met jezelf, met je naaste en met de wereld, die Gods schepping is. Dat maakt onze zondige wereld zo complex. We overzien niet wat we allemaal doen en elke goed bedoelde oplossing creëert weer nieuwe problemen. God moet ons verlossen door Zijn koninkrijk te brengen. Voor ons is een goede wereld niet maakbaar.

Toch kan dat besef ook dienen als excuus voor onverschilligheid, terwijl onverschilligheid eveneens een uiting is van zondige verwrongenheid: ten diepste laten God, de naaste en de schepping je koud. Uiteindelijk draait het om eigenbelang.

Als ik dan nadenk over aardgas, schrik ik. Ten eerste van mijzelf. Natuurlijk, stoppen met aardgas is ingrijpend en kost veel geld. Maar is dat een reden om er niet bij stil te staan en het voor me uit te schuiven? Er zijn alternatieven die in elk geval leiden tot een verminderd aardgasgebruik, zoals elektrisch koken en infraroodpanelen in combinatie met zonnepanelen, een zonneboiler of een (hybride) waterpomp.

Je kunt niet zeggen: aardgasgebruik is zonde. Wel is de vraag hoeveel onverschilligheid er in ons uitstelgedrag schuilt ten opzichte van Gods schepping en van de naasten die lijden onder klimaatverandering en gaswinning. Traagheid en besluiteloosheid kunnen zomaar een uiting van onverschilligheid zijn.

Nieuw leven in de Geest van Christus betekent dat er een einde komt aan onverschilligheid. Een christelijke voorhoede kan daarvan een teken zijn door thuis te stoppen met aardgas. Ik vrees dat er grote investeringen nodig zijn om dit mogelijk te maken. Het gaat duidelijk in tegen het financiële eigenbelang van niet-Groningers. Maar dat is dan weer een goede manier om deugden als soberheid en spaarzaamheid te herontdekken.

Hans Burger is universitair docent systematische theologie aan de Theologische Universiteit Kampen. Hij schrijft dit blog als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen.