Werknemers melden vaker dan voorheen dat hun werk minder autonomie en uitdaging met zich meebrengt. Daarnaast zien zij de promotiemogelijkheden teruglopen.

Vooral laag opgeleiden, jongeren en migranten vinden dat hun arbeidsomstandigheden minder aantrekkelijk zijn geworden. Als gekeken word naar de beroepen, zijn koks en kelners, postpersoneel, winkelpersoneel, schoonmakers, huishoudelijk personeel en bejaarden- en kinderverzorgers minder tevreden. Zij ervaren hun werk vaak als fysiek zwaar, niet zo uitdagend en weinig zelfstandig en flexibel. Ook gaat het vaak om deeltijdwerk, waarbij onzeker is of ze hun baan kunnen behouden.

Tussen 2006 en 2016 is het aandeel werkenden met een vaste arbeidsrelatie gedaald van 71 naar 61 procent. Vooral laag opgeleiden en jongeren hebben vaker een flexibel contract. Ouderen worden weliswaar minder vaak werkloos dan jongeren, maar als dit hun toch overkomt hebben ze minder kans om weer een vaste baan te vinden. Vaak gaan zij aan het werk als zelfstandige of als flexwerker.

Arbeidsomstandigheden zijn het fysieke, sociale en psychologische klimaat waarin wordt gewerkt. Werknemers moeten veilig en gezond kunnen werken tot het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. De Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) geeft daar regels voor.

Volgens de Arbowet zijn werkgever en werknemer beiden verantwoordelijk voor het creëren van een veilige werkomgeving. Een werkgever vervangt bijvoorbeeld een machine die te veel lawaai maakt, maar verwacht tegelijkertijd van de werknemer dat hij de verstrekte gehoorbescherming op de juiste wijze gebruikt. In een ander voorbeeld stelt de werkgever een pestprotocol op, terwijl de werknemer een melding doet als hij pestgedrag signaleert of hier zelf mee te maken heeft. Op deze manier worden de arbeidsomstandigheden door beide partijen beïnvloed.

Ook andere wetten beschermen werknemers tegen eventuele negatieve aspecten van het werk. Zo beschermt de Arbeidstijdenwet werknemers tegen het maken van te lange werkdagen. Ook regelt die het werken op zondag en bij nachtdiensten. Een werkgever in de zorg dient bijvoorbeeld ‘gezond’ te roosteren, zodat werknemers niet te veel diensten met weinig rustperioden moeten draaien. Een werknemer zal dan met plezier naar het werk gaan en minder vaak uitvallen door overbelasting. Op zijn beurt heeft de werknemer de verantwoordelijkheid om binnen de kaders van deze wet de eigen grenzen te bewaken. Het is belangrijk dat de balans tussen werk en privé in evenwicht is, daar profiteert iedereen van!

Goede arbeidsomstandigheden zorgen ervoor dat werknemers meer plezier hebben in hun werk, meer doen, gezonder blijven en tot op hogere leeftijd kunnen blijven werken.

Het is heel belangrijk dat alle beroepsgroepen tevreden zijn over hun arbeidsomstandigheden. Dit draagt bij aan een positief werkklimaat, een betere productiviteit en een lager ziekteverzuim. Positiviteit en inzet leiden weer tot meer kansen voor een werknemer op doorgroeien binnen een organisatie. Positieve werknemers zijn bovendien een visitekaartje voor de onderneming.

De auteur is juridisch medewerker bij de RMU. Reageren? sociaal@refdag.nl