Zomaar enkele voorbeelden van nieuwsberichten uit het laatste kwartaal van 2016: „Twitter op zijn retour op smartphone”, „Twitter schrapt honderden banen” en „Twitter sluit kantoor Zuidas.” In de berichten wordt steevast melding gemaakt van een concurrent die het tij alleszins mee heeft: Snapchat, de app voor het delen van foto’s en video’s die na luttele seconden of hooguit een dag weer verdwijnen. De app die je zelfportret flatteert met flaporen en een hondensnuit, uitpuilende ogen of een regenboog die miraculeus uit je mond vloeit – hallo, lezer van boven de 25, bent u er nog? Jongeren kunnen met Snapchat lezen en schrijven, ‘ouderen’ (van voor 1990) blijven vertwijfeld achter.

Of je de sterk visueel georiënteerde app als intuïtief ervaart of als ondoorgrondelijk, hangt af van je leeftijd. Ervaring met andere sociale media baat weinig, want Snapchat werkt totaal anders. De kans is dan ook klein dat jongeren op de app hun moeder tegenkomen, laat staan hun oma, al is die tegenwoordig reuze handig met Facebook (de ietwat bedaagde rivaal die vergeefs poogde Snapchat voor miljarden over te nemen, en het toen maar kopieerde).

Snaps

Snapchat, gelanceerd in 2011, is bedoeld voor het onmiddellijk en ongefilterd uitwisselen van multimediale berichten: ”snaps”. Deze zijn slechts kort zichtbaar voor de vrienden aan wie ze gestuurd zijn, daarna verdwijnen ze. Behalve de snaps zijn er ”verhalen”. Deze zijn maximaal 24 uur te zien voor al je vrienden. De gebruiker van de app kan zijn snaps en verhalen wel bewaren als ”herinneringen”. Een handleiding levert Snapchat er niet bij. Swipe en zoek het uit.

Behalve foto’s worden er op de app veel video’s bekeken: dagelijks zo’n 10 miljard. De beelden zijn staand, niet liggend. Waarom zou je de moeite nemen om je telefoon steeds een kwartslag te draaien? Het uploaden van foto’s en video’s vanaf de filmrol van je telefoon was eerst niet mogelijk, maar sinds de komst van ”herinneringen” is dat wel het geval.

Terwijl we ons op Facebook en Instagram graag van onze beste kant laten zien, leent Snapchat zich voor communicatie zonder opsmuk. De app is voor veel jongeren de plek waar zij hun hele leven delen. Dus niet alleen die zonovergoten vakantie, maar ook de alledaagse besognes op een grijze januarimorgen. Hier telt niet het hebben van een groot netwerk van ‘vrienden’ en volgers rond je opgepoetste image, maar persoonlijk contact in een kleinere kring. Je kunt iemand dan ook alleen als vriend toevoegen als je zijn gebruikersnaam of telefoonnummer kent.

Lenzen

Voor een snap die na tien seconden weer verdwenen is, hoef je je niet uit te sloven. Sta je nogal onvoordelig op de foto? Geen probleem. Op Snapchat draait het niet om perfectie, integendeel. Maak gerust een tekening op kleuterniveau, of trek eens een gek gezicht: het zal gewaardeerd worden.

Met zogeheten lenzen plaats je merkwaardige maskers over je zelfportret. Het resultaat is potsierlijk, maar toch: jezelf zien als Bambi of een konijntje in de sneeuw is best aandoenlijk. Snapchat, kortom, heeft een geheel eigen esthetiek en charme.

Handige scholieren

De gedachte zou kunnen postvatten dat Snapchat niet erg serieus genomen dient te worden. Dat zou een misvatting zijn. Steeds meer grote bedrijven en nieuwsmedia zijn actief op het populaire sociale netwerk, om de boot niet te missen. Hoe bereik je de jeugd anders nog? Bij gebrek aan ter zake kundig personeel worden handige scholieren ingevlogen, die hun kennisvoorsprong in klinkende munt omzetten. Zo hebben de tieners Liam Tjoa (19) en Tim van der Wiel (18) klanten zoals HEMA, RTL, NOS en ABN AMRO. Omzet van hun marketingbureau: naar verluidt iets met vijf nullen.

Voor de echt grote jongens is er ”discover”. De pagina is te vinden door in de app naar rechts te swipen. Hier presenteren mediabedrijven zoals CNN, National Geographic en Daily Mail dagelijks hun verhalen aan een miljoenenpubliek, in een prachtige lay-out. Abonneer je je op een kanaal, dan verschijnen de verhalen tussen die van je vrienden.

Arnoud Adams, Richard Gaertner, Enrico van Wessel en Jochem Reitsema, studenten van de Christelijke Hogeschool Ede (CHE), verdiepten zich voor hun minor mediawijsheid in Snapchat. Volgens hen is de app geschikt voor een „luchtige” vorm van communicatie, die het contact tussen mensen en organisaties „zeer informeel” maakt en zo een gevoel van nabijheid creëert. De jonge ervaringsdeskundigen zien Snapchat als een snel groeiend medium waarmee veel jongeren te bereiken zijn die traditionele mediakanalen links laten liggen.

We rollen nog even met onze ogen. Een conclusie lijkt gerechtvaardigd: wie de jeugd snapt, snapt de toekomst.