Aartsbisschop Eijk van de Rooms-Katholieke Kerk maakte in september een einde aan het oecumenische karakter van de jaarlijkse Willibrordprocessie in Utrecht. Voortaan mogen daarin alleen rooms-katholieken meelopen. Voor de Katholieke Universiteit Tilburg was dat aanleiding om maandagavond –op de 1277e sterfdag van Willibrord– een symposium te houden. Elsbeth Gruteke, protestants predikante te Amsterdam, had de leiding.

De bijeenkomst begon met een stukje verdieping. Archeologe drs. Dietske Bedeaux sprak voor de ongeveer zestig bezoekers over de sporen van Willibrord onder het Domplein. Kerkhistoricus drs. Wietse van der Velde belichtte de verering van Willibrord als heilige van de middeleeuwen tot aan de moderne tijd. Volgens hem was Willibrord allereerst apostel van Nederland en daarna bisschop van Utrecht. „Protestanten stonden in de 18e eeuw positief tegenover Willibrord als missionaris van Nederland, maar dat hij naar Rome ging voor pauselijke goedkeuring konden ze niet waarderen.”

Wat heeft Willibrord ons nu nog te zeggen? Pastoor Ton Huiting mocht de aftrap geven voor de discussie. Het ging bij Willibrord om evangelisatie, was zijn antwoord. „Het Evangelie bindt en kan zo leiden tot eenheid.” De oecumenische vesper voorafgaand aan het symposium had op hem veel indruk gemaakt. „Samen bidden kan altijd.”

Gezamenlijke start

Ds. K. van den Broeke, preses van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), gaat niet mee in de verering van Willibrord. Wel hebben we mensen nodig om ons bij de bron te bepalen, zegt ze. „Willibrord kwam hier met een agenda om iets te vertellen, dat bepaalt ons bij een gezamenlijke agenda. Willibrord betekent voor ons een gezamenlijke start in de Lage Landen. Wie weet ook een gezamenlijke toekomst.”

Ook dr. Dick Schoon, bisschop van de Oudkatholieke Kerk in Nederland, hoopt op meer eenheid. „Als je geloofservaringen met elkaar uitwisselt en samen de rijkdom van het geloof ontdekt, zijn de verschillen marginaal.”

Bij het zoeken naar eenheid zijn er ook teleurstellingen, aldus ds. Van den Broeke. „In de eucharistie ben je niet welkom als protestant. Wel moeten we kijken naar wat we delen, en bidden kun je inderdaad altijd samen.”

Onze tijd kun je wellicht aanduiden als ”postseculier”, wat nieuwe kansen biedt, zegt de PKN-preses. „We zijn de verlegenheid voorbij en kunnen in de samenleving tonen wat geloven betekent. Zelfs onze minister-president heeft het over wat geloven voor de samenleving kan betekenen.”

Dr. Schoon vindt dat de kerk bescheidenheid past, gezien haar verleden. „De kerk wist het te goed en we moeten niet naar die situatie terug. Je moet nu gewoon de deuren open hebben op de plekken waar mensen zijn.” Pastoor Huitink vult aan: „Het Evangelie zet aan om in beweging te komen. We moeten niet alleen er over praten, maar het ook concreet maken.”

Grondlegger

De rooms-katholieke theoloog en priester Anton ten Klooster verwoordde al aan het begin van de avond de conclusie, als hij zijn persoonlijke band met Willibrord mag weergeven: „Willibrord is de grondlegger van het christendom dat wij delen. Willibrord kan van ons allemaal zijn.”