Het gaat om twee groepen schadelijke stoffen die met name via verpakkingen van gerecycled karton in ons voedsel terechtkomen. Foodwatch heeft een studie uitgevoerd naar de aanwezigheid van deze stoffen in Nederlandse producten als rijst en macaroni. Moah was aanwezig in ongeveer de helft van de geteste producten, Mosh zelfs in 83 procent.

Duitsland en Frankrijk lopen voor op Nederland in het terugdringen van Mosh en Moah in voedsel. Tijd voor actie, vond Foodwatch. Deze week heeft de Lidl hierop gereageerd met de toezegging geen Moah meer te accepteren in voedingsmiddelen en een limiet te stellen voor Mosh.

Mosh en Moah behoren tot de familie MOH, Mineral Oil Hydrocarbons. Beide broertjes zijn minerale oliën. Olie is een complex mengsel van meer dan duizend verschillende stoffen die allemaal bestaan uit koolstofatomen en waterstofatomen (“hydrocarbons”, koolwaterstoffen). De term ”minerale olie” verwijst naar olieverbindingen die tussen de tien en veertig koolstofatomen hebben. De hoeveelheid koolstofatomen geeft belangrijke informatie over de eigenschappen van de stoffen.

Naast de hoeveelheid koolstoffen varieert ook de vorm van de stoffen die in olie voorkomen. Ze kunnen bestaan uit lange ketens van koolstofatomen, maar ze kunnen ook vertakt zijn of ringstructuren bevatten. Op die manier zijn heel veel verschillende combinaties te vormen. Daardoor is olie altijd een complex mengsel.

Kankerverwekkend

Mosh en Moah zijn onafscheidelijk. Ongeveer 20 procent van het totaal aan MOH is Moah, de rest is Mosh. Mosh is nogal plakkerig. Het hoopt zich op in het lichaam. De effecten hiervan zijn nog niet volledig bekend.

Moah is de ”bad guy”. Het wordt wel snel uit het lichaam verwijderd, maar hierbij ontstaan schadelijke stoffen. Het lichaam kan de vetachtige stoffen moeilijk verwijderen via de urine, omdat de stoffen beter oplossen in vet dan in water. Daarom zijn er mechanismen in het lichaam die vetachtige stoffen beter wateroplosbaar maken door er zuurstofrijke zijgroepen aan te koppelen. Tijdens die reacties kunnen reactieve deeltjes ontstaan die sterk reageren met essentiële onderdelen van het lichaam.

Dat is met name schadelijk als hierdoor het DNA beschadigd raakt. Als het lichaam dit niet op tijd repareert, kunnen cellen afsterven. Of juist heel snel gaan delen; dan worden het kankercellen. Daarom zijn de stoffen in de groep Moah mutageen (ze beschadigen het DNA) en carcinogeen (kankerverwekkend). Terecht dus dat de alarmbellen gaan rinkelen.

Er zijn nog geen Europese regels over de aanwezigheid van Mosh en Moah in voedsel. Wel is er inmiddels een grote studie gedaan naar het voorkomen en de giftige effecten van beide stofgroepen. Er is echter nog niet voldoende bekend over de effecten om een acceptabele dagelijke inname (ADI) vast te kunnen stellen.

Wat de bestudering van de effecten van deze stoffen heel moeilijk maakt, is dat Mosh en Moah complexe mengsels zijn in steeds andere samenstellingen. Elk van de individuele stoffen heeft een eigen mate van giftigheid. Voor een goede studie zal dus wel steeds hetzelfde mengsel gebruikt moeten worden. Dit onderzoek laat mogelijk nog even op zich wachten.

Intussen heeft Foodwatch de supermarkten opgeroepen hun verantwoordelijkheid te nemen. Juist omdat het gaat om langetermijneffecten moet er nu actie worden ondernomen. Anders lopen we het risico dat de samenleving straks met een groot gezondheidsprobleem zit.

Het is sowieso goed dat er aandacht is voor de chemische stoffen die ons voedsel binnendringen via verpakkingsmateriaal. Niet alleen gerecycled papier, ook plastic verpakkingen geven dit soort stoffen af. We hebben het dan over het zusje van Mosh en Moah: Posh (Polyolefin Oligomeric Saturated Hydrocarbons).

Het is wel zaak realistisch te blijven. Terug naar de kruidenier die werkte met glazen potten en een weegschaal willen we ook niet. Er zijn vele gezondheidsrisico’s door allerlei oorzaken. Het is goed dat die risico’s in kaart gebracht worden. Voorkomen dat deze stoffen in ons voedsel terecht komen, zou de beste oplossing zijn. Maar hopelijk zonder dat er weer nieuwe broertjes en zusjes van Mosh en Moah geboren worden.

Gerdien van Genderen-de Kloe is farmaceutisch chemicus en werkzaam bij een waterlaboratorium.