Hoogleraren Van Vlastuin en Ganzevoort in debat over waarheidsclaims
ROTTERDAM. „Jezus is opgestaan en Hij leeft. Ook vandaag.” Prof. dr. W. van Vlastuin claimde dat donderdag als waarheid in een debat met prof. dr. R. R. Ganzevoort, georganiseerd door het CSFR-dispuut Ichthus in Rotterdam.
De avond stond in het kader van het thema ”Christelijke waarheidsclaims”. „Theologen moeten voorzichtig zijn de waarheid te claimen”, zei prof. Ganzevoort, hoogleraar praktische theologie aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam. „Bijbelse waarheid is relationele waarheid.”
Volgens hem is het woord waarheid voor een niet-christen niet verstaanbaar. Hij spreekt liever van geloof, hoop en liefde. De confrontatie met mensen die verschillend in het leven staan intrigeert hem. „Wat hebben woorden voor betekenis als je met mensen spreekt? Wat zeggen onze concepten voor hen Wie God is? Als je dat moet uitleggen, komen woorden al snel in de lucht te hangen.”
Prof. Van Vlastuin, hoogleraar theologie en spiritualiteit van het gereformeerd protestantisme aan de VU en rector van het Hersteld Hervormd Seminarie, gaf aan dat het begrip waarheid inderdaad problematisch kan zijn. Hij erkende dat het gedrag van christenen de claim op de waarheid ongeloofwaardig kan maken. Met prof. Ganzevoort stemde prof. Van Vlastuin in dat Bijbelse waarheid relationele waarheid is. Maar dat betekent volgens hem niet dat er niet over waarheid te spreken valt. Hij liet er geen twijfel over bestaan dat de opstanding van Christus als waarheid verwoord kan worden. „Voor mij is het een waarheidsclaim dat Jezus is opgestaan en dat Hij leeft.”
Prof. Ganzevoort: „Dat mensen het Bijbelverhaal van kruisiging en opstanding verteld hebben en dat zelf geloofden, is nog geen reden om het als waarheid te claimen. Het gaat er mij om wat die verhalen bevindelijk betekenen.”
Het verhaal van kruisiging en opstanding kan volgens prof. Ganzevoort wel worden uitgelegd, maar moeilijker ligt het voor het concept van verzoening dat daarachter schuilgaat. „Binnen de kring van gelovigen is dat als waarheid wel uit te leggen, maar mensen van buiten die kring begrijpen daar helemaal niets van.” Prof. Van Vlastuin: „In een kerkdienst zijn er inderdaad honderden begrippen die het begrip van niet-gelovigen te boven gaan. Maar Wie Jezus is, kun je breed toegankelijk uitleggen.”
Volgens prof. Van Vlastuin is er geen goedkoop besef van waarheid. „Geloven is een stellig weten wat waarheid is”, zei hij.
De twee hoogleraren zijn het erover eens dat het nauw luistert hoe je over God spreekt. Met het Bijbelse begrip over waarheid heeft prof. Ganzevoort geen moeite. „Het gaat er mij om wat mensen daaronder verstaan.”
In de discussie ging het erom hoe voor christenen absolute waarheid nog relevant kan zijn als iedereen zijn eigen waarheid construeert. Christenen belijden het Apostolicum als waarheid, waarin de kern van hun geloof in God is vervat en die zij als onopgeefbaar zien.
Levenswijsheid
„Christenen kunnen beter hun waarheidsclaims over het geloof laten varen”, aldus prof. Ganzevoort. „Het is beter alle waarheden uit ons geloof op het horizontale vlak te bundelen tot levenswijsheid die voor een veel breder publiek geldt.” Volgens prof. Van Vlastuin gaat het in het geloof om de ontmoeting tussen God en de mens. „Op het scherp van de snede gaat het dan om waarheid, of niet.”