Toen Willem Verbaan een jaar geleden diaken werd in de hervormde gemeente van Noordeloos, in de Alblasserwaard, had de diaconie juist een stuk grond verkocht. De pacht was door omstandigheden vrijgekomen, reden voor de diaconie om het perceel van de hand te doen. „Als kerkelijke gemeente hoef je geen grootgrondbezitter te zijn”, licht Verbaan het beleid toe. Hij kreeg de opdracht om te zoeken naar een geschikte investering. De diaconie was namelijk niet van plan het geld op de bank te zetten. Aan slapend geld heeft niemand iets, zeker niet in een tijd waarin de rente laag is, luidde de redenering.

Verbaan: „Dat je als diaconie geld achter de hand houdt om in de nood van hulpbehoevende gemeenteleden te kunnen voorzien, is noodzakelijk en begrijpelijk. De vraag is: hoeveel geld heb je daarvoor nodig? De plaatselijke gemeente is je eerste verantwoordelijkheid, maar je moet de verre naaste niet vergeten.”

Warmhartig

Hervormd Noordeloos besloot te investeren in het verstrekken van microkredieten aan startende ondernemers in Burkina Faso: 100.000 euro voor een periode van twee jaar. De diaconie ging daarvoor de samenwerking aan met investeringsmaatschappij Incluvest, die nauwe banden heeft met stichting Woord en Daad. Vorige week dinsdag tekenden beide partijen het contract.

Verbaan: „Het gaat ons niet om winst. We willen bijdragen aan een structurele verandering in het leven van mensen en aan het vergroten van het diaconaal bewustzijn in onze gemeente.” De rente die de diaconie ontvangt, wordt opnieuw geïnvesteerd in armoedebestrijding. Volgens de diaken is er bewust gekozen voor een investering met een laag risico, omdat de diaconie zo goed mogelijk wil omgaan met het geld uit de grond die de gemeente is geschonken. Daarnaast is er voor een korte looptijd gekozen. Aan het einde van deze twee jaar heeft de diaconie het geïnvesteerde geldbedrag weer in bezit.

De hulp aan eigen gemeente­leden komt niet in gevaar, benadrukt hij. „En zelfs als de nood aan de man zou zijn, dan weet ik zeker dat God weet wat we nodig hebben en dat de gemeente warmhartig zal voorzien in wat nodig is.”

Verbaan hoopt dat het project in Burkina Faso gemeentebreed gedragen zal worden en geen „kille zaak op afstand” blijft. Zelf draagt hij Afrika een warm hart toe, iets wat versterkt werd tijdens een werkvakantie in 2010. „Het is mooi om te zien hoeveel je voor een ander kunt betekenen, al is het op kleine schaal. Hetzelfde geldt voor de investering in microkredieten. Als je naar de nood in de wereld kijkt, is het een druppel op een gloeiende plaat. Maar elke persoon die een microkrediet krijgt, is vervolgens is staat om in het eigen onderhoud te voorzien, om gezondheidszorg en het onderwijs van de kinderen te betalen. Het is mooi om daaraan een steentje bij te dragen.”

Persoonlijk

Diaconieën kloppen niet vaak aan bij een investeringsorganisatie, zegt Wim Hasselman, die behalve bij Woord en Daad ook bij Incluvest werkt, een investeringsmaatschappij die geld stopt in agrarische ondernemingen en dienstverleners in ontwikkelingslanden. „Ze zijn doorgaans risicomijdend. Ik weet dat er behoorlijk wat diaconieën met veel vermogen zijn die hun geld bij veilige banken stallen, waar het geld alleen maar aangroeit. Daarmee help je echter geen enkele arme op de wereld verder.”

Een bescheiden deel kiest volgens Hasselman voor een investering in een fonds dat duurzame ontwikkeling beoogt, van bijvoorbeeld Triodos Bank of ASN Bank, of voor een investering via Oikocredit (financiering van microkrediet in het buitenland) waar de Protestantse Kerk mee samenwerkt. Incluvest is in 2012 op initiatief van Woord en Daad opgericht en treedt volgens Hassel­man sinds kort naar buiten.

Investeerders die met Incluvest in zee gaan, storten hun geld niet in één groot fonds dat verschillende anonieme projecten steunt, maar worden gekoppeld aan één specifiek project, zodat het ontwikkelingswerk een gezicht krijgt. Op die manier helpt de hervormde gemeente van Noorde­loos vrouwen in Burkina Faso aan een starterslening van 50 euro zodat zij een kleine onderneming kunnen opzetten. Hasselman: „We onderscheiden ons door een persoonlijke benadering. Wie wil, kan het project met eigen ogen gaan bekijken.”

Binnenland

De Protestantse Kerk kreeg tot ruim tien jaar geleden herhaaldelijk verzoeken van diaconieën of zij hun geld ook konden beleggen in binnenlandse projecten, weet Carla van der Vlist, teamleider bij Kerk in Actie, de diaconale organisatie van de PKN. In 2006 werd daarom de stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PDKN) opgericht. De stichting koppelt plaatselijke diaconieën aan binnenlandse projecten die moeilijk te financieren zijn. Zo kunnen diaconieën op dit moment investeren in de bouw van het nieuwe Roosevelthuis op landgoed Hydepark in Doorn. Het verstrekken van leningen ten gunste van een goed doel gebeurt volgens Van der Vlist „op grotere schaal.” Dia­conieën legden in 2013 in totaal 9 miljoen euro in bij PDKN. „Een uitstekende manier om je vermogen verantwoord in te zetten. Deze constructie daagt diaconieën uit om een bijdrage te leveren die ertoe doet. En het voordeel is: ze krijgen hun geld terug.”