Brief van Anna Maria van Schurman die van liefde gloeit

De begaafde Anna Maria van Schurman (1607-1678) verlaat in 1669 Utrecht, de stad waar ze zo veel geleerd heeft, om zich in Amsterdam aan te sluiten bij een groep radicale protestanten onder leiding van de Fransman Jean de Labadie. De reden voor haar vertrek is de onvrede met de situatie in de kerk in Utrecht. Die bestaat uit christenen en naamchristenen. Zelfs onbekeerden kunnen deelnemen aan het avondmaal.

In Amsterdam trekt ze in bij de groep van De Labadie, die in een ”huis van liefde” samenleeft. Als ze terugdenkt aan Utrecht, grijpt ze haar pen en schrijft in fraai Frans een brief aan een van de predikanten in de domstad, Petrus Montanus. Ze verdedigt haar vertrek en probeert Montanus over te halen ook naar Amsterdam te komen.

De brief was tot voor kort onbekend. Dr. Pieta van Beek heeft de inhoud nu echter gepubliceerd in het derde deel van haar Schurmanniana-reeks. Volgens Van Beek, die in 1997 op Van Schurman promoveerde, springen twee dingen in de brief in het oog. Van Schurman schrijft over de bezorger van de brief, waarschijnlijk Pierre Yvon, die door Christus „in vuur en vlam” is gezet. „Die lucht van liefde ademt ook Van Schurman in en daarom gloeit haar brief ook van liefde voor „de grote Koning Jezus””, aldus Van Beek. Daarnaast spreekt de brief over Van Schurmans afkeer van de kerkelijke praktijk in Utrecht.

Daar had het schrijven een averechtse uitwerking, stelt Van Beek. Montanus liet de brief aan Voetius en andere collega’s lezen. Voetius was „diep gegriefd” door de overstap van Van Schurman, „vooral ook omdat ze een andere geestelijke leider dan hij had gekozen.” Aan de Utrechtse universiteit organiseert hij direct dispuutcolleges met stellingen tegen „dat Amsterdamse klooster.” Het is het begin van een nationale hetze tegen Van Schurman.

Brief van Anna Maria van Schurman die van liefde gloeit

Kerk & religie

RD.nl in uw mailbox?