In de Volkskrant (3 januari) stond een reportage van Teun van de Keuken over erbarmelijke omstandigheden in kledingfabrieken. Rond ons voedsel spelen even ingewikkelde problemen: het laatste nummer van Sophie laat dat zien. Of test je ecologische voetafdruk. Alles bij elkaar kan het een verlammend effect hebben. De wereld is zo ingewikkeld, maakt het iets uit wat we doen?

Theologie kan bij zo’n gevoel van verlamming optreden als cognitief therapeut. Reclamemakers en hersenwetenschappers weten het al lang: wat we doen, is een gevolg van hoe we kijken en denken. Kijken, voelen, denken en doen zijn onlosmakelijk verbonden. Theologie kan helpen om beter te leren kijken en denken, om die verlammende impasse te doorbreken. Wanneer het goede nieuws van Jezus Christus je kijken en doen doortrekt, ontstaat ruimte om weer je weg te vinden.

Dat begint bij hoe we onszelf zien. Een christen is iemand die met Christus sterft, lijdt, en een nieuw leven begint.

We sterven met Christus. Dat is pijnlijk, maar terecht. We dragen schuld voor onze te grote ecologische voetafdruk. Als je nagaat hoeveel water, grond, en plantaardig voedsel nodig is voor de productie van het vlees dat we tot ons nemen, schrik ik. Wie gaan er fysiek kapot voor onze nieuwe smartphones? We zijn mee verantwoordelijk voor de verwoesting van ecosystemen op de zeebodem – woestijnvorming onder water. We maken ons ook schuldig als we wegkijken en niet willen weten. Alsof er geen Schepper is die onze wereld geschapen heeft. Daarom is het niet alleen nodig dat Christus voor ons sterft; ook dat we met Christus sterven.

Gek genoeg: ik vind het een opluchting om dat eerlijk te erkennen. Het evangelie geeft daar de ruimte voor. We zitten niet meer vast aan ons schuldige verleden.

We lijden met Christus – aan de zonde en aan de gevolgen van de zonde. Lees Romeinen 8: we lijden mee met de schepping die zucht en kreunt onder de door ons veroorzaakte zinloosheid. Althans, dat kunnen we leren uit het evangelie. Verdriet hebben om hoe wij de aarde uitputten en alleen al voor ons voedsel liters aardolie verbruiken in kunstmest en als brandstof voor tractoren; tot je door laten dringen hoe wij delen van de oceaan veranderen in een plasticsoep.

Het goede nieuws van Jezus Christus maakt vrij om mee te lijden. Want er is hoop voor Gods schepping: God zal de schepping genezen en kosmische vrede brengen.

En we mogen in Christus opstaan om een nieuw leven te leiden. Leren om ootmoedig met God te wandelen, recht te doen, trouw te zijn. Dat mag klein beginnen, zoals een mosterdzaadje: zorgen voor Gods schepping en je inzetten voor een eerlijke wereld.

Cognitieve therapie op basis van het evangelie is het begin: anders leren kijken zodat de verlamming verdwijnt. Zodat er ruimte komt om kwaad onder ogen te zien, eraan te lijden, en in geloof kleine stappen te zetten als getuigenis van God die hoop geeft en redt.

De auteur is universitair docent Systematische Theologie. Hij schrijft dit artikel als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen