Dat is een van de speerpunten van het boekje ”De betekenis van de Bijbel als heilig boek”. Het is geschreven door Simon Kadijk, directeur van Donatus Verzekeringen, verzekeraar van kerken, kloosters en monumenten in Nederland. Kadijk (55) studeerde theologie in Kampen (Oudestraat) en in Apeldoorn. Hij ontving in 1984 een priesterwijding in de Katholiek Apostolische Kerk en is lid van de Nederlands Gereformeerde Kerken.

In zijn werk voor Donatus hoort Kadijk mensen regelmatig het woord ”Bijbel” in onjuiste zin gebruiken. „Dan lijkt het net alsof de Bijbel een spoorboekje voor een bepaalde procedure is, of een checklist, een samenstelling van voorschriften en regels, van geboden en verboden.”

De Bijbel geeft wel geboden en verboden, maar daarin ligt niet de kern, zegt hij. „Het is geen kerkorde of dogmatiek waarin een overzicht wordt gegeven van de christelijke leer. De Bijbel is er ten leven, ons ten goede. De Tien Geboden beginnen niet voor niets met: „Ik ben de Heere, uw God, Die u uit Egypte heb bevrijd.” God heeft dus onze bevrijding, ons behoud op het oog. Dat betekent dat je dit boek niet dient te gebruiken in een commerciële sfeer van klantbenadering.”

Wat is de Bijbel wél?

„Noem het een boekenboek. Een verzameling boeken, in zijn oorsprong met de hand geschreven, van zeer verschillende aard. Toch vormen ze een eenheid omdat al die boeken direct of indirect getuigen van Jezus. Je kunt spreken over ”de Schrift”, of over ”de Schriften”. Het is een bundel heilige geschriften. En met ”heilig” bedoel ik: canoniek, maatgevend en normerend, afgezonderd voor de goddelijke dienst, bedoeld om gebruikt te worden in de eredienst, om mensen op te bouwen, te vertroosten of te vermanen.”

De Bijbel is Gods Woord?

„Ja, maar dat wil niet zeggen dat God Zijn Woord ook woord voor woord heeft uitgesproken. Ik geloof dat de Bijbelschrijvers door Gods Geest geïnspireerd zijn, misschien zelfs zonder dat ze het zelf in de gaten hadden. De Bijbel is van kaft tot kaft het Woord van God, waarbij we wel dienen te beseffen dat wij nog maar ruim vijf eeuwen boeken met een kaft hebben. Vóór die tijd waren er biblia, losse boeken, boekrolletjes, papyrusrollen. Dus dat begrip „van kaft tot kaft” bestond voor 1500 helemaal niet.”

U schrijft dat men niet kan spreken over de Bijbel zonder over de kerk te spreken. Maar Gods Woord heeft toch geen kerk nodig om absoluut gezag te hebben?

„In de kerk wordt de Bijbel uitgelegd. Hij komt dus pas echt tot zijn recht binnen de geloofsgemeenschap, binnen de schoot van de kerk. Paus Franciscus zei vorig jaar: „De interpretatie van de Heilige Schrift is niet alleen een individuele wetenschappelijke inspanning, maar moet getoetst, ingevoegd en gewaarmerkt worden door de levende traditie van de Kerk.” Dat is precies wat ik bedoel. We lezen de Bijbel terwijl we staan op de schouders van het voorgeslacht.”

Bijbellezen is gericht op een persoonlijke zegen, erkent Kadijk. „Toch vind ik dat de Bijbel beter niet geïsoleerd gelezen kan worden. Liever met andere leden van het huisgezin van God, van de kerk, dan alleen. Juist bínnen de kerk, waar de ambtsdragers leidinggeven, krijgt de Bijbel zijn functie. Paulus schrijft aan de gemeente van Efeze over de volmaking der heiligen, de opbouw van het lichaam van Christus, opdat wij allen samen door de kennis van de Zoon van God een eenheid vormen. Zo gaat de Bijbel leven binnen de traditie van de kerk.”

Dat is echt Rome: Schrift en traditie. Terwijl de Reformatie leert: Sola Scriptura.

„Rome leert dat het Woord van God binnen de traditie wordt doorgegeven. Dat zegt Paulus ook in 1 Korinthe. Het belangrijkste wat Paulus aan de Korinthiërs wil doorgeven, heeft hij niet zelf verzonnen, schrijft hij, maar dat heeft hij op zijn beurt van anderen ontvangen. Het christelijk geloof is dus vanaf het begin verbonden geweest aan mondelinge en schriftelijke overlevering. Binnen die traditie is het Woord van God alle eeuwen door onbeperkt doorgegeven. In de reformatorische kerken beroept men zich graag op Luther, Calvijn, oudvaders en de belijdenisgeschriften. Dat is dus bepaald niet zo ”sola” als het ”Sola Scriptura” suggereert.”

Gods Geest is nodig om de Bijbel te verstaan, om de nevels op te doen klaren?

„Het is een wisselwerking. Hoe meer je de Bijbel leest, hoe meer je gaat zien, hoe meer je gaat begrijpen. De Geest openbaart Zijn Woord, zodat de mens gaat ontvangen, zeg maar: verlichte ogen des verstands.”

Kadijk was eens op kantoor in gesprek over de Bijbel met een paar consultants van Donatus. Een van hen merkte op dat christenen niet logisch met de Bijbel omgaan. Moest men de Bijbel nu letterlijk nemen, of niet? Of moest je het ene wel letterlijk nemen en het andere niet? „Ik heb toen gezegd: „Wat doe je met andere boeken als je niet begrijpt wat er bedoeld wordt? Dan vraag je het de auteur. Waarom doen we dat niet bij de Bijbel?”” „Da’s een goeie”, reageerde iemand. „Vraag het de Auteur.” Waarop een derde antwoordde: „Op de knieën dus.””

”De betekenis van de Bijbel als heilig boek” is een uitgave in eigen beheer van Simon Kadijk, in samenwerking met Refo500 en uitg. Verloop; ISBN 978-90-71287-596; 48 blz.; € 9,50.

www.betekenisvandebijbel.nl