Dat de zorgkosten de pan uitrijzen is duidelijk. Een meerderheid van de medisch specialisten ziet dat ook en is voor de invoering van een maximumprijs als plafond. Maar is dat de enige optie om de zorg in ons land betaalbaar te houden? In mijn ogen niet.

In de eerste plaats heb ik bezwaar tegen een economisch plafond op zich. Wanneer een levensjaar aan economische banden wordt gelegd, vrees ik zware fluctuaties. Het is waarschijnlijk dat de prijs verandert onder invloed van de politieke koers van dat moment, de begroting of de voorspellingen van het Centraal en Planbureau (CPB). Nu wordt een grens van 80.000 euro door de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) voorgesteld. Maar economische afspraken waarvan de kans bestaat dat ze gaan schommelen, mogen niet de basis vormen wanneer het gaat om uniek menselijk leven.

In de tweede plaats heb ik bezwaar tegen de verschuiving van verantwoordelijkheid. In de huidige situatie is de specialist verantwoordelijk voor het maken van de afweging om wel of geen dure behandeling uit te voeren, of om een duur medicijn toe te dienen.

Verantwoordelijkheid

Wanneer er een plafond wordt ingesteld, hebben zorgverzekeraars en de overheid hier mogelijk invloed op. Daarmee gaan zij op de stoel van de medisch specialist zitten. De keuze voor wel of niet behandelen gaat indirect ook over leven en dood. De medisch specialist wordt met al zijn kennis en ervaring in deze situatie voor het blok gezet. In sommige gevallen staat zo iemand machteloos.

Volgens voorstanders van de invoering van het plafond is de huidige vorm niet transparant genoeg. De arts hult zich in dichte mist wanneer hij zelfstandig dure beslissingen neemt. Volgens hen is geen enkele controle mogelijk.

Ik vind het moeilijk te begrijpen dat een arts die jaren heeft gestudeerd en de eed van Hippocrates heeft afgelegd, geen vertrouwen krijgt in het nemen van een juiste beslissing. De verantwoordelijkheid moet bij de medisch specialist blijven liggen, los van economische argumenten.

Tot slot. Dure geneesmiddelen hebben een groot aandeel in de dure zorgkosten. Neem de jonge moeder van drie kinderen die een ernstige vorm van huidkanker heeft. Haar arts diende dure medicijnen toe, waarvan de positieve werking niet te garanderen was. Medicijnen waarvan de specialist het gepast vond om ze toe te dienen.

Wanneer er een plafond was ingesteld, had de specialist deze medicijnen niet mogen voorschrijven. Zij is dankzij het medicijn genezen en geniet inmiddels een aantal jaren van haar opgroeiende kinderen. Is dat geen 80.000 euro waard?

Respect

Natuurlijk blijft de kans bestaan dat dure medicijnen een geringe werking hebben. Maar daar oordeelt de specialist over, los van een ingesteld plafond.

Specialisten verwachten dat door de invoering van het plafond de prijs van dure geneesmiddelen zal dalen. Maar waarom is die prijsdaling alleen mogelijk door de invoering van een plafond? Een plafond waardoor deze mevrouw mogelijk niet meer had geleefd? Als mensenlevens worden gebruikt om de torenhoge zorgkosten in te dammen, door bijvoorbeeld de marktwerking in de geneesmiddelenindustrie te bestrijden, moeten we ons echt afvragen wat we aan het doen zijn.

Niemand kan om het feit heen dat de huidige zorgkosten niet houdbaar zijn. De discussie moet echter breder worden gevoerd dan een plafond en economische banden. Ik pleit voor een discussie in de volle breedte van de gezondheidszorg. Een discussie waarin de onaantastbaarheid van heilige huisjes, zoals het honorarium van specialisten, niet mag ontbreken. Waarin de marktwerking binnen de geneesmiddelenindustrie nauwkeurig wordt bestudeerd en we geen mensenlevens gebruiken om marktwerking te bestrijden.

Ieder uniek mensenleven, of het nu onderhevig is aan ziekte of niet, dient te worden gerespecteerd. Respect dat tot uiting komt in het maken van afwegingen door de specialist, in plaats van een gestelde norm. Het unieke leven is onze gezamenlijke zorg.

De auteur studeerde bedrijfskunde aan de Christelijke Hogeschool Ede en studeert management publieke sector aan de Universiteit Leiden.