Najaar 1414. Als de dagen korten en de eerste vrieskou al wordt gevoeld, maakt Johannes Hus zich klaar voor een grote reis. Hij vertrekt vanuit de Bohemen (Tsjechië) naar de Duitse stad Konstanz, 600 kilometer verderop. De Rooms-Katholieke Kerk heeft een aantal klachten over hem ontvangen. Op het concilie van Konstanz moet hij zich verdedigen.

Hus, in 1370 geboren uit arme ouders, heeft flink carrière gemaakt. Als student van de universiteit van Praag vielen zijn kennis en organisatorisch talent op. Hij ontdekte er bovendien boeken van John Wycliff. Die openden hem de ogen. Hus vertaalde Wyclif in de landstaal en verspreidde zijn revolutionaire ideeën. Kerk en geestelijkheid moesten hun rijkdom en bezit afleggen. Hij verwierp de aflaathandel en het gezag van de paus. Hij pleitte voor deelname van leken aan het avondmaal. De avondmaalskelk werd het symbool van vernieuwing. Hus heeft zijn belangrijkste gedachten over de kerk verzameld in ”De Ecclesia”.

Hus was geliefd in Praag en daarbuiten. Hij werd zelfs rector van de Praagse universiteit. In die tijd begon hij in de Bethlehemkapel met preken in de landstaal. Hij verbeterde ook het Tsjechische alfabet.

De kerk zat echter met Hus in haar maag. Die verloor zienderogen geestelijk gezag en wereldlijke macht in de Bohemen. Nadat in 1410 de leer van Wyclif was veroordeeld, stond de weg naar veroordeling open. In 1411 werd Hus in de ban gedaan.

Overtuigd van zijn gelijk wil Hus in Konstanz de discussie aangaan. Het concilie heeft echter maar één wens: weg met Hus. Op 6 juli 1415 wordt hij in Konstanz verbrand. Tijdens het aansteken van het hout bidt hij meerdere keren: „Jezus Christus, Zoon van de levende God, erbarm U over mij.”

Zijn as wordt verstrooid. Maar vergeten is hij nooit. Integendeel. De geloofsmartelaar wordt de nationale held van Tsjechië. Hus’ dood ontketent een religie- en onafhankelijkheidsstrijd. Zijn navolgers raken echter verdeeld over de radicaliteit van de hervorming. Ook in politiek opzicht neemt in de loop van de vijftiende eeuw de onafhankelijkheidsstrijd af. Een eeuw later versmelt de Boheemse opwekking met de West-Europese Reformatie.

Martelaren is een wekelijkse rubriek over mensen die leden en stierven vanwege hun christelijk geloof. 

>>rd.nl/martelaren