Wie heeft het Kamerdebat aangevraagd en wanneer?

Het Kamerdebat is aangevraagd door SP-Tweede Kamerlid Leijten op 19 maart. Op 14 mei zou de Kamer de stand van zaken rond het Slotervaartziekenhuis bespreken, maar dat debat ging niet door. Staatssecretaris Weekers (Financiën) moest zich die dag in de Kamer verantwoorden voor uitspraken die hij kort daarvoor had gedaan in een tv-uitzending over fraude met belastingtoeslagen door een Bulgaarse bende. Het debat over het Slotervaartziekenhuis kan daardoor pas na het zomerreces worden gevoerd.

Welke kwestie snijdt Leijten aan?

In 2006 dreigde voor het Slotervaartziekenhuis, ooit begonnen als instelling van de gemeente Amsterdam, een faillissement. Dat een ziekenhuis kon omvallen, gold destijds als pikant gegeven dat zeker in de lokale omgeving kon leiden tot paniek. Groot was dan ook de opluchting toen de inmiddels overleden, Beverwijkse vastgoedondernemer Jan Schram zich op de valreep opwierp als redder in nood. Schram schoof zijn Turkse zakenpartner Aysel Erbudak naar voren als nieuwe topvrouw voor het ziekenhuis. Een van de vastgoed-bv’s uit zijn imperium, Delta Onroerend Goed, verstrekte een lening van 26 miljoen euro. Daarmee kon de instelling worden gered. Tot tevredenheid van toenmalig zorgminister Klink zegde Erbudak toe het verbod op winstuitkeringen te zullen respecteren. Ook benoemde zij, conform de wet, een onafhankelijk toezichthoudend orgaan. Dat het ziekenhuis destijds van een stichting veranderde in een bv met een aantal onbekende aandeelhouders nam de overheid op de koop toe.

Nadat vastgoedtycoon Schram eind 2012 overleed, raakten medeaandeelhouder Erbudak en de erven-Schram in conflict. Inzet: de zeggenschap over het ziekenhuis. Delta dreigde onder meer de oude lening direct op te eisen. Het tumult dat daarover ontstond, bracht het ziekenhuis opnieuw aan de rand van de afgrond. Slechts met een ongebruikelijke statutenwijziging, doorgevoerd door de interim-leiding, nadat Erbudak aan de kant was gezet, kon het ziekenhuis voorlopig worden gered. Door de statutenwijziging kreeg Delta Onroerend Goed de mogelijkheid een deel van de lening te gebruiken voor een nieuwe aandelenemissie. Het aandeelhoudersbelang van de tak Erbudak daalde vervolgens tot onder de 1 procent, maar wie de nieuwe aandeelhouders zijn die straks over de toekomst van het ziekenhuis mogen beslissen, is onbekend. Dat daarover onduidelijkheid bestaat, vinden de SP en daarnaast ook GroenLinks en het CDA ongewenst.

Heeft de SP een punt en maakt deze kwestie Schippers nerveus?

Tot nu toe geldt voor ziekenhuizen, anders dan voor huisartsen- en thuiszorgorganisaties, een verbod op winstuitkering. Ziekenhuizen kunnen daardoor geen privaat kapitaal in de vorm van risicodragend (eigen) vermogen aantrekken, en zijn vooral afhankelijk van leningen van banken. Om die reden wil Schippers nog deze kabinetsperiode een wet door het parlement loodsen, die het doen van private investeringen in ziekenhuizen onder voorwaarden mogelijk maakt.

Evenals oud-minister Klink (CDA), haar voorganger op het departement van VWS, heeft Schippers hoge verwachtingen van een dergelijke wet. „Door private investeringen in ziekenhuizen mogelijk te maken, komt er naar verwachting een hogere kwaliteit van de zorg en betere dienstverlening voor de patiënt”, schreef zij onlangs aan de Tweede Kamer. „Ook komen noodzakelijke zorginnovaties daardoor sneller van de grond. Verschaffers van privaat kapitaal hebben namelijk een belang bij een goede en doelmatige bedrijfsvoering.”

Striktgenomen is de prognose dat het versoepelen van de regels daadwerkelijk zo zal uitpakken nogal speculatief. Met het Slotervaartziekenhuis krijgt de kritische oppositie tijdens de behandeling van het wetsvoorstel echter een prachtige praktijk­casus in de schoot geworpen. Het is Schippers dan ook zeker niet om het even of de nieuwe aandeelhouders straks wel of geen succesvolle koers weten in te slaan met het ziekenhuis.

Horen we na het zomerreces nog van dit debat?

Opgeven komt in het woordenboek van de SP en in dat van Leijten niet voor. In een reactie laat het SP-Kamerlid desgevraagd weten: „Het risico bestaat dat private investeerders zich overal druk om maken, behalve over de kwaliteit van de zorg. De rechtszaak waarin de aandeelhouders-Erbudak en de erven-Schram momenteel verwikkeld zijn, laat dat duidelijk zien. Dat moet andere fracties op z’n minst te denken geven, zeker als je daarbij ook nog eens bedenkt dat niemand weet wie de aandeelhouders zijn.

Ik wil elke gelegenheid die er is om voor de gevolgen van zulke constructies te waarschuwen, gebruiken. Alleen al daarom kijk ik uit naar het debat met de minister over dit ziekenhuis.”

Dit is de tweede aflevering in de serie Op de wachtlijst

Ruim veertig al ingewilligde verzoeken voor een Kamerdebat kunnen pas na het zomerreces worden ingepland. Is debatteren dan nog zinvol?