Knip- en plakwerk verhult kernvraag
Met kunst- en vliegwerk probeert minister Dijsselbloem zijn begroting toonbaar te houden. Daardoor groeit de kans dat de belangrijkste vraag onbeantwoord blijft.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) kwam vorige week met cijfers die bevestigden wat eigenlijk iedereen al wel dacht: Nederland is met een krimp in het laatste kwartaal van 2012 formeel in een recessie terechtgekomen; de derde in amper vier jaar tijd.
Interessanter waren daarom de cijfers die het CBS deze week publiceerde. Dat kwam donderdagmorgen neer op een ware diarree aan slecht economisch nieuws. Werkloosheid, huizenprijzen, bedrijfsinvesteringen: nagenoeg alle belangrijke seinen voor de Nederlandse economie kleuren inmiddels rood dan wel dieprood.
Wie dacht dat –zoals minister Kamp (Economische Zaken) vorige week nog suggereerde– het consumentenvertrouwen na de kleine opwaartse stuiptrekking in januari de weg omhoog weer had hervonden, kwam bedrogen uit. Het vertrouwen blijkt opnieuw verder geknakt en balanceert inmiddels op het laagste niveau sinds 1986; het jaar waarin het CBS met zijn vertrouwensbarometer begon.
Nederland sleept zich dezer dagen van cijfer naar cijfer. Op 28 februari komt er opnieuw een ijkmoment, als het Centraal Planbureau zijn nieuwe prognose voor de economische ontwikkeling ontvouwt. Afgaande op de bedroevende start van het jaar hoeft daarvan niet al te veel positiefs te worden verwacht. De werkloosheid stijgt met zo’n 20.000 personen per maand –op Griekenland na de sterkste groei in de eurozone–, consumentenbestedingen zakken al zo’n twee jaar lang alleen maar dieper weg en de prijsdaling op de woningmarkt lijkt zelfs eerder te accelereren dan af te remmen.
Het „lichtpuntje” dat het CBS vorige week zelf nog signaleerde –de exportgroei– doofde het bureau deze week eigenhandig weer, door na berekeningen te stellen dat het een „exportrecord zonder franje” betreft, vooral gedreven door de wederuitvoer van buitenlandse producten waaraan Nederland „relatief weinig” verdient. De uitvoer van ”Made in Holland” groeit slechts zéér beperkt.
Niet zo vreemd ook voor wie bedenkt dat de wereldhandel weer wat lijkt af te nemen en bovendien het leeuwendeel van de Nederlandse export wordt verscheept richting de andere landen in de eurozone, waar niet zelden even hard wordt bezuinigd en hervormd als hier.
Daarmee lijkt de kans groot dat het huidige kabinetsbeleid onvoldoende is om in 2013 en 2014 onder de grens van maximaal 3 procent te komen die Brussel stelt aan het begrotingstekort. De gisteren verschenen prognose van de Europese Commissie gaf daar alvast een voorschot op.
Dijsselbloem moet straks de vraag beantwoorden of er aanvullende saneringsmaatregelen nodig zijn, of dat het kabinet ervoor kiest Brussel Brussel te laten en het tekort juist wat te laten vieren. Dat Dijsselbloem sinds kort als eurogroepvoorzitter de gezamenlijke vergaderingen voorzit van de ministers van Financiën van de eurozone, maakt die keuze echter wel bijzonder lastig, ook al lijkt de Commissie bereid enige coulance te betrachten.
De PvdA’er lijkt de ‘oplossing’ daarom vooral te zoeken in creatief boekhouden. Vorige week werd bekend dat hij zijn eigen meevaller creëert door voor 5,7 miljard euro aan garanties over te nemen van De Nederlandsche Bank voor uitstaande leningen in landen als Griekenland. Daardoor stroomt de winst die DNB op die leningen maakt (3,2 miljard tot 2017), nu hop, de staatskas in en helpt zo –louter cosmetisch– het tekort te drukken: voor 2013 met 800 miljoen euro.
Dijsselbloem lijkt zo met kunst- en vliegwerk de begroting enigszins toonbaar te willen houden, maar schuift zo de belangrijkste vraag voor zich uit. Nu helder lijkt dat de huidige bezuinigingen en lastenverzwaringen de economie en het vertrouwen van consumenten niet herstellen maar juist verder verslechteren, luidt die: doen we economische gezien wel de verstandige dingen?
Zeker nu de cijfers alleen maar dramatischer worden, terwijl de grootste koopkrachtschade van het overheidsbeleid juist nog komen moet –zoals pensioenkortingen, hogere accijnzen, AOW-beperking en huurverhogingen– is het de hoogste tijd die vraag juist wél te beantwoorden. Wat is het plan B, nu het huidige A ogenschijnlijk niet werkt?
De in 1992 door Bill Clinton uitgesproken oneliner richting George Bush senior lijkt nu ook hier meer op te gaan dan ooit: ”It’s the economy, stupid!” En dan vooral de binnenlandse.