„Kerst: gooi de mythe weg en behoud de vreugde”
SYDNEY – Amerikaanse atheïsten hebben deze maand op Times Square in New York een billboard geplaatst waarop de kerstman en Jezus aan het kruis zijn afgebeeld. Daaronder de bijschriften ”Keep the merry” en ”Dump the myth”, behoud de vreugde en gooi de mythe weg. Atheïsten hebben gelijk, zo reageert de anglicaan Phillip Jensen. „Behalve dat de bijschriften staan onder de verkeerde afbeeldingen, ben ik het er mee eens. Kerst is een vreugdevolle tijd, gebaseerd op een waarheid, niet op een mythe. Het verwarren van de waarheid met een mythe helpt mensen niet deze gebeurtenis te begrijpen of de vreugde ervan te ervaren.”
Dat schrijft Jensen, deken van de anglicaanse kathedraal van St. Andrews in de Australische stad Sydney. Hieronder zijn reactie.
„De kerstman is nog steeds een groeiende en zich ontwikkelende mythe. Het is mogelijk gebaseerd op een aantal feiten die verloren zijn gegaan en niet zijn gestaafd door serieus historisch onderzoek. Van sinterklaas wordt gezegd dat hij in 270 is geboren en bisschop werd in Myra. Hij is bekend geworden omdat hij zou hebben geleden en gevangen zou zijn gezet tijdens de vervolging van Diocletianus en dat hij het Concilie van Nicea in 325 zou hebben bijgewoond. De Oxford Dictionary of the Christian Church zegt dat dit „zeer onwaarschijnlijk is omdat hij niet is vermeld op een van de lijsten van bisschoppen die op het concilie aanwezig waren. Hij wordt ook niet genoemd in de geschriften van Athanasius.” De Dictionary gaat zelfs zo ver door te stellen dat er „over hem nauwelijks iets historisch zeker is”. De vroegste verwijzing is een kerk, gebouwd ter ere van hem in 565. Zijn populariteit steeg toen de vermeende overblijfselen van zijn lichaam in 1087 werden overgebracht naar Bari, in Zuid-Italië. De mythe is verdiept in de afgelopen eeuw door Amerikaanse reclamecampagnes. Vandaag de dag is hij een van de meest gekoesterde en universele iconen van de westerse beschaving – hij belooft flinke cadeau’s aan gehoorzame kinderen.
In vergelijking hiermee is het historisch bewijs voor de dood van Jezus overweldigend. Daarnaar wordt veel verwezen in de eerste eeuw. In de vroeg-christelijke geschriften wordt een betoog opgebouwd op basis van de kruisiging van Jezus. Sommige van deze geschriften zijn twintig jaar na de kruisiging geschreven. Niet-christelijke geschriften, zowel joodse als romeinse, verwijzen ook naar Zijn dood door kruisiging.
Zelfs sceptische wetenschappers nemen aan dat Jezus werd gekruisigd. Het is immers een bijzonder verhaal dat de Messias werd gedood. Wie had een dergelijke uitkomst verwacht? Toch is het Zijn dood en vervolgens Zijn opstanding waarin de zaligheid van het christendom is gelegen als christenen beweren dat vergeving en een nieuw leven is te vinden in Jezus’ dood en opstanding.
Het verschil tussen Jezus en sinterklaas is niet alleen te zien in de historische bewijzen, maar ook in hun betekenis. Sinterklaas is een man die komt als een cargocult, als het lachende gezicht van ons kwaadaardig materialisme. Hij beloont de moraal door het geven van geschenken aan gehoorzame kinderen. De Ander geeft geen geschenken maar Zichzelf – en niet voor goeden, maar voor slechten. Want Hij is niet gekomen om te roepen rechtvaardigen, maar zondaars tot bekering. Zijn geschenk betekent vergeving en een nieuwe start.
Het geschenk van Christus is de vreugde van de Kerst. Christenen kunnen niet anders dan zich verheugen in de komst van onze Heiland en onze vreugde wordt uitgedrukt in een lied. We zingen vanwege Zijn geboorte, we zingen vanwege Zijn dood, we zingen vanwege Zijn opstanding. We zingen omdat we van Hem zijn. Weinig mensen zijn zo toegewijd aan het zingen als christenen. We zijn niet als winkels die kerstliedjes opzetten omdat het er weer de tijd van het jaar voor is. Het geschenk van wedergeboorte is niet als een stuk speelgoed: gekregen zonder batterij, kapot op Tweede Kerstdag en weggegooid op nieuwjaar. De vreugde, die ontstaat in de kennis dat Hij onze Heere is en dat we deel uitmaken van Zijn geestelijke familie, gaat veel verder dan de ”prettige vakantiedagen” van degenen wier wereld is beperkt door het materialisme in economisch of filosofisch opzicht.
Sommige cultuurchristenen –zelfs atheïsten– willen graag in onze vreugde delen door het zingen van kerstliederen met ons. En natuurlijk zijn ze hartelijk welkom. Maar echte vreugde is niet te vinden in de muziek, in de emoties en de nostalgie die erbij kunnen optreden, maar in de woorden en ideeën waar de kerstliederen over gaan. Christenen zingen van hun Heere en Redder, Die van hen hield en voor hen is gestorven. Die vreugde, die de gemeentelijke samenzang doortrekt, is de boodschap van het Evangelie.
Andere mensen hebben het arrogante vertrouwen dat het mulle zand van de moderne wetenschap op een of andere manier de Bijbel heeft weerlegd. Dat stelt hen in staat om een nieuwe religie op te richten en ze noemen het: christendom. Een bekende columnist bij de Sydney Morning Herald schreef: „De christelijke god bestaat in ons en nergens anders. Het is een geest in ons, om ons ‘heel’ te maken. Als we die geest koesteren en zijn macht vereren, zullen we god vinden – niet in de wonderen van de schepping, maar in de grotere wonderen van vriendelijkheid en weldadigheid van mensen. Want er bestaat geen bovennatuurlijke god.”
Dergelijke mythologen vallen gelovigen die nog niet voldoende twijfelen, terwijl ze zelf blijkbaar nooit twijfelen aan hun eigen naïeve beweringen. Ze misbruiken de gemeenplaats dat twijfel een centraal onderdeel van het geloof is. Ze beroven het christendom van alle historische zekerheden. Ze reduceren Kerst tot een symbolische mythe en tot kennis van postmoderne opvattingen over nederigheid en relativisme. De oude wereld was goed ingevoerd in de mythologie, maar elke verwijzing naar mythen in het Nieuwe Testament geeft geen pas (1 Timotheüs 1:4; 4:7; 2 Timotheüs 4:4; Titus 1:14 en 2 Petrus 1:16). Inderdaad maakt een van de apostelen een tegenstelling tussen mythen en waarheid. Daar gaat hij van uit, als hij zegt: „Want wij zijn geen kunstelijk verdichte fabelen nagevolgd, als wij u bekend gemaakt hebben de kracht en toekomst van onzen Heere Jezus Christus, maar wij zijn aanschouwers geweest van Zijn majesteit.”
Deze geschiedenis is zeker: De nieuwtestamentische schrijvers geloofden dat ze getuigen waren van de kruisiging en opstanding van de ware Messias. Het accepteren van hun getuigenis is geen arrogantie, maar heeft elke generatie grenzeloze vreugde gebracht –”Joy to the world, the Lord has come”. Het is mogelijk dat ze fout zaten en dat Jezus niet de Redder is van de wereld. Het is echter arrogantie en geen nederigheid om de naam van christen te gebruiken terwijl men het christelijk geloof herschrijft in mythologische termen of de historische Jezus vervangt door een mythische kerstman.
De atheïsten hebben gelijk: gooi de mythe weg en behoud de vreugde.”
Lees ook:
Atheisten provoceren op Times Square met Jezus-is-mythe-billboard
