Commentaar: Kerst is een nieuw begin
Ondanks alle eindtijdverhalen die rond de 21e december de ronde deden, is het leven gewoon doorgegaan. Even was er een rimpeling in de aardse vijver. Maar toen het vrijdag gewoon weer avond werd en de zaterdag aanbrak, verdampten alle doemscenario’s sneller dan ze de laatste weken hun plaats in de media veroverden.
De christelijke gemeente leeft te midden van alle tumult heen naar Kerst. Het is advent. Alweer. Steeds breekt aan het einde van onze jaarkalender de tijd aan dat de kerk in eigen huis en op eigen wijze oud en nieuw viert volgens de gang van het kerkelijk jaar. Op de laatste zondag van dat kerkelijk jaar, eind november, scharniert het. De blik gaat van dat wat was naar dat wat komt: Kerst. Ieder jaar weer. Totdat Jezus, de geboren Koning der Joden, terugkomt.
Kerst is zo het feest van een nieuw begin. Een begin dat God Zelf maakt als de tijd vol is. Hij doet de afgehouwen tronk van Isaï toch weer uitlopen. Een geestelijke lente breekt aan in de wereldse winter.
De Joodse filosoof Franz Rosenzweig zou gezegd hebben dat christenen ”eeuwige beginners” zijn. En hij heeft gelijk. Wanneer de christelijke gemeente de christelijke feesten viert, zijn het altijd feesten die duiden op iets nieuws. Zelfs de verwachting van het einde der tijden, als Christus wederkomt, is ten diepste de verwachting van een nieuw begin. God Zelf zal dan het doek van dit aardse bestaan oprollen en iets nieuws maken.
Des te triester is het dat christenen zich enerzijds laten raken door volstrekt onchristelijke eindtijdscenario’s en er tegelijkertijd soms ook goedkoop de draak mee steken. Juist christenen past zo’n houding niet. Omdat je daarmee ook de chrístelijke verwachting van een nieuwe hemel en een nieuwe aarde, waarop gerechtigheid wonen zal, devalueert. Want waarom zouden christenen anderen oproepen te geloven in de toekomstverwachting die de Bijbel leert als ze zelf lacherig doen over het geloof dat dit aardse bestaan eindig is?
Kerst is het feest van een nieuw begin dat vanuit de hemel gemaakt wordt. Maria is in zekere zin de nieuwe Eva. En de velden van Efratha zijn voor even het nieuwe paradijs. De engel, die de herders het blijde nieuws komt brengen, heeft, anders dan in het paradijs, echter géén vlammend zwaard bij zich. Hij komt niet om vrees aan te jagen maar om blijdschap en vrede te verkondigen voor hen die geloven in het Kind in de kribbe. En het hemelse engelenleger dat daarna het Woord neemt, zingt voor een wereld verloren in schuld de lof van God.
Efratha is de tuin van het midden. De velden staan in de heilsgeschiedenis in tussen de Hof van Eden en de graftuin. Kerst is een nieuw begin dat aanhaakt bij de schepping. God schept iets nieuws in Bethlehem. Hij geeft in Christus de wereld geen reddingsboei, maar een Redder.
Tegelijk is Kerst nog maar het begin van het nieuwe begin. De weg naar de graftuin, die begint in Bethlehem, loopt via Golgotha. En dan, op de paasmorgen, zijn er wéér engelen in een tuin. En klinkt het opnieuw: „Vrees niet!” Omdat God Zelf in de opstanding van Zijn Zoon de dood verslaat en zo een begin maakt dat nooit meer eindigt.