Etersheim, een lintdorpje tussen Hoorn en Purmerend, was ooit een respectabele plaats. Een groot deel van het dorp verdween na verschillende overstromingen echter voorgoed in het water van de Zuiderzee. Wat rest is een handjevol huizen in een slaperig gehucht.

Rond het voormalige dorpsschooltje is het sinds kort echter een drukte van belang. Machines ronken en bouwvakkers lopen af en aan terwijl ze voorbereidingen treffen voor een nieuwe fundering. Vandaag joeg wethouder Habold van de gemeente Zeevang de symbolische eerste heipaal de grond in.

Het schooltje werd in 1882 in Etersheim gebouwd. In de eerste jaren was kinderboekenschrijver C. Joh. Kieviet er schoolmeester. Het gebouw bestaat uit één klaslokaal en een huisje eraan vast voor de onderwijzer, typisch voor scholen uit die tijd.

„Het schooltje werd in 1939 gesloten”, vertelt Willem van Iterson van Stadsherstel Amsterdam, de organisatie die de restauratie voor haar rekening neemt. „Later is het als opslagplaats gebruikt. Veel van het oorspronkelijke interieur is daardoor verloren gegaan.” De onderwijzerswoning werd tot vorig jaar september nog bewoond.

Zowel het schoollokaal als de woning is in de loop der tijd verzakt en al jaren toe aan een opknapbeurt. De bewoners van het huis kondigden vijf jaar geleden aan dat ze het gebouwtje wilden afbreken en een aantal nieuwe huizen wilden bouwen. „Toen de gemeente daarvan hoorde, kwam ze in actie en werden wij ingeschakeld”, aldus Van Iterson.

Wat moet een Amsterdamse organisatie in een gehucht 30 kilometer boven Amsterdam? Van Iterson lacht. „Etersheim is geografisch gezien wel onze uiterste grens, maar we wilden dit project graag doen om het gebouwtje voor de toekomst te bewaren. Het is een van de laatste eenklassige schooltjes. En dat de eerste verhalen van Dik Trom hier geboren zijn, maakt het gebouwtje natuurlijk extra bijzonder.”

Op de bovenverdieping van de onderwijzerswoning schreef Kieviet ’s avonds zijn verhalen, vertelt Van Iterson. „De volgende morgen las hij ze voor aan de kinderen om te kijken of ze er wel om konden lachen. Als zij het leuk genoeg vonden, was Kieviet tevreden.”

Het viel niet mee om iemand te vinden die de verhalen wilde uitgeven, weet Van Iterson. „In die tijd waren kinderboeken nog heel braaf. De uitgever vond het pedagogisch niet verantwoord als kinderen bijvoorbeeld de veldwachter in de maling namen.”

De restauratiewerkzaamheden zijn nog maar net begonnen, maar wie bij de ingang van het schooltje naar binnen kijkt, waant zich nu al in de tijd van Dik Trom, Bruin Boon en veldwachter Flipse. Aan de betegelde muur hangen haken waar de jongens hun pet op konden hangen. „Het is de bedoeling dat het klaslokaal weer in oorspronkelijke staat wordt hersteld”, vertelt Van Ittersum. „En dan komt hier ook een museum over kinderboeken.”

En het huis waarin Kieviet ooit woonde? „Dat willen we gewoon weer gaan verhuren. Maar voor het zover is moet er nog heel wat gebeuren. Er zitten overal scheuren in de muren. Toen we hier begonnen, zei de buurvrouw: Het is hoog tijd dat er wat gebeurt. Ik zie de scheuren in de gevel steeds breder worden. We zijn dus eigenlijk net op tijd geweest.”

www.steunhetschooltjevandiktrom.nl voor meer informatie over het schooltje.