Zeven jaar geleden, op het spreekwoordelijke zolderkamertje, opperen drie goede vrienden het idee voor een socialenetwerksite. Ze zijn al redelijk succesvol met beleggerswebsite IEX, maar willen wat anders.

”Social networking” staat nog in de kinderschoenen, al zijn er in het buitenland wel diverse snelgroeiende websites. Investeerders zijn echter niet zo enthousiast. Maar de vrienden –Spanjar, Koen Kam en Floris Rost van Tonningen– zetten door en bouwen hun eerste versie. De doelstelling is bescheiden: binnen een jaar hopen ze op 100.000 leden.

Voor degenen die de afgelopen jaren de ontwikkelingen op internet hebben gevolgd, is de rest geschiedenis. Hyves groeit onstuimig. Binnen zes jaar telt het netwerk meer dan 10 miljoen leden, van wie ruim 9 miljoen Nederlanders.

Spanjar weet op enthousiasmerende wijze te beschrijven wat er zich achter de schermen van het succesvolle netwerk afspeelt. Zo vanzelfsprekend als het lijkt, is dat succes namelijk niet. Hyves kampt vanaf het begin met de nodige problemen.

Zo is er een voortdurend tekort aan servers, wat resulteert in traagheid. Wie zich Hyves uit de beginjaren voor de geest haalt, herinnert zich ongetwijfeld nog het minutenlange wachten voordat de pagina’s eindelijk verschijnen. Ook zijn er de zoektocht naar de juiste privacyinstellingen en de strijd met concurrenten als MySpace en later Facebook.

Dat Hyves steeds meer begint te leven, wordt duidelijk als na de introductie van het Goldmembership –een betaald lidmaatschap met bepaalde privileges– gebruikers massaal hun beklag doen en de site met snoeiharde kritiek dwingen tot aanpassingen.

Met hard werken en de nodige bluf tegenover potentiële geldschieters weten Spanjar en de zijnen Hyves toch steeds verder te ontwikkelen. De aandacht in de media blijkt een belangrijke aanjager voor het succes. Als de politiek Hyves ontdekt en PvdA-leider Bos als eerste politicus een profiel aanmaakt –eigenlijk was Kamerlid Bakker eerder, maar dat was de media ontgaan–, buitelen politici over elkaar heen om zich ook op Hyves te melden. Het resulteert in nóg meer bezoeken.

Wat is nu de succesfactor van Hyves? Waarom weet het netwerk, vrijwel als enige in de wereld, het zo lang vol te houden tegen de dominantie van Facebook? Door de gebruiker centraal te stellen, schrijft Spanjar telkens weer. De open, directe manier van communiceren, het toegeven en herstellen van fouten: blijkbaar kunnen hyvers dat waarderen.

Spanjar schrijft goed en weet te boeien als hij langs de hoogte- en dieptepunten uit de Hyvesgeschiedenis voert. Als het gaat over prinses Máxima bijvoorbeeld, die onder een alias hyvede, of over Van Dale dat ”hyven” opnam in zijn jongste uitgave.

Het meest tot de verbeelding spreekt de gang van de oprichters langs de boardrooms van verschillende overnamekandidaten. Hier geeft de auteur een intrigerend blik in de wereld van keihard onderhandelen, blufpoker en het grote geld.

Want nog voordat Hyves ook maar één cent heeft verdiend, melden zich de eerste gegadigden. Eerst durfinvesteerder Marcel Boekhoorn, dan Talpa. Ook KPN toont interesse. Steeds meer grote namen komen voorbij: Yahoo!, PCM, MTV, Sanoma, Wegener, RTL… allemaal willen ze Hyves.

De gesprekken over miljoenendeals zijn fascinerend, temeer omdat je als lezer het gevoel krijgt dat je zélf op de stoel van Spanjar en de zijnen had kunnen zitten. Dankzij de inspanningen van een paar goede adviseurs met kennis van zaken houden de vrienden het hoofd koel. Ze bezwijken niet voor de eerste de beste aanbieding, hoewel gaandeweg bij de lezer de indruk ontstaat dat het de mannen van Hyves toch niet om de gebruiker maar om de miljoenen te doen is.

Het is uiteindelijk de Telegraaf Media Groep die in november 2010 aan het langste eind trekt. Het mediabedrijf ziet in het sociale netwerk een aanjager voor andere TMG-onderdelen. In de bestuurskamer van De Telegraaf knallen de champagnekurken: Hyves verwisselt voor 53 miljoen euro van eigenaar.

”Van 3 naar 10.000.000 vrienden” zal ondernemers en iedereen met interesse voor internet van begin tot eind boeien. Jammer is wel dat het regelmatig over feesten, drank en vrouwen moet gaan. Dat schijnt onlosmakelijk met het wereldje te zijn verbonden, maar het verhaal van Hyves dwingt ook zonder die ingrediënten voldoende respect af.

Iets anders is dat Spanjar toch vooral zíjn verhaal vertelt en daardoor blijft het boek wat eendimensionaal. Wat ”social networking” –en Hyves in het bijzonder– voor Nederland en zijn omgangsvormen heeft betekend, komt niet ter sprake. Evenmin als wat het met Spanjar zelf heeft gedaan.

Ook een verklaring voor bepaalde, toch wel verstrekkende keuzes ontbreekt. Zo erkende Spanjar ooit in 2005 een voorsprong van twee jaar op Facebook te hebben gehad. Waarom ging Hyves dan niet internationaal toen het de mogelijkheid nog had? Was de wereld dan wellicht oranje in plaats van Facebookblauw geweest? Met dergelijke invalshoeken was het boek nóg beter geworden.

Boekgegevens

”Van 3 naar 10.000.000 vrienden”, door Raymond Spanjar; uitg. Lebowski, Amsterdam, 2011; ISBN 978 90 4881 076 5; 136 blz.; € 17,50.