Toch valt het in Zandvoort nog wel mee, met dat gevoel weggedrukt te worden, zegt ds. J. W. Verwijs. „Als ik zondags na de ochtenddienst uit de kerk kom, in mijn stemmige kostuum, dan zie je al die patat etende mensen op de terrasjes wel denken: Poeh, wat zal die man het warm hebben, maar er valt verder nooit een onvertogen woord. We worden zeker niet weggehoond. Hooguit is er sprake van een merkwaardig contrast tussen kerk en wereld.”

De kerk aan het Kerkplein in Zandvoort is een plaatje. Het is een gebouw dat in staat is licht te ontsteken in de duisternis, dat leeftocht aanreikt, dat mensen verbindt, aan elkaar, maar vooral aan het Woord dat van Boven moet komen.

Toch gaat het de protestantse gemeente niet voor de wind. De gemeente krimpt, staat er in het kerkblad. „Het gemeentewerk moet dus worden afgestemd op de gewijzigde omstandigheden.” Jarenlang bestond de kerkenraad uit 21 leden, verdeeld over ouderlingen, diakenen en kerkrentmeesters. Het aantal kerkenraadsleden is voor het eerst in de geschiedenis gedaald tot onder de tien.

Kerkrentmeester C. H. Stam: „Ik heb de tijd nog meegemaakt dat het ambt een erefunctie was in de kerk. Nu is het zo dat mensen nog wel iets willen doen voor de kerk, maar ze willen niet in de kerkenraad. Men wil zich niet voor langere tijd binden.”

De protestantse gemeente te Zandvoort bezint zich. Reeds wordt gedacht aan een andere bestuursvorm. „De ambten worden dan ingeruild voor een bestuursvorm met een voorzitter, een secretaris en een penningmeester. Er moet toch íémand zijn die stofzuigt!”

Stam heeft zijn licht eens opgestoken bij de jongere generatie die eens in de maand op zondagmorgen de kerk mag gebruiken voor evangelische bijeenkomsten. „Sommige gemeente­leden die dan binnen­lopen en geconfronteerd worden met een musical of met een praisedienst, denken: Wat krijgen we nu? Maar het blijkt dat die jeugddiensten wel aanslaan. Er blijven wel gemeenteleden voor weg, maar anderen komen er juist voor binnen. En wat je ook ziet, is dat de opa’s en de oma’s ook weer eens mee­komen. Dan hoop je maar dat ze nog eens terugkeren.”

Zandvoort is kerkelijk gezien zeer vrijzinnig, zegt Stam. „De burgerlijke gemeente is geheel op het toerisme ingesteld. Daar moet het dorp het van hebben. Dus is alles hier zondags open. Het casino, de disco en het circuit doen op zondag goede zaken.”

Het dorp heeft nog een rooms-katholieke kerk, gewijd aan 
St.-Agatha, en een gereformeerde Julianakerk, die verkocht is en nu in gebruik is als basisschool. Veel details uit de oude kerkzaal zijn bewaard gebleven. En er was ook nog een afdeling van de Protestantenbond, maar die is opgeheven. Meer kerken zijn er niet.

Hoewel het kerk-zijn in Zandvoort niet meevalt, heeft de kerk nog wel een missionaire taak naar de omgeving toe, vindt Stam. „Wij willen het dorp laten weten dat de kerk er nog steeds is. En we willen hun zeggen: Die kerk is ook van jullie. Dus laten we er samen de schouders onder zetten.”

De diepere boodschap in Zandvoort is deze: „Wij willen uitdragen dat het nodig is om in deze onzekere wereld een vast punt te hebben, een stabiele factor. Het geloof is een stabiele factor, waardoor we het leven aankunnen.”

Het kerkinterieur is zachtgeel geverfd, met een blauw plafond. Het tweeklaviers Knipscheer-orgel op de galerij is in 2007 gerestaureerd en door Pels & Van Leeuwen teruggebracht in de oorspronkelijke staat. Naast de eikenhouten kansel hangen twee rouwborden. Aan de kansel hangt het koperen doop­bekken. Dat is de plaats waar toch nog steeds veel wordt beloofd, en ontroerd ja wordt gezegd.

In de serie ”Kerken langs de kust” verkennen kerkredacteuren deze weken de kuststrook. Hoe ziet het kerkelijk leven eruit, van Den Helder tot Cadzand? Acht afleveringen.
Vandaag deel 4.