In 1946 besloten drie kerken, de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN), de Christian Reformed Church en de Nederduitsch Gereformeerde Kerk, tot de oprichting van de destijds geheten Gereformeerde Oecumenische Synode (GOS). Het was een bundeling van kerken die geen andere internationale banden hadden. In 1949 traden ook de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) toe als lid.

Rust heeft de GOS niet veel gekend. Vanaf de jaren zeventig werd veel vergadertijd gewijd aan het lidmaatschap van de GKN vanwege de liberale koers van het kerkverband. Rumoerige assemblees vonden plaats in Chicago (1984), Harare (1988) en Athene (1992). Intussen werd de GOS in 1988 omgevormd tot een raad, de GOR, waardoor de organisatie meer het karakter van een ontmoetingsorgaan kreeg zonder (kerkelijke) beslissingsbevoegdheid.

Toen de GOR in 1992 besloot dat de GKN konden aanblijven, was dat voor de CGK samen met de Orthodox Presbyterian Church in America (OPC) een reden om te vertrekken. Beide kerken werden lid van de International Conference of Reformed Churches (ICRC), een orgaan waarin ook de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt participeerden. De ICRC werd steeds meer gezien als een alternatief voor de GOR. De ICRC, in 1982 opgericht, telt nu 29 kerken. Zij belegt om de vier jaar internationale vergaderingen. Ook houdt zij regelmatig Europese conferenties.

Een andere behoudende variant naast de GOR is de World Reformed Fellowship (WRF), een organisatie die verwant is met de ICRC. De WRF ontstond in 2000, toen de World Fellowships of Reformed Churches (WFRC) en The International Reformed Fellowship (IRF) samengingen om een wereldwijde gemeenschap van gereformeerde christenen te vormen. De WRF is niet een raad van kerken maar een gemeenschap (fellowship). Zij onderscheidt zich van internationale gereformeerde wereldbonden met een kerkelijke verankering, zoals GOR, WARC en ICRC.

De secretaris-generaal van de GOR, dr. Richard van Houten, beschouwt de fusie van de WARC en de GOR als een zaak van „natuurlijke evolutie.” Binnen de GOR groeide het aantal leden dat lid was van de WARC van een derde naar twee derde. Daarnaast groeide de GOR uit naar een organisatie waarin een minder strikt standpunt aangehangen werd ten aanzien van de historische belijdenisgeschriften. De GOR herkende in de WARC wel een verbondenheid met de historische gereformeerde confessies.

Volgens Van Houten kent de GOR een lange geschiedenis van discussies over ”waarheid en eenheid”, terwijl het nu meer gaat om het verdedigen van de waarheid én van de eenheid. In de GOR is het besef gaan leven, aldus Van Houten, dat gereformeerde kerken in de wereld slechts één tak van de kerk van Christus vormen.

De huidige samenstelling van de GOR laat zien dat de accenten in het wereldchristendom verlegd zijn. De overgrote meerderheid van de GOR bestaat uit kerken uit Azië en Afrika. Omdat deze kerken overwegend behoudender zijn dan de meer liberale kerken uit het Westen zal dat op de duur wellicht ook van invloed zijn op de oecumene. PKN-scriba dr. A. J. Plaisier wees vorige week op de inbreng vanuit de GOR van het thema van protestantse spiritualiteit. Mede door de toename van evangelische en pinkstergroeperingen in de niet-westerse wereld zal ook dit zijn impact hebben op de gereformeerde oecumene. Zending is geen westerse aangelegenheid meer, oecumene zal dat ook niet meer zijn.