De christelijke gereformeerde Vrouwenbond, CGK-Vrouw, had de jaarlijkse Vrouwendag georganiseerd rondom het thema ”Muziek, taal van het geloof”. De bijeenkomst trok ongeveer 250 bezoekers.

Dr. Van der Knijff, docent liturgiek aan de Theologische Universiteit Apeldoorn, sprak over ”Laat zang en spel, tamboer en fluit nu klinken tot Gods eer”. „Het verlossingslied is de rode draad door de Bijbel heen.”

Zingen kun je alleen doen, maar ook als dienst aan elkaar, aldus Van der Knijff. „Al zingend onderwijs je en vermaan je elkaar in de gemeente. Musiceren heeft zodoende een driedubbele richting: naar God, naar elkaar en naar jezelf toe.”

Bij het loven en prijzen mag alles meedoen, zei hij. „Er lijken geen foute instrumenten te zijn. Met name in het Oude Testament lijkt er geen enkele restrictie te zijn.” Daarbij noemde hij onder meer Psalm 150.

Instrumenten, melodieën en stemmen kunnen gewijd worden aan de dienst aan God, maar ook aan een afgodsbeeld. „De setting bepaalt of het Gode welgevallige muziek is of niet.”

Een Bijbelboek waarin muziek een grote rol speelt is het boek Kronieken, aldus Van der Knijff. „Daar staat de dienst aan God, de liturgie centraal. Minutieus wordt de tempelmuziek beschreven.” Er moeten bijvoorbeeld volleerde zangers zijn. „Zó belangrijk vindt God muziek bij Zijn dienst dat de kwaliteit hoog moet zijn.”

In het Nieuwe Testament is het stiller rondom muziek, zo stelde hij. Wel is er muziek in de huiselijke kring. „Jezus zingt de lofzang op de laatste avond voordat Hij naar het kruis gaat.”

Verschuivingen

In de gereformeerde traditie zijn deze gegevens over muziek buitenspel komen te staan, zei Van der Knijff. In de tijd van de Reformatie was er een huiver voor instrumenten. „Orgelspel hoort voor Calvijn bij de uitwassen van de roomse praktijken uit de late middeleeuwen.”

Wat doet Calvijn dan met de oudtestamentische gegevens over muziek? „Calvijn schaart de muziekinstrumenten onder de schaduwendienst.” Alleen de menselijke stem doet bij de Geneefse reformator mee in de eredienst. „Dat is het instrument bij uitstek.”

Daarna komt het orgel toch in gebruik in de gereformeerde eredienst. Lange tijd was alleen dat instrument geschikt voor de eredienst in de gereformeerde traditie, aldus Van der Knijff. „Juist op dat punt zien we de laatste decennia verschuivingen.”

Van der Knijff gaf aan dat er maatwerk nodig is. „Het is afhankelijk van de context hoe je erover moet spreken.” Daarbij noemde hij onder meer deze richtlijn: „In de kerk zijn we voor Gods aangezicht, dat besef vraagt om muziek die passend is bij Gods heiligheid.”

In de hele Bijbel klinkt de roep dat God ons graag hoort zingen en musiceren, vervolgde hij. „Muziek mag een grote rol spelen ons leven met God.”

Spreekgezang

Dr. Hanna Rijken, universitair docent aan de Protestantse Theologische Universiteit te Utrecht, hield een lezing met als titel ”Muziek en de Psalmen”. Een psalm is een spreekgezang bij snarenspel, legde Rijken uit. „Psalmen zijn bedoeld om sprekend te zingen of zingend te spreken.”

Onder meer besprak zij de Psalmvertaling van Datheen. „Hij hield geen rekening met de woord-toonverhouding. Al vrij snel daarna is als oplossing het zingen op hele noten ingevoerd.”

De eeuwen door zijn de psalmen doorgegeven, aldus dr. Rijken. „Ik hoop dat de lofzang gaande gehouden mag worden.”

Bewustwording

De presidente van de Vrouwenbond, Rieke den Hertog-van ’t Spijker (73) gaf aan dat het thema gekozen was omdat iedereen ermee te maken heeft. „Het is overal aan de orde.”

Wat verwachtte het bestuur van de dag? „Niet alleen is er een stuk bewustwording van gemeentezang en muziek in de eredienst, maar ook de onderlinge ontmoeting is belangrijk. Je merkt het ontspannen bij elkaar zijn.”

Nieuws in beeld

Op de kansel dr. Jaco van der Knijff. beeld Ruben Schipper Fotografie

beeld Ruben Schipper Fotografie

beeld Ruben Schipper Fotografie

beeld Ruben Schipper Fotografie

beeld Ruben Schipper Fotografie

beeld Ruben Schipper Fotografie

beeld Ruben Schipper Fotografie

beeld Ruben Schipper Fotografie