Het lijkt een nietig gebouwtje in de schaduw van de grote tv-toren in Oost-Berlijn. En neem dat in de schaduw staan van de Fernsehturm gerust letterlijk én figuurlijk. De leiders van de voormalige DDR hadden niet veel met God en godsdienst. Dat was immers niet meer dan een overblijfsel van een tijd waarin mensen nog dachten dat ze het zelf niet konden.Met het historische erfgoed werd in de voormalige DDR überhaupt niet erg zorgvuldig omgegaan. En dat terwijl het juist in dit deel van de Duitse hoofdstad, het voormalige centrum van Oost-Berlijn, werkelijk wemelt van de monumenten. De Marienkirche is er een.

De kerk werd gebouwd in de tweede helft van de 13e eeuw als parochiekerk. De bouw begon ergens rond 1280 en begin 14e eeuw was het werk klaar. De toren dateert pas uit de 15e eeuw.

De kerk staat een beetje laag. Je moet eerst een trap af voordat je de kerk kunt binnengaan. Het lijkt symbolisch, omdat religie bij de communistische machthebbers van weleer iets was van afdalen. In ieder geval niet van opgaan. Binnen staat het interieur in de steigers. Ach, wat staat er in Berlijn niet in de steigers? Als je je daardoor laat weerhouden, kun je nooit meer een monument bezoeken in de Duitse stad.

Zelfs door de steigers heen is te zien dat dit een prachtig monument is dat, na de val van het communistische regime, weer in oude luister hersteld werd en nu periodiek zorgvuldig wordt onderhouden. Vandaar ook die steigers. De preekstoel in de kerk, voltooid in 1703, is een absoluut meesterwerk en kent zijn gelijke in de hele stad niet. Andreas Schlüter sneed de kansel uit albast. De doopvont uit 1437 is eveneens een juweeltje. Het hoofdaltaar dateert uit 1762. In een drieluik is in het midden de kruisafneming van Jezus te zien. Aan de zijkanten zijn er schilderijen van Christus op de Olijfberg en van Thomas, die als de ongelovige Thomas de geschiedenis is ingegaan.

Om de kerk is een groot plein aangelegd. Op alle momenten van de dag is het hier, op een van de vele bankjes, goed mijmeren. Over dat wat was en over dat wat is. Hier stond de wieg van Berlijn. Hier gingen de bewoners van het toen nog onaanzienlijke dorpje dat deze huidige wereldstad was ter kerke. Hier bouwden ze een monument voor God.

En toen kwam, veel later, de brallende Adolf Hitler. En weer later, na de grote verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog, waren er de communisten. En toch heeft deze eeuwenoude kerk alle stormen van goddeloze machthebbers overleefd. Hoewel bij avond de verlichte tv-toren het beeld van dit deel van de stad bepaalt, staat de Marienkirche er nog steeds. Al bijna acht eeuwen.

Dag en nacht staat de kerk in de schaduw van zo ongeveer het meest megalomane bouwwerk uit de DDR. Hier is ze, om met de Nederlandse geloofsbelijdenis te spreken, haast letterlijk tot niet gekomen. Maar verdwenen is ze niet.

Dit is het eerste deel in een serie over gebedshuizen in Oost-Berlijn.