De plaats van ons Koninklijk Huis binnen ons staatsbestel blijft kwetsbaar. Dat bewijst het gedoe wel rond de plannen van het kroonprinselijk paar voor een vakantieverblijf op het zuidelijk halfrond.En dat terwijl de individuele leden van ons vorstenhuis ongekend populair zijn. Wijst dat niet op een herwaardering van hun functie? Past het niet in de hele ontwikkeling van de moderne democratie dat we toe zijn aan een vernieuwd koningschap? Het Zweedse model wellicht, waarin de taak van de koning louter ceremonieel en symbolisch is? Het zou een wezenlijke devaluatie van het koningschap zijn.

Welke ruimte zal Willem-Alexander als koning krijgen? Op papier is het gezag van het staatshoofd in staatszaken beperkt. Maar groot kan het gezag worden dat zijn of haar persoonlijkheid uitstraalt. Zie koningin Beatrix.

Wanneer straalt een koning het meeste gezag uit? Als de vorst zich onderworpen weet aan de hoogste Soeverein. Met de belijdenis koning te zijn bij de gratie Gods, belijdt hij dat het staatsgezag teruggaat op Goddelijke autoriteit, en geeft hij tegelijk te kennen dat hij zich tot zijn ambt geroepen weet krachtens Goddelijke beschikking. Dat zal dan ook blijken in een spreken en doen naar Zijn Woord.

Koning bij de gratie Gods. De troonswisseling is door maatschappijvernieuwers al aangegrepen als goede gelegenheid voor de nieuwe koning om deze uitdrukking uit de wetgeving te bannen als niet meer passend bij een modern koningschap. Wanneer Willem-Alexander aan deze oproep gehoor zou geven, zou hij zijn positie geweldig ondermijnen.

In zijn rol als toekomstig staatshoofd is hij toch al bepaald niet altijd gelukkig geweest. Veel zal ervan afhangen of hij wijze adviseurs om zich heen weet te verzamelen. De geschiedenis van de troonsbestijging van Rehabeam moge hem als waarschuwing dienen.

Wij wensen de kroonprins de gestalte toe van Rehabeams vader Salomo, die bij zijn ambtsaanvaarding voor God beleed dat hij maar een kleine jongeling was die niet wist uit noch in te gaan, en Hem daarom smeekte om een verstandig hart om het volk te richten.

Heeft de monarchie in Nederland toekomst? De vraag kan nog van andere kant bezien worden. Heeft het land van de Oranjemonarchie nog toekomst? Het antwoord ligt vervat in de profetische woorden van Groen van Prinsterer aan het einde van zijn ”Handboek der geschiedenis van het vaderland”:

„De toekomst is meer dan ooit in donkere wolken gehuld. Dezelfde dwalingen, doch meer in de gevolgtrekkingen ontwikkeld, doorwoelen de kerk en de staat en het gehele lichaam der maatschappij. Er zal gemaaid worden wat men gezaaid heeft. Hoedanig zal het lot van Nederland zijn? Is het bestemd om in grotere rijken opgenomen en met verlies zijner nationaliteit opgelost te worden? Ofwel is de hoop gegrond dat hetgeen verstorven schijnt door hetgeen nog leeft met nieuwe levenskracht zal worden bezield?

Gelukkig Nederland, en hier wens ik ook het Huis van Oranje nog als vanouds in de geliefde naam van Nederland te omvatten, indien het behoefte gevoelt om weder te keren tot de God Wiens duizendwerf verbeurde gunst misschien nog voor ons weggelegd is, indien het, door schuldbesef en aanbidding, zich het uitzicht opent om, gespaard en gelouterd, een toonbeeld van Gods genade te zijn, tot in de verste nakomelingschap.”

De auteur is oud-directeur van de Gereformeerde Bijbelstichting en oud-hoofdbestuurslid van de SGP.