Digitaal lezen is een hype die vast wel weer overwaait, zegt de één. E-reading is iets anders dan het lezen van een papieren boek. Boeken moet je kunnen vasthouden, voelen, ruiken en bekijken.Een ander ziet e-reading juist wel als dé nieuwe trend. In de toekomst doen we alles digitaal. Een boek is om te lezen en dat lukt prima met een e-reader.

Wie heeft gelijk? De toekomst zal het leren. Toch is er nu al wel wat te zeggen. Vijf stellingen over e-reading.

E-reading is geen hype maar een blijvertje.

In Nederland staat e-reading nog in de kinderschoenen. Bol.com, die samen met Sony de Nederlandse e-readingmarkt bestormt, zei van augustus tot december 2009 14.000 e-readers te hebben verkocht en 63.000 e-books. Dat is niet veel.

Toch is het te verwachten dat we steeds meer digitaal gaan lezen. In de VS gaan de ontwikkelingen veel sneller. Daar hebben miljoenen consumenten een e-reader. Zij kochten in december vorig jaar voor 19 miljoen dollar (14 miljoen euro) e-books. Totaal werd er in 2009 voor 166 miljoen dollar aan digitale boeken verkocht, drie keer zo veel als een jaar eerder.

De e-reader Kindle was tijdens de afgelopen Kerst het bestverkochte product op amazon.com, aldus Amazon. Op eerste kerstdag verkocht de online boekhandel voor het eerst meer e-books dan papieren exemplaren. Om hoeveel titels het precies gaat, laat het bedrijf niet weten.

Consumenten lezen steeds meer digitaal. Denk alleen maar aan online nieuws. De stap om ook boeken digitaal te gaan lezen, is niet groot. Zeker als de prijs van e-books flink gaat dalen, zullen steeds meer mensen overstappen op het lezen van e-books.

Een apparaat kan nooit het geknisper van een goed boek vervangen.

Een mooie omslag, de geur van het papier, een stevige band: een boek is meer dan alleen een tekst. Veel mensen zijn gehecht aan hun boeken en verknocht aan de meters die hun boekenplanken vullen.

Het lezen van een papieren boek geeft een gevoel dat het digitale boek niet snel zal kunnen vervangen. Het papieren boek is niet gemakkelijk te verslaan. Er zal vraag naar zijn. Traditionele boeken blijven daarom gewoon verschijnen; wellicht in kleinere hoeveelheden.

Anderzijds: de papieren encyclopedie die vroeger in elke boekenkast stond, ligt tegenwoordig ook bijna alleen nog op tweedehandsboekenmarkten. Digitale producten verdrongen de encyclopedie.

Het ontbreekt de e-reader aan voldoende functies om door te breken bij het grote publiek.

E-readers zijn speciaal gemaakt om e-books te kunnen lezen. Sommige apparaten kunnen daarnaast nog internetten, maar de kwaliteit daarvan is niet al te best.

Het is de vraag of een consument een paar honderd euro wil uitgeven voor een product waarmee hij weinig meer kan dan alleen e-books lezen. Het aantal functies is simpelweg te laag.

Concurrenten van e-readers hebben dat gezien. Begin volgende maand komt de iPad van Apple in de VS op de markt. De consument kan met het multifunctionele apparaat niet alleen e-books lezen via de digitale boekhandel iBookstore, maar ook internetten, mailen en muziek luisteren.

De kans is groot dat dit soort multifunctionele apparaten het gaat winnen van de traditionele e-readers. Uit onderzoek van het Amerikaanse onderzoeksbureau ChangeWave bleek deze week dat de iPad in de eerste 90 dagen van de verkoop 40 procent van de readermarkt zal veroveren. Dat percentage is hoger dan tijdens de lancering van de iPhone, die een enorm succes werd.

Over vijf jaar leest iedereen digitale boeken.

De boekenmarkt is volop in beweging. Gezien de snelle veranderingen op het gebied van e-reading, de ontwikkelingen op de Amerikaanse e-readersmarkt en de komst van steeds meer apparaten waarop het lezen van boeken aantrekkelijk is, zal het grootste deel van de bevolking binnen vijf jaar digitaal boeken lezen.

Dat lijkt wellicht overdreven. Maar ook met mobiele telefoons is het snel gegaan. Vijf jaar geleden bestond het woord smartphone amper. Tegenwoordig heeft een flink percentage van de bevolking zo’n multifunctionele telefoon.

Hoe snel de ontwikkelingen in Nederland gaan, valt moeilijk te voorspellen en hangt af van tal van factoren: de bereidheid van uitgevers om e-books uit te geven en de prijs van digitale boeken.

Uitgeverijen belemmeren de doorbraak van digitaal lezen.

Uitgeverijen in Nederland nemen een erg afwachtende houding aan als het gaat om digitaal lezen. Slechts een enkeling toont initiatief.

Dat is goed te begrijpen. E-books lijken een bedreiging voor uitgeverijen. Een auteur is minder afhankelijk van uitgeverijen en boekhandels bij de verkoop van een e-book. Experts verwachten dat een deel van de huidige partijen in de boekenmarkt zal verdwijnen.

Toch is de afwachtende houding van uitgeverijen niet nodig. Wanneer de prijs van e-books, die nu nog maar een paar procent onder die van papieren boeken ligt, fors daalt, zal de verkoop flink stijgen.

Als e-readers de toekomst hebben, moet het apparaat de leeservaring van een echt boek op zijn minst evenaren. Om écht succesvol te zijn, dient een e-reader duidelijke meerwaarde te hebben boven het papieren boek. Daar lijkt het vooralsnog aan te ontbreken. Testverslag van een e-reader.

De eenvoudige uitstraling van de e-reader is het eerste dat opvalt bij het openen van de doos waarin het apparaat arriveert. Een scherm en een grote knop voor de bediening. Simpel. Snel een e-book downloaden en lezen.

Dat valt tegen. Wifi, de draadloze internetverbinding, werkt niet. De usb-kabel biedt uitkomst, maar om een e-book via de pc op de e-reader te krijgen, is software nodig. Die is gelukkig gratis te downloaden. Na de koude start naar internetboekhandel bol.com om een boek te kopen. Dat gaat vlot. Via usb het boek naar de e-reader slepen en gestrekt op de bank om te lezen.

Het apparaat ter grootte van een pocketboek is handzaam, weegt met een kleine 300 gram bijna niets en leest verrassend prettig. Dankzij e-ink –elektronische inkt– trilt het beeld niet. Anders dan bij lcd-schermen bevat het scherm van de e-reader geen lichtbron. Resultaat: zelfs na een paar uur lezen geen vermoeide ogen. Kom daar maar eens om bij een notebook of smartphone.

Het reflectieve scherm maakt de aanwezigheid van extern licht wel noodzakelijk. Lezen bij daglicht gaat prima. Zelfs in fel zonlicht spiegelt het scherm nauwelijks. ’s Avonds onder de schemerlamp geeft het scherm hetzelfde beeld als de bladzijde van een echt boek.

Pagina’s omslaan gaat met een druk op de knop of met een veeg over het aanraakscherm. Voor de bediening van het touchscreen is een speciaal pennetje nodig, een stylus. Met de vingers gaat het niet. Via het menu kan naar welke gewenste pagina verderop in het boek genavigeerd worden. Scheelt een hoop bladerwerk. Ezelsoren zijn ook uit, want de e-reader onthoudt waar je gebleven bent.

De e-reader biedt allerlei ondersteunende functies. Verschillende lettergroottes (weg met de leesbril!), de mogelijkheid om tekst te markeren en aantekeningen te maken. Een zoekfunctie en zelfs een woordenboek ontbreken niet.

Het testexemplaar heeft een internetportal van waaruit verschillende aanbieders van e-books zijn te benaderen, waaronder bol.com, Selexyz en Libris. Snel en eenvoudig toegang tot digitale boeken dus, als wifi tenminste werkt. Standaard bevat de e-reader ook links naar Google en Wikipedia. Hoe de e-reader zich op internet gedraagt, is door de weigerende draadloze verbinding niet na te gaan.

Qua leesgemak verschilt de e-reader nauwelijks met een papieren boek. De meerwaarde zit ’m vooral in de opslagcapaciteit. Honderden boeken op één apparaat; dat maakt de boekenkast overbodig. Maar verder? Multifunctionaliteit ontbreekt. Internetten kan, maar zeer beperkt. Het apparaat doet weliswaar waarvoor-ie bedoeld is: leescomfort bieden. Of dat genoeg is om het te winnen van het papieren boek én van multifunctionele apparaten als Apples iPad, is de vraag.

Het beschreven testexemplaar is een Bebook Neo. Deze e-reader van de Nederlandse producent Endless Ideas BV kost rond de 300 euro.

mybebook.com