Een groep voorgangers en leidinggevenden uit baptisten­gemeenten hebben zich onlangs verenigd in de ”Sola 5 baptisten”. De naam verwijst naar de vijf sola’s van de Reformatie: sola Scriptura, sola gratia, sola fide, solus Christus en soli Deo gloria.Het is juist díé boodschap die in baptistengemeenten gehoord moet worden, vindt ds. Gorsira uit Appingedam, predikant van een baptistengemeente in Delfzijl. „We leven in een tijd waarin de mens centraal staat. Je ziet dat aan de vlucht van de spiritualiteit, die vaak aller­individueelst is. De vraag is niet of iets waar is, maar of het werkt. Handelingen 14:22 zegt echter dat we door veel verdrukkingen het Koninkrijk van God moeten binnengaan. De dagelijkse strijd tegen de wereld, de duivel en het vlees – in baptistengemeenten is er over het algemeen maar weinig aandacht voor. Dat vraagt scherpe keuzes.”

De Sola 5 baptisten gaan alle voorgangers van de Unie van Baptistengemeenten aanschrijven om hun gedachtegoed onder de aandacht te brengen. Ook krijgen zij een uitnodiging voor een conferentie in Doorn in maart en een manifest, waarin de leden van de groep pleiten voor een steviger worteling in de uitgangspunten van de Reformatie.

Hoofd en hart

De Sola 5 baptisten richten zich nadrukkelijk op de internationale traditie van de ”Reformed Baptists”, aldus ds. Gorsira. Daarin staat de gerichtheid op het Woord centraal. „De Schrift is de absolute leidraad voor de leer en de inrichting van het gemeenteleven. Gereformeerde baptisten zijn gericht op God, maar ze zijn niet naar binnen gekeerd. Het gaat om een samengaan van leer en leven, hoofd en hart. Of, zoals D. Martyn Lloyd-Jones het verwoordde, om een verlicht verstand en een warm hart.”

Hoe komt het dat de traditie van Reformed Baptists in Nederland veel kleiner is dan in andere landen, zoals Engeland en de Verenigde Staten?

„Ik denk dat dit te maken heeft met de historische ontwikkeling van het baptisme in Nederland. Johannes Elias Feisser, die in 1845 de eerste Nederlandse baptistengemeente stichtte, stond nog dicht bij de gereformeerde traditie. Baptisten kwamen echter als snel voor de vraag te staan hoe zij zich tot de gevestigde kerken moesten verhouden. Ze kozen er steeds meer voor hun anders-zijn te benadrukken, bijvoorbeeld op het punt van de geloofsdoop door onderdompeling.”

Ds. Gorsira schat het aantal gereformeerde baptisten in Nederland op „enkele tientallen.” Is hij een roepende in de woestijn? „We zijn klein en staan nog echt aan het begin. Is er ergens in Nederland een voluit gereformeerde baptistengemeente? Nee, die is er niet. Maar er zijn wel gemeenten op weg. Heel veel baptisten hebben gereformeerde wortels en namen bewust afstand van de kerk. Ze hebben tijd nodig.”

De eerste reacties op het ontstaan van de Sola 5 baptisten waren echter bemoedigend, aldus de predikant. „Dat heeft er denk ik ook mee te maken dat het calvinisme internationaal gezien op een opmerkelijke belangstelling mag rekenen, juist ook in meer evangelische kerken. Er is duidelijk behoefte aan de boodschap van mensen als Justin Taylor, Mark Driscoll, John Piper en Joshua Harris. Ik heb het idee dat alles wat er in de Verenigde Staten gebeurt, over vijf, zes jaar ook naar Nederland komt. Dat geldt overigens ook voor de slechte dingen.”

Zijn de woorden ”gereformeerd” en ”baptist” niet met elkaar in tegenspraak? Iemand als Calvijn ging fel tekeer tegen aanhangers van de volwassenendoop.

„Daar ben ik het niet mee eens. We sluiten nadrukkelijk aan bij Calvijn, bijvoorbeeld in de heilsleer, in de nadruk op de soevereiniteit van God en in de toepassing van de vreze des Heeren op het dagelijks leven. Het vele dat ons verenigt, is meer dan wat ons verdeelt, namelijk de leer van de kerk en, als onderdeel daarvan, de doop. Maar weinig mensen zullen zeggen dat Bunyan en Spurgeon niet gereformeerd waren.”

”Sola 5 baptisten” is niet echt een voor de hand liggende naam. Waarom noemen jullie je niet gewoon gereformeerde of reformatorische baptisten?

„Bij gereformeerd of reformatorisch denken veel baptisten –heel stereotiep– aan zwarte kousen, aan een subcultuur. Aan ”Sola 5” zit geen bepaalde geur. Als mensen vragen wat de naam betekent, hebben we een mooi uitgangspunt voor een gesprek. En elke rechtzinnige baptist zal er amen op zeggen.”

Om het gedachtegoed van de Reformatie onder baptisten te verspreiden, lanceren de Sola 5 baptisten volgende week een website. Ook zijn ze van plan ieder kwartaal bijeenkomsten te beleggen. In maart treedt de groep officieel naar buiten met een conferentie in Doorn over de waarde van de geloofsbelijdenis. Centraal staat dan de London Baptist Confession of Faith van 1689, die is afgeleid van de Westminster Confessie en aangepast op het punt van de doop. Later dit jaar verschijnt er een Nederlandse vertaling.

Baptisten hebben vaak niet veel op met belijdenisgeschriften. Hoe gaat de London Baptist Confession of Faith functioneren?

„Baptisten in Nederland zijn het niet gewend om met een belijdenis te werken. Hoe we de London Baptist Confession of Faith een plaats in de gemeenten kunnen geven, zullen we dus moeten ontdekken. In ieder geval zullen baptisten anders met een belijdenis omgaan dan veel reformatorische christenen. De belijdenis is geen burcht, waar je in zit of buiten staat, maar een inspiratiebron om met de Schrift om te gaan en daar greep op te houden.”