Ongeveer vijf jaar geleden zat een Nederlandse predikant onder het gehoor van een Arabische collega. Terwijl het verkeer in Oost-Jeruzalem voorbijraasde, opende de sympathiek ogende voorganger in een baptistenkerkje zijn Bijbel en las uit Jesaja. Het hoofdstuk dat hij las stond vol met de naam van de Heere, „de God van Jakob.”Het hart klopte de Nederlandse predikant in de keel. Zou deze dominee als Arabische christen de God van Jakob gaan verkondigen, Die sinds Pinksteren ook de God der heidenen is, maar Die nog steeds de God van Jakob heet? Zou hier een brug geslagen worden tussen Jood en Palestijn, rondom het getuigenis van Jakobs God en het Evangelie van Jezus Christus?

Helaas, het visioen werd geen werkelijkheid. Ds. Alex Awad sloeg eenvoudig alle verzen over die spraken over de God van Jakob. Met een gevoel van teleurstelling verliet de Nederlandse dominee het kerkgebouw. Mag je zo omgaan met Gods Woord, met het heilige Boek van Israël, zelfs als het huidige Israël je politieke tegenstander is? Sterker nog, mag je zo omgaan met de God van Jakob?

Aan dit voorval moest ik denken bij het lezen van het artikel ”Kairosdocument verdient steun” van ds. Alex Awad. Zijn bijdrage roept om een weerwoord, hoewel het mij in dit geval pijn doet. Ik heb de schrijver leren kennen als een beminnelijk voorganger met een pastorale inslag.

Liefde
Daar komt bij dat zijn artikel niet echt uitnodigt tot een weerwoord. Hij schrijft immers: „Ongetwijfeld zullen sommige groeperingen op basis van hun theologische of eschatologische visies het document aanvallen.” Ja, waar begin je dan nog aan? Kan hij zich misschien voorstellen dat er ook goede theologische gronden zijn om het Kairosdocument van vraagtekens te voorzien? En dat er daarnaast ook nog feitelijke argumenten zijn om dit geschrift qua geest en inhoud hartgrondig af te wijzen?

Voor mezelf heb ik meer dan twintig punten genoteerd waar het Kairosdocument een eenzijdige, onvolledige, ja zelfs bedriegelijke voorstelling van zaken geeft. De opstellers zeggen in liefde te willen handelen, zelfs wanneer ze tot een economische boycot van Israël oproepen, maar het is zeer de vraag of dat laatste de taak van kerkleiders is. Ze scoren er ongetwijfeld mee bij hun islamitische medeburgers, maar het zal ook leiden tot verdere isolering en demonisering van de Joden („de bezetters, de onderdrukkers”). Bovendien, eist niet juist de liefde dat we een eerlijk beeld schetsen van de andere partij en dat we onszelf niet louter tot slachtoffers verklaren?

Volgens het Kairosdocument moeten het Oude en het Nieuwe Testament in hun eenheid worden gelezen. „Fundamentalistische christenen” verbinden God, het Joodse volk en het land Israël met elkaar. Ze begaan daarmee een kardinale fout en zijn levensgevaarlijk, aldus de verklaring. We moeten ons niet richten op wat God gezegd heeft in een ver verleden. Doen we dat toch, dan wordt het Woord een dode letter, die dode letters worden tot steen, en vervolgens worden die stenen als wapens gebruikt tegen de Palestijnen.

Het lijkt er in dit geschrift op dat Jezus afstand heeft genomen van het Oude Testament. Hij heeft immers de wet vervuld en „een nieuwe leer” gebracht (Markus 1:27). Rest ons te handelen in de geest van de Bergrede.

Omgesmeed
Maken de opstellers van het Kairosdocument hier zelf geen kardinale fout? Maken zij van het onderscheid tussen het Oude en het Nieuwe Testament geen tegenstelling? Verstaan zij de betekenis van het woord ”vervullen”? Bovendien, kan de Bergrede worden gemaakt tot dwingend uitgangspunt voor politiek handelen? Is Mattheüs 5-7 niet allereerst gericht aan christenen? Mag Israël nog wel een natie zijn die zichzelf mag verdedigen?

De opstellers geven op geen enkele plaats te kennen dat ze Israël als Joodse, democratische staat willen erkennen. Als religieuze en/of etnische groep mogen de Joden wel blijven voortbestaan in een groter geheel (in de praktijk zal dat een staat met een Arabische meerderheid zijn), maar daar houdt het mee op. Want ook de Joden moeten de Bergrede volgen; kortom, ze moeten zich christelijk gedragen.

Eigenlijk zitten veel Arabische christenen wel een beetje met dat Oude Testament in hun maag. Met instemming haalt het document Jesaja 2 aan, het visioen van de volkeren die zich verenigen en van de zwaarden die tot ploegscharen worden gesmeed. Vers 1 tot 5 worden letterlijk geciteerd, maar een aantal woorden is tot stippeltjes omgesmeed. Wie het naleest, merkt het: het zijn de woorden over Sion en de God van Jakob.

De conclusie: God mag wel de God van het Kairosdocument zijn, maar Hij mag niet meer de God van Jakob heten.

De auteur is predikant van de Netherlands Reformed Congregation in Lethbridge (Canada) en was lid van het deputaatschap Israël van de Gereformeerde Gemeenten.