„De film is flauw”, vindt delegatieleider dr. B. Plaisier. „Wilders presenteert stereotypen die in de verste verte niet aansluiten bij de leefwereld van de overgrote meerderheid van moslims. Natuurlijk zijn er moslims die radicale uitspraken doen en geweld plegen, maar hen er uitlichten en dan doen voorkomen dat hun visie die van moslims in het algemeen is, is misleidend en ophitsend.”Vlak voor het verschijnen van de film ontmoette de delegatie een groep studenten van de universiteit van Caïro. Geen van hen wilde dat de film zou uitkomen, maar de reacties waren overwogen en rustig. Delegatielid Ahmed Driss al-Bouyoufi maakte indruk met zijn presentatie over de vele verworvenheden van de moslimgemeenschap in Nederland: honderden moskeeën, vijftig scholen, geestelijke verzorging in het leger en veel andere dingen. Volgens Al-Bouyoufi zijn de Nederlandse overheid en het merendeel van de Nederlanders niet anti-islamitisch, maar is het wel degelijk vervelend dat één persoon zo veel schade kan aanrichten.

Een van de studenten vroeg zich af of er niet in Nederland voor wetgeving gelobbyd zou kunnen worden om beledigingen van alle godsdiensten te voorkomen. Veel andere studenten vroegen zich af waarom elke keer de islam het onderwerp van spot moet zijn. Allen pleitten voor een vreedzame reactie, geweld werd unaniem afgewezen.

Een studente had de film ”Submission” van Theo van Gogh drie keer bekeken. Ze vond de film artistiek goed, maar was ook van mening dat niet-moslims zich niet met de emancipatie van moslimvrouwen moeten bezighouden. „We kunnen best voor onszelf opkomen, daar hadden we Van Gogh niet voor nodig.”

Professoren en studenten zochten naar wegen om spanningen te verminderen. Dezelfde studente vertelde met groot enthousiasme hoe zij heeft geprofiteerd van een studieprogramma bij de CIDT, een instituut dat met de universiteit van Caïro een programma opgezet heeft waarbij Egyptische en Europese studenten samen aan een studieproject werken. Zulk soort programma’s zouden meer bevorderd moeten worden, vindt dr. Plaisier.

Direct na het verschijnen van de film belden tal van Nederlandse journalisten die wilden weten of al er demonstraties waren of andere uitingen waaruit spanningen zouden blijken. Demonstraties waren er echter (nog) niet. Het ziet er niet naar uit dat Egyptische intellectuelen emotioneel zullen reageren en met geweld zullen dreigen. De ongeletterde laagste sociale klasse kan echter makkelijk worden opgejaagd door met emoties te spelen, aldus een diplomaat in Caïro.

Volgens dezelfde diplomaat heeft de Egyptische geheime dienst in het verleden in sommige situaties heel bewust op bepaalde gevoelens ingespeeld om mensen in beweging te krijgen.

De Raad van Kerken in Nederland vindt dat ”Fitna” een karikatuur van de islam schetst. „Het beeld dat de film oproept, is eenzijdig en provocerend”, aldus algemeen secretaris ds. K. van der Kamp. „De film van Wilders roept allerlei suggesties op die de grens naderen van wat heilig is voor anderen. Zo’n weergave kan moeilijk een zuivere basis zijn voor een gesprek over integratie.”