Pesach: feest van de voorbijgang
JERUZALEM - Joden over de hele wereld vieren sinds maandag Pesach. Eigenlijk klopt die aanduiding niet helemaal. Maandagavond was er de pesachmaaltijd, de zogenoemde seder. Maar vandaag begon het ”feest van de ongezuurde broden”, dat zeven dagen duurt.
Over hoe de grote feesten gevierd moeten worden, hoeven Joden nooit te discussiëren. De Bijbel zelf schrijft minutieus voor hoe deze inzettingen gehouden moeten worden, „tot in eeuwigheid.” (Exodus 12:24)Het Joodse paasfeest herinnert aan de uittocht van het volk Israël uit Egypte. In de nacht waarin de Joden naar het beloofde land op weg gingen, ging een engel des Heeren door Egypteland. Overal waar het bloed van het geslachte paaslam aan de deurposten gestreken was, ging de engel voorbij. Vandaar ook de naam Pesach, dat voorbijgang betekent.
Waar het bloed van het lammetje echter niet had gevloeid, vloeide het bloed van de eerstgeborenen. Bij mens en dier. Bloed vloeide er in de slaapkamer van Farao’s oudste zoon. Maar ook in het kippenhok van een arme Egyptenaar die ergens langs de Nijl woonde.
Nooit mogen de Israëlieten vergeten hoe God hen wegleidde uit het land van de duisternis en hen op de weg bracht naar het land van de belofte. Ieder jaar moet dit herdacht worden. „Vader, wat maakt deze avond anders dan alle andere avonden?”, vragen de kinderen tijdens de sedermaaltijd. En dan vertelt vader van het lam, het bloed en de engel die door het land ging. En als Hij aan de deurposten het bloed van het lam zag, dan ging hij voorbij. Pesach: God passeerde als Hij bloed zag van het lam.
Vóór de sedermaaltijd werden in heel Israël de lammeren geslacht. Gezonde lammetjes moesten het zijn, zonder enig gebrek. Alleen het allerbeste is goed genoeg voor God. En het hele gezin keek toe als het bloed vloeide. „Waarom moet dat, vader?” En vader zei na wat hem door Mozes was voorgezegd: „Dit is de Heere een paasoffer, Die voor de huizen der kinderen Israëls voorbijging in Egypte, toen Hij de Egyptenaars sloeg en onze huizen bevrijdde.” (Exodus 12:27)
Haast hadden ze, die avond in Egypte. Tijd om het brood te laten doorzuren was er niet. ”Brood der ellende”, wordt dat ongezuurde brood genoemd (Deuteronomium 16:3). En om de herinnering aan die ellendige tijd in Egypte levend te houden, mogen ieder jaar tijdens Pesach alleen de matzes, de ongezuurde broden, gegeten worden.
Toen brak, op het scharnierpunt van de wereldgeschiedenis, het pesachfeest aan dat de stroom van de tijd definitief zou verleggen. God bereidde, in het duistere tumult op Golgotha, hét Paaslam.
Enige tijd later legde de Jood Paulus de verbindende schakel tussen Pesach en de kruisiging, op die mestheuvel net buiten Jeruzalem. „Want ook ons Pascha is voor ons geslacht, namelijk Christus.” (1 Korinthe 5:7).