„We moeten ons niet door de Fransen de wet voor laten schrijven. Zoals de Belgische oud–premier Dehaene al zei moet Nederland nu Frankrijk een lesje leren", zei Balkenende zondagavond.

Een meerderheid van de Franse kiezers (55 procent) sprak zich in het referendum van zondag uit tegen de Europese grondwet. De opkomst was met 70,5 procent bijzonder hoog.

Volgens PvdA–fractieleider Bos is het heel moeilijk uit te leggen waarom de Fransen precies ’nee’ hebben gestemd. Net als in Nederland is er „een grote variëteit aan redenen waarom mensen bezwaren hadden tegen de grondwet". De nee–stemmers zaten volgens Bos zowel bij links als bij rechts.

Volgens D66–Tweede–Kamerlid Van der Ham moet Nederland nu juist zijn onafhankelijkheid tonen en voor de vernieuwingen stemmen. „Alleen dan is het bijvoorbeeld mogelijk om de 40 miljard euro aan landbouwsubsidies eindelijk onder democratische controle te krijgen", aldus Van der Ham. Een ’ja’ is volgens VVD’er Van Baalen nodig, „want anders steunen wij de Franse belangen en daarvoor betalen wij het gelag. Voor een korting op de te hoge Nederlandse afdrachten aan Brussel is dan geen ruimte meer".

Het Franse ’nee’ beïnvloedt ook Nederland, denken veel ingewijden in Brussel. „Ik weet zeker dat een ’ja’ in Frankrijk een enorme ’boost’ zou hebben gegeven aan het ja–kamp in Nederland", aldus een teleurgestelde Nederlandse topdiplomaat. Volgens Jules Maaten, VVD–fractieleider in het Europees Parlement, betekent het Franse ’nee’ in elk geval dat de Fransen niet denken dat de grote lidstaten beter af zijn met deze grondwet.

Hij deed een oproep aan de Nederlandse kiezer om toch vooral ’ja’ te stemmen. „Het is beter Frankrijk te isoleren zodat er straks maar een ’nee’ is", aldus Maaten. Ook VVD–leider Van Aartsen deed zondagavond ’een hartstochtelijke oproep’ aan de Nederlanders om voor de grondwet te stemmen.

De PvdA in het Europees Parlement vindt dat Nederlanders ’een eigen keuze’ moeten maken, los van de uitslag in Frankrijk.

In het Nederlandse nee–kamp werd zondagavond de wijn ontkurkt, maar de winst is nog niet binnen, zei SP–kamerlid Van Bommel. „Je weet nooit wat voor rare streken deze regering op het laatste moment kan uithalen". De LPF deelt de vreugde over het Franse ’non’. „Vive la France, vive la République, leve Nederland, leve het Koninkrijk!“, reageerde LPF–fractieleider Van As. Volgens hem wil de Franse burger, net als de Nederlandse, behoud van eigen identiteit en soevereiniteit. „Samenwerken ja, superstaat nee”, herhaalde Van As.

In een eerste reactie op de uitslag in zijn land liet de Franse president Chirac weten dat hij „kennis heeft genomen van de verwerping van de Europese grondwet door het Franse electoraat". Chirac is bang dat het hierdoor moeilijker wordt de Franse belangen in de unie te verdedigen. „Maar ik respecteer uw oordeel. Frankrijk blijft zijn plaats houden binnen de EU", zei de president. Hij zei duidelijk dat er komende week een regeringswisseling komt. Dat betekent volgens ingewijden dat het laatste uur van de impopulaire premier Raffarin heeft geslagen.