Het ontstaan van leven: het blijft de gemoederen in het biologieonderwijs bezighouden. „Gedurende het afgelopen jaar zijn er diverse contacten geweest op kleine schaal tussen voor- en tegenstanders van de evolutietheorie. Dat debat verliep steeds moeizaam”, zegt Zoutewelle. „Intelligent Design (ID), het idee van een ontwerp met een ontwerper, wordt door de gevestigde wetenschap afgedaan als iets belachelijks. Die wil hier niet aan meedoen. Het zal voor de evolutietheorie heel lastig blijven om overeind te blijven in dit debat.”

Intelligent Design hoort niet thuis in de biologieles, zei prof. dr. Ronald Plasterk, hoogleraar ontwikkelingsgenetica aan de Universiteit Utrecht, vorige week in een eerste reactie. Zoutewelle: „Hij doet dit af als magie, maar ID kijkt naar de bouten en de moeren.” Er heerst volgens Zoutewelle nog veel onkunde onder biologen.

Hij merkt dat wetenschappers „de boot afhouden” voor ID. „Wetenschap wordt niet gemaakt door koningen. Wetenschappers zijn autonoom. Zij moeten zelf tot het inzicht komen dat ID een goed alternatief is voor de gevestigde evolutietheorie.”

Minister Van der Hoeven had vorige week een „interessant” gesprek met de Delftse nanotechnoloog prof. dr. Cees Dekker. Dekker is aanhanger van de ID-gedachte. „Ik vond het een boeiend gesprek”, zei Van der Hoeven. „Tegenover mij zat iemand die wetenschap en persoonlijk geloof heel goed wist te combineren. Ik geloof evenmin in toeval. Wat islam, jodendom, en christendom verbindt, is de gedachte dat er een schepper is, hoe die dan ook verder mag worden aangeduid. Ik zie mogelijkheden om hiermee verbindingen te scheppen. Die zouden vooral in het academisch debat gelegd kunnen worden. Als we erin slagen wetenschappers van verschillende geloofsrichtingen met elkaar te verbinden, kan ID uiteindelijk misschien zelfs wel worden toegepast op scholen en in lessen.”

Plasterk ziet een debat met Dekker niet zitten. „Van biologie weet hij net zo veel als ik van natuurkunde”, zei hij vorige week. Zoutewelle is het niet met hem eens. „Dekker heeft verschillende malen de voorpagina van gerenommeerde biologische tijdschriften gehaald. Hij is in staat uitspraken te doen over diverse biologische onderwerpen.”

In het huidige debat over ID zitten „behoorlijk wat sterke punten voor het ontwerp van leven. Je kunt nauwelijks spreken over toeval”, zegt Zoutewelle. „Diverse astronomen zijn er inmiddels na onderzoek achtergekomen dat het ontstaan van leven afgesproken werk lijkt. De constanten in de biologie werken zo goed dat het niet werkt als er maar iets aan mankeert. Als een radertje in het grote geheel ontbreekt, is er geen sprake meer van leven. Volgens diverse seculiere wetenschappers draagt ook het ontwerp van DNA, het erfelijk materiaal, alle sporen van ontwerp in zich.”

Volgens Zoutewelle is het zaak ontwerp en ontwerper te scheiden. „Het spreken over de identiteit van de ontwerper is heel persoonlijk. Dat mag je vrijlaten. Ik ben er wel benieuwd naar, maar dat doet er niet toe.” De creationist roept ertoe op de discussie te beperken tot het ontwerp.

De zoektocht naar buitenaards leven lijkt volgens hem sterk op de manier waarop ID het begrip van ontwerp zoekt te definiëren. „De wetenschap heeft een methodiek ontwikkeld om ontwerp te ontdekken. Als je die toepast in de biologie, kom je uit bij Intelligent Design.”

Biologieleraren zijn in het huidige onderwijs verplicht aandacht te besteden aan alternatieven voor de evolutietheorie. „Ik hoop dat de aandacht voor ID zich vertaalt in praktische handvatten, want veel leraren zijn nauwelijks voorbereid op het creationisme.”