Poetin kan alleen vervolgd worden als hij niet meer in functie is
De Russische trojka, president Vladimir Poetin, de premier en de minister van Buitenlandse Zaken, kunnen alleen worden vervolgd voor hun rol in de oorlog tegen Oekraïne als ze niet meer in functie zijn. Dat is een van de afspraken die voor het ‘agressietribunaal’ voor de hoofdverantwoordelijken van de Russische invasie in Oekraïne zijn vastgelegd. Vrijdagmiddag zijn in de Oekraïense stad Lviv officieel de statuten van dat onafhankelijke, internationale tribunaal bekrachtigd, met het zetten van handtekeningen door EU-buitenlandchef Kaja Kallas en de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Andri Sybiha.
Een groot aantal EU-buitenlandministers was daarbij aanwezig, onder wie die van Duitsland en Frankrijk. Minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken) ontbrak. Nederland heeft zich hardgemaakt voor de komst van het tribunaal en wil het graag in Den Haag huisvesten.
Het tribunaal is gericht op het berechten van de misdaad van Russische agressie. Het gaat daarbij om mensen die bevel gaven Oekraïne binnen te vallen en bevel gaven om de militaire actie uit te voeren. „We hebben het over de militaire en politieke leiders die de invasie hebben veroorzaakt, niet over individuele oorlogsmisdaden door soldaten”, zegt een EU-bron.
Naast de trojka staan er ongeveer twintig tot dertig Russen op de lijst van verdachten. Het proces tegen de trojka kan pas beginnen als ze hun ambt niet meer vervullen. „De onschendbaarheid is een tijdelijke opschorting van het proces zolang de persoon in functie is”, benadrukt de bron.
Het tribunaal kan gevangenisstraffen opleggen van maximaal dertig jaar, maar ook levenslang als dit „wordt gerechtvaardigd door de extreme ernst van het misdrijf”, zegt de bron. Daarnaast kan het tribunaal eigendommen in beslag laten nemen en boetes opleggen. De opbrengsten worden in een compensatiefonds gestort voor Oekraïense slachtoffers.
Deze misdaden van Russische agressie worden onderzocht in het tribunaal dat gaat bestaan uit internationale rechters en officieren van justitie. Het vooronderzoek en het verzamelen van bewijs gebeurt door het International Centre for the Prosecution of Aggression (ICPA) in Den Haag. Dat heeft inmiddels veel bewijs verzameld.
Processen kunnen in afwezigheid van de verdachte worden gevoerd. Als een verdachte zich later alsnog meldt, heeft hij het recht op een nieuw proces.
„Zonder verantwoording voor de misdaad van agressie is het moeilijk om rechtvaardige en duurzame vrede te bereiken”, vertelt de EU-bron. Het is daarnaast een „zeer sterk en krachtig signaal aan de Oekraïense bevolking en slachtoffers dat gerechtigheid zal geschieden.”
Het tribunaal gaat mogelijk volgend jaar van start.