Roemenië gaat zondag opnieuw naar de stembus. Dit zijn de opties
De pro-Russische Calin Georgescu won een halfjaar geleden verrassend de eerste ronde van de presidentsverkiezingen in Roemenië. Omdat de kiescommissie de uitslag ongeldig verklaarde, moet het land zondag weer naar de stembus. Georgescu mag niet meedoen.
Presidentskandidaat George Simion (38) voert campagne met de slogan ”Make Romania Great Again”. Zijn boodschap slaat aan bij de kiezer, want volgens de peilingen krijgt hij circa 30 procent van het electoraat achter zich. Hoewel Simion de dans leidt, is zeker niet gezegd dat hij er met de eindzege vandoor gaat. Omdat hij minimaal 50 procent moet halen, is vermoedelijk 18 mei een tweede ronde nodig.
Simion geldt als extreemrechts, ultranationalistisch en populistisch. Hij heeft zich sceptisch uitgelaten over de Europese Unie en de NAVO. Ook keert Simion zich tegen steun aan Oekraïne in de oorlog tegen Rusland. Hij wordt gezien als de opvolger van Georgescu, hoewel hij gematigder is.
Prowesters
Twee belangrijke tegenstrevers zijn de prowesterse Crin Antonescu (65) en Nicusor Dan (55). Antonescu is de kandidaat van drie regeringspartijen en brengt decennia politieke ervaring mee. Hij was in 2012 interim-president. Voordat Antonescu zich verkiesbaar stelde, was hij al tien jaar weg uit de politiek. „Populisme en isolationisme” brengen de prowesterse oriëntatie van Roemenië in gevaar, tekende de Financial Times op uit zijn mond.
Dan is burgemeester van Boekarest. Hij is er voorstander van dat zijn land 3,5 procent van het bbp gaat uitgeven aan defensie. Ook steunt de burgemeester Oekraïne. Met beide standpunten toont hij zich loyaal aan de NAVO.
De verwachting is dat Antonescu Simion in de tweede ronde kan verslaan, maar dat Dan –die het eigenlijk alleen in steden goed doet– het moet afleggen.
Afgelopen najaar won de pro-Russische Georgescu de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. In de tweede ronde zou hij het moeten opnemen tegen de pro-Europese Elena Lasconi – die nu weer meedoet, maar kansloos lijkt. Maar nadat bleek dat het Kremlin zich met de verkiezingen had bemoeid, oordeelde het hooggerechtshof dat de verkiezingen over moeten. Uit protest gingen tienduizenden Roemenen de straat op.
Hitlergroet
Om buitenlandse inmenging dit keer te voorkomen, scherpte Roemenië de campagneregels aan. Advertenties moeten vermelden wie de sponsor is en sociale media moeten op verzoek van de overheid content verwijderen. In maart sloot de kiescommissie Georgescu uit van deelname. Opmerkelijk is dat hij na een urenlang verhoor door het openbaar ministerie voor de camera een Hitlergroet bracht.
De winnaar van de presidentsverkiezingen volgt Klaus Iohannis op. Iohannis, die eerder met Mark Rutte in de race was om NAVO-chef te worden, legde in februari zijn functie neer. Senaatsvoorzitter Ilie Bolojan neemt momenteel zijn taken waar.
Elon Musk maakte de hoogste rechter van het land uit voor tiran
De verkiezingen worden met belangstelling gevolgd in Brussel, maar ook in Washington. De regering-Trump beschuldigde Roemenië van het onderdrukken van politieke opponenten. Vicepresident JD Vance zei na de uitsluiting van Georgescu dat Roemenië geen Amerikaanse waarden deelt. Elon Musk maakte de hoogste rechter van het land uit voor tiran.
Rusland vindt verkiezingen zonder Georgescu „illegitiem” en noemt de beschuldiging van inmenging „ongegrond”. Voor het Kremlin is het gunstig als Simion of oud-premier Victor Ponta –een naar rechts opgeschoven sociaaldemocraat– president wordt. Staatspersbureau TASS attendeerde onlangs op een uitspraak van politiek analist Marius Ghincea (ETH Zürich) in de Roemeense pers. Hij zei dat Roemenië bij winst van een van die twee de steun aan Oekraïne mogelijk zal verminderen en zelfs de banden met China en Rusland zal herstellen.
