Tsjetsjeense leider Maschadov gedood
De Tsjetsjeense rebellenleider en ex–president Aslan Maschadov is dinsdag bij een speciale operatie van het Russische leger om het leven gekomen. Dat heeft directeur Nikolaj Patroesjev van de Russische veiligheidsdienst FSB tegen president Vladimir Poetin gezegd.
De Russische tv–zender NTV toonde beelden van een lichaam met ontbloot bovenlijf en een grijze baard dat zou toebehoren aan Maschadov. Maschadovs gezant in Londen, Achmed Zakajev, zei tegen de Russische radiozender Echo Moskvy dat Maschadov waarschijnlijk dood is, maar dat hij nog geen bevestiging had ontvangen.
De Tsjetsjeense vice–premier Ramzan Kadyrov zei dat de Russische militairen hadden geprobeerd Maschadov levend gevangen te nemen, maar dat hij door ‘verkeerd gebruik van wapens’ door zijn lijfwachten om het leven was gekomen. Of Kadyrov bedoelde dat de lijfwachten Kadyrov zelf hadden doodgeschoten of dat de Russen hem hadden doodgeschoten uit zelfverdediging, was niet duidelijk. Kadyrov zei wel dat hij had gehoopt dat Maschadov levend kon worden gepakt omdat hij hem een hoge rang had toebedacht bij de Tsjetsjeense veiligheidstroepen.
De Russische legerwoordvoerder Ilja Sjabalkin zei dat Maschadov was ontdekt in een bunker in Tolstoj–Joert, een plaats in het door Russische troepen beheerste noorden van Tsjetsjenië. Drie lijfwachten zouden gevangengenomen zijn. Sjabalkin gaf geen details prijs over de toedracht van Maschadovs dood. NTV toonde gemaskerde Russische militairen die rond de lijken van enkele rebellen liepen. Ze ontvouwden de rood–groen–witte Tsjetsjeense vlag die op een van de lijken werd gevonden.
Aslan Maschadov was een van de leiders van de separatistische rebellen in de eerste Tsjetsjeense oorlog van 1994–96. In dat laatste jaar sloot hij een voorlopig vredesverdrag met de Russische regering. Hij won de eerste en enige vrije Tsjetsjeense presidentsverkiezingen in 1997.
Nadat Tsjetsjeense rebellen onder leiding van de radicale krijgsheer Sjamil Basajev de buurrepubliek Dagestan waren binnengevallen en er een aantal aan Tsjetsjeense terroristen toegedichte aanslagen was gepleegd op appartementencomplexen in Rusland, viel het Russische leger de deelrepubliek opnieuw aan. Maschadov trok zich met een aantal getrouwen terug in de bergen en nam de wapens weer op tegen de Russen.
Hoewel hij zichzelf altijd bleef beschouwen als de rechtmatige president van Tsjetsjenië en ook door andere rebellen zo werd genoemd, wordt over het algemeen aangenomen dat hij minder aanzien genoot onder de rebellen dan Basajev. Basajev heeft de verantwoordelijkheid opgeëist voor de vreselijkste terreuraanslagen zoals de aanslagen op twee Russische vliegtuigen vorig jaar en de gijzeling van de school in Beslan, waarbij 330 gijzelaars om het leven kwamen. Maschadov werd door analisten beschouwd als een gematigder rebellenleider die zich concentreerde op het verjagen van de Russische troepen uit Tsjetsjenië.
Volgens Russische nieuwsmedia riep Maschadov president Poetin vorige week nog op onderhandelingen over vrede in Tsjetsjenië te beginnen met de rebellen. Maar het Kremlin weigert al jaren halsstarrig om met de rebellen te onderhandelen. Volgens Poetin zijn alle rebellen terroristen en kan er met terroristen niet worden onderhandeld. De Russische regering heeft Maschadov beschuldigd van betrokkenheid bij terreuracties als de gijzeling van het musicaltheater in Moskou in oktober 2002 en de schoolgijzeling in Beslan. Maar Maschadov zelf veroordeelde de acties en riep Basajev op ze te staken. Ook zei hij dat Basajev voor een internationaal gerechtshof verantwoording af zou moeten leggen voor zijn daden.
„Maschadov was de wettig gekozen president en in veel opzichten een factor van terughoudendheid, zowel in Tsjetsjenië als daarbuiten", zei zijn gezant Zakajev dinsdag. „Natuurlijk zal de positie van de figuren die ervan overtuigd zijn dat er geen onderhandelingen met het Kremlin gevoerd kunnen worden, dat er geen dialoog met Moskou kan bestaan, nu sterker zijn en zullen zij harder optreden om het probleem op te lossen."