De hersenen van kerkelijke leiders in de VS kraken, als ze zich buigen over de vraag hoe ze moeten omgaan met de politieke polarisatie binnen hun gemeenten. Kerkelijke organisaties, universiteiten en seminaries houden workshops rond dit thema.

„Consultants verdienen er veel geld aan”, zegt gedragswetenschapper Kevin McIntosh. En hij weet het uit de praktijk. Geregeld houdt hij in de staat Michigan trainingen voor voorgangers over dit thema. „De verdeeldheid zit heel diep. Iedere nuance ontbreekt. Ze leidt over en weer tot verkettering. Zo van: Als jij voor mijn politieke tegenstander bent, dan kun je geen broeder of zuster van me zijn. De geestelijke zuiverheid wordt afgemeten aan de politieke opvattingen”, aldus McIntosh.

„Kerken moeten vooral proberen het gesprek over politieke verdeeldheid gaande te houden”, zegt de consultant uit Michigan. „Maar dat lukt lang niet altijd.”

„De verdeeldheid zit heel diep en leidt over en weer tot verkettering” - Kevin McIntosh, gedragswetenschapper in Michigan

Gebedssamenkomst

Een recent voorbeeld daarvan is, dat de Presbyterian Church in America (PCA) vorige week besloot een paneldiscussie over polarisatie in de kerken tijdens de komende tweejaarlijkse Algemene Vergadering, in juni, te cancelen. In plaats daarvan zal er een gebedssamenkomst worden gehouden voor het welzijn van de kerken „in een gepolariseerd politiek jaar”.

Oorspronkelijke opzet was dat een aantal deskundigen met elkaar in gesprek zou gaan over de vraag hoe kerken en voorgangers moeten omgaan met de politieke tegenstellingen onder gemeenteleden. De samenstelling van het panel riep binnen de conservatieve PCA het nodige verzet op. Belangrijkste bezwaar was dat de evangelicale schrijver David French zou deelnemen aan het panelgesprek. Hij staat in Amerika bekend als een criticus van Donald Trump en is columnist van The New York Times. De bezwaarden vinden dat hij met zijn opvattingen te veel verdeeldheid zaait en daarom niet kan bijdragen aan een oplossingsrichting.

Ben C. Dunson, ouderling binnen de PCA en gastdocent aan het presbyteriaanse seminarie in Greenville (South Carolina), zegt er geen behoefte aan te hebben om door French te worden weggezet omdat hij overweegt bij de komende verkiezingen op Trump te stemmen. „Bovendien is French ook voorstander van legalisering van het homohuwelijk. Hij heeft daarom geen boodschap voor mij en ik heb geen boodschap aan hem.”

Verstomd

Daarmee is volgens dr. Clay Stauffer precies het probleem samengevat. „We klagen binnen de kerken over polarisatie. Maar die is voorbij. Ja, er zijn politieke verschillen onder kerkmensen. Die zijn groot. Maar het punt is dat het gesprek daarover is verstomd. Kerkleden leven in hun eigen bubbel en negeren degenen die een andere opvatting huldigen. Dat maakt het probleem van de verdeeldheid zo groot voor voorgangers en kerkbesturen.”

Stauffer dient zelf als predikant een gemeente van de Disciples of Christ (DoC) in Nashville. Daarnaast doceert hij American Studies aan de Vanderbilt University in zijn woonplaats. De DoC is een van de zogenoemde mainline kerken in de VS en telt ongeveer 250.000 leden. Ze is ontstaan aan het begin van de 19^e eeuw en streeft vooral naar eenheid onder christenen. Om die reden wil ze zich uitsluitend baseren op de Bijbel en kent ze geen belijdenisgeschriften. Ze huldigt drie principes: 1. Waar de Bijbel spreekt, spreekt de kerk en waar de Bijbel zwijgt, zwijgt ze. 2. Ze wil eenheid in geloof, vrijheid in opvattingen en in alle zaken: leven in liefde. 3. Ze erkent geen belijdenis dan de Naam van Christus, geen boek dan alleen de Bijbel, geen wet dan de liefde.

Vanuit die achtergrond is goed verklaarbaar dat Stauffer er alles aan wil doen om de effecten van politieke verschillen te elimineren. „Die mogen de christelijke gemeente niet splijten.”

Stauffer doet aan de Vanderbilt University onderzoek naar de effecten van de politieke verdeeldheid op de kerken. Daaruit blijkt dat de polarisatie veel gemeenten in het ene of het andere kamp heeft gedreven. „De ene gemeente is voor Trump, de andere voor Biden, zo simpel lijkt het te zijn geworden.”

„Nu negeert men gemeenteleden die aan de andere zijde van het politieke gangpad zitten” - Clay Stauffer, docent American Studies aan Vanderbilt University in Nashville

Vooral voor de grote gevestigde kerken is deze trend volgens Stauffer een probleem. „De evangelicals zijn feitelijk al jaren Republikeins, net als conservatieve gemeenten binnen de mainline kerken ook. Uitgesproken liberale kerken zijn veelal Democratisch. Maar de middengroep worstelt met de verdeeldheid, waarbij het steeds moeilijker wordt om de eenheid te bewaren. Of mensen vertrekken, of ze sluiten zich binnen hun eigen kerkelijke gemeente op in gemeenschappen van gelijkgestemdheid. De predikanten die proberen bruggen te slaan, worden gedwongen te kiezen voor een van beide kanten.”

Ernstig

Stauffer vindt de desinteresse die er is, „nog ernstiger” dan de verhitte politieke debatten die er zeker in het verleden waren. „Die discussies waren niet fijn, maar ze waren wel het bewijs dat men de ander nog interessant genoeg vond om mee in debat te gaan. Nu negeert men gemeenteleden die aan de andere zijde van het politieke gangpad zitten.”

Met een beroep op Paulus’ stelling uit Galaten 3 dat in Christus noch man, noch vrouw, noch dienstbare noch vrije is, zegt Stauffer: „Politieke verschillen mogen nooit leiden tot verdeeldheid of het afwijzen van anderen. De christelijke identiteit valt niet samen met een politieke voorkeur. Christus is te groot om in een politiek program te vatten.”