De uitspraak van het Internationale Hof van Justitie in de zaak van Zuid-Afrika tegen Israël heeft het imago van Zuid-Afrika in de wereld sterk verbeterd. Volgens het gezaghebbende ”Mail and Guardian” bewees de uitspraak dat Zuid-Afrika aan de goede kant van de geschiedenis staat. Die geschiedenis gaat dan over de strijd voor de universele mensenrechten. Israël belandde eerst in de beklaagdenbank en gold daarna als land dat gevaarlijk dicht bij genocide in de buurt kwam.

De uitspraken van het Hof werden in de Zuid-Afrikaanse pers ook gezien als een veroordeling van de trouwe bondgenoten van Israël: de Verenigde Staten en de belangrijkste staten van Europa. Ook Nederland hoort hierbij, ironisch genoeg het land waar het Internationale Hof is gevestigd.

De aanklacht van Zuid-Afrika tegen Israël bij het Hof in Den Haag kan gezien worden als een strategische zet van Zuid-Afrika, omdat het eerder voor het oog van de wereld te kijk stond door zijn weigering om Rusland te veroordelen voor de inval in Oekraïne. Met de aanklacht tegen Israël en de als overwinning beschouwde uitspraak van het Hof zou het imago van Zuid-Afrika stevig opgekrikt zijn. Of dat zo is, valt te bezien.

Soedan

In de eerste plaats valt op dat het Hof geen eenduidige uitspraak heeft gedaan over Israël als pleger van genocide (moord op de Palestijnen als volk). Het is tevens de vraag of het Hof de aanklacht in behandeling kon nemen zonder de gehele voorgeschiedenis sedert de stichting van de staat Israël in 1948 bij de overwegingen te betrekken. Zijn niet eerder organisaties als de PLO, Hezbollah en Hamas, die op de vernietiging van Israël uit waren en nog altijd zijn, schuldig aan genocide? Had het Hof niet moreel veel sterker gestaan wanneer het Hamas voor het geweld van jaren tegen Israël had veroordeeld en daarmee Zuid-Afrika had gewezen op de kortzichtigheid van de aanklacht tegen Israël?

De treurige echte genocide vindt in onze dagen plaats in Soedan. De aantallen slachtoffers overstijgen verre het aantal Palestijnen die tijdens de gevechten werden gedood. Ondanks dit gegeven ontving de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa kort geleden de Soedanese krijgsheer Mohamed Hamdan Dagalo in Pretoria. Hypocrisie kan de Zuid-Afrikaanse regering niet worden ontzegd.

Lotsverbondenheid

Er is meer aan de hand. De houding van Zuid-Afrika tegenover de vijanden van Israël komt namelijk niet uit de lucht vallen. De Zuid-Afrikaanse regeringspartij, het ANC, stond altijd al aan de kant van de PLO. Van meet af aan heeft het ANC een lotsverbondenheid gevoeld met de Palestijnse bevrijdingsbewegingen en Israël beschouwd als racistische apartheidsstaat. Ook Nelson Mandela heeft de historische en ideologische verbondenheid van de zwarte bevolking van Zuid-Afrika met de Palestijnen onderstreept.

De vrienden van het ANC waren de communistische landen van Europa en Azië. In Moskou gingen de ANC-leiders naar school. Met wapens en geld werd de ”Struggle” tegen de toenmalige regering van de Nasionale Party gesteund. Dat is het ANC, evenals de communistische partij van Zuid-Afrika, niet vergeten. Het is dan ook logisch dat Zuid-Afrika Rusland niet wenst af te vallen.

Tegen deze achtergrond is het niet verwonderlijk dat Zuid-Afrika in de strijd tussen Israël en Hamas aan de kant van Hamas is gaan staan. Ook de relatie tussen Zuid-Afrika, Rusland en China binnen het tegen het Westen gerichte samenwerkingsverband BRIGGS is historisch gezien goed te begrijpen.

Kwade pier

In de kern van de zaak is het Westen de kwade pier. Het is voor het Westen daarom de hoogste tijd om, bij de inzet voor democratische waarden en fundamentele mensenrechten, ervoor te zorgen niet in de verkeerde hoek te worden gezet. En zeker niet aan de verkeerde kant van de geschiedenis te belanden.

De auteur doceerde cultuurwetenschap in Nijmegen en Potchefstroom (Zuid-Afrika).