Wat houdt de wetswijziging in?

Wie een kind krijgt, kan er voortaan voor kiezen het de familienaam van beide ouders mee te geven, in zelfgekozen volgorde. Tussen de twee namen komt geen koppelteken. Vader Janssen en moeder De Boer kunnen voor hun kind dus kiezen uit vier achternamen. De naamkeuze voor het eerste kind geldt voor alle volgende kinderen.

Wordt de naam van volgende generaties dan niet veel te lang?

Om te voorkomen dat de namen van komende generaties niet meer in een paspoort passen, geldt een maximum van twee achternamen. Vader Janssen de Boer en moeder De Vries Bakker moeten voor hun kroost dus kiezen: of de dubbele achternaam van een van hen, of een nieuwe combinatie van delen uit hun namen.

Er zijn dan maar liefst tien opties: Janssen de Boer, De Vries Bakker, Janssen de Vries, De Vries Janssen, Janssen Bakker, Bakker Janssen, De Boer de Vries, De Vries de Boer, De Boer Bakker en Bakker de Boer. Het omdraaien van de dubbele achternaam van een van de ouders, bijvoorbeeld De Boer Janssen, mag niet.

Lees ook

Welke achternaam wordt het?

Bestaande dubbele achternamen, zoals Reijersen van Buuren, worden als enkele naam beschouwd. Een naam als Erwin Reijersen van Buuren Bakker behoort dus tot de mogelijkheden.

In het geval van een huwelijk of geregistreerd partnerschap blijft het mogelijk de volledige achternaam van de partner toe te voegen aan de eigen achternaam. Als Inge de Boer Janssen trouwt met Thomas Vos de Koning kan zij dus Inge Vos de Koning-de Boer Janssen gaan heten.

Geldt de wet ook met terugwerkende kracht?

Voor kinderen die zijn geboren na 1 januari 2016 geldt het komende jaar een overgangsregeling. Ouders die dat willen, kunnen een naamswijziging voor hen regelen. Dit kost 75 euro voor het eerste kind en 50 euro voor alle volgende kinderen.

Krijgen pasgeborenen automatisch een dubbele achternaam?

Nee. Als ouders geen keuze maken, geldt de bestaande regelgeving: wanneer zij getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben, krijgt hun baby automatisch de achternaam van de vader. In andere gevallen wordt het die van de moeder.

Welke problemen lost de wet op?

Over de maatschappelijke noodzaak verschillen de meningen. Het wetsvoorstel komt voort uit het streven naar gelijkheid tussen ouders; het belangrijkste argument van voorstanders is dat de naam van een kind de verbondenheid met beide ouders moet kunnen uitdrukken.

Nederlanders met meerdere nationaliteiten ervaren soms problemen omdat zij in een ander land, waar dubbele achternamen wel mogen, officieel een andere naam hebben. Met deze wetswijziging zou dat in de toekomst voorkomen kunnen worden. Daarnaast maakt de wet mogelijk dat geadopteerde kinderen zowel hun oorspronkelijke naam als een naam van een van de adoptieouders kunnen krijgen.

Kleven er ook nadelen aan?

Een belangrijke reden voor de nieuwe wet is dat deze conflicten tussen ouders zou vermijden. Maar voor de nieuwe generatie met een dubbele achternaam dreigt alsnog een loyaliteitsconflict: geven zij hun kind de achternaam van opa of van oma mee?

Tegenstanders van de wetswijziging wijzen er daarnaast op dat familienamen minder herkenbaar zullen worden: elke generatie kan een andere achternaam krijgen. Dat kan bijvoorbeeld stamboomonderzoek bemoeilijken.

Echtscheidingsadvocaat Anje Slootweg schreef in maart 2023 in het Reformatorisch Dagblad dat zij nog een bezwaar ziet: de mogelijkheid om met terugwerkende kracht de naam van een kind te wijzigen, kan een extra splijtzwam worden voor ouders die in scheiding liggen.

Hoe zit het in andere landen?

In de meeste Europese landen is het al mogelijk om je kind een dubbele achternaam te geven. In Spanje en Portugal is het zeer gebruikelijk dat een baby de achternaam van de moeder als tweede naam krijgt. Alleen in Duitsland, Zwitserland, Finland, Estland, Letland en Litouwen is deze mogelijkheid er niet.