Israël en Hamas zijn donderdag overeengekomen hun staakt-het-vuren in hun oorlog met minstens één dag te verlengen, luttele minuten voordat het zesdaagse bestand zou aflopen. Volg de laatste ontwikkelingen van de oorlog in Israël via dit liveblog.
Advertentie
De Amerikaanse regering werkt samen met Egypte om de tijdelijke wapenstilstand in Gaza nog eens te verlengen. De VS stellen alles in het werk om het huidige staakt-het-vuren te „ondersteunen en verlengen”, zei woordvoerder John Kirby van het Witte Huis in een persconferentie.
De wapens werden bijna zeven dagen geleden tijdelijk neergelegd. Volgens Kirby is niet te voorspellen hoe het verder gaat met het bestand. „Dat kan ik u niet zeggen, behalve dat ik u zeg dat we hier letterlijk uur na uur aan werken om te kijken of we deze zevende dag kunnen omzetten in een achtste, een negende, een tiende en zo verder. Het enige wat ik u kan zeggen is hoe we er nu voor staan en we zijn blij dat we een zevende dag voor elkaar hebben gekregen.”
Kirby herhaalde dat de VS vinden dat alle gijzelaars die Hamas vasthoudt vrijgelaten moeten worden. Hij veroordeelde ook de „terreuraanslag” in Jeruzalem waarbij deze vrijdag ten minste drie doden vielen. Ook die is door Hamas opgeëist.
De moderne staat Israël is 75 jaar oud. Maar zal het land de 80 halen? Als het aan Hamas ligt niet. Want er zou een vloek liggen over het achtste decennium van de Israëlische staat.
Het Rode Kruis heeft volgens de Israëlische krijgsmacht (IDF) twee Israëlische gijzelaars opgevangen uit de Palestijnse gebieden. De twee zijn onderweg naar Israël, meldt IDF-woordvoerder Daniel Hagari op X.
Hagari meldt dat Israël ervan uitgaat dat „de komende uren” meer gijzelaars worden overgedragen aan het Rode Kruis. Israël en Hamas wisselen in overleg met andere landen gevangenen uit als onderdeel van een tijdelijk staakt-het-vuren in Gaza.
De Amerikaanse buitenlandminister Antony Blinken heeft bij zijn derde bezoek aan Israël sinds 7 oktober gezegd dat Israël zich moet afvragen hoe burgers in de zuidelijke Gazastrook worden beschermd, voor ze er militaire operaties uitvoeren. Israël moet volgens Blinken alles doen om te voorkomen dat meer burgers het slachtoffer worden.
Hij heeft gesproken met de Israëlische president Isaac Herzog, premier Benjamin Netanyahu en legerchef Herzl Halevi. Op de Westelijke Jordaanoever spreekt Blinken met de Palestijnse president Mahmoud Abbas. Netanyahu zei tegen Blinken dat hij „alles blijft doen om alle gijzelaars vrij te krijgen en Hamas volkomen te elimineren”.
In Israël lijken politici en militairen verdeeld over voortzetting van het bestand dat afgelopen vrijdag inging voor de uitwisseling van gevangenen en voor hulp aan de Palestijnse bevolking. Het bestand wordt op incidenten na nageleefd en biedt de gelegenheid hulp te bieden aan de opgesloten en voor het grootste deel door bombardementen ontheemde Palestijnse bevolking van circa 2,3 miljoen mensen. Volgens VN-hulporganisatie UNWRA is 80 procent van de bevolking ontheemd en hebben de meesten zich verzameld in het zuiden van de strook.
Gevreesd wordt dat de hulp weer stil komt te liggen als de strijd vrijdag wordt hervat. Bemiddelaars inclusief Qatar, de VS en Egypte zijn druk doende de partijen te bewegen tot een nieuwe verlenging van het bestand met zeker twee dagen. De verlenging liep in de nacht van woensdag op donderdag bijna mis en werd pas op het laatste moment afgekondigd. Volgens Israëlische media en bronnen bij Hamas kwam dat doordat Hamas niet zoals gebruikelijk tien gijzelaars voorstelde om vrij te laten, maar acht gijzelaars en de stoffelijke resten van drie anderen die bij Israëlische bombardementen op de Gazastrook zouden zijn omgekomen.
Volgens de Israëlische krant Haaretz zijn de partijen zich ervan bewust dat de kans op een nieuwe wapenstilstand erg klein is, als de gevechten nu worden hervat. Er zijn nog steeds veel gijzelaars in handen van Hamas, maar de gegijzelde vrouwen en kinderen zouden vrijdag ‘op zijn’, op drie na van wie in Gaza is beweerd dat ze eerder bij een Israëlisch bombardement zijn omgekomen. Sinds afgelopen vrijdag zijn voornamelijk vrouwen en kinderen vrijgelaten door Israël en door Hamas. Er zou nu worden gepraat over de vrijlating van mannelijke gijzelaars zoals militairen en in Israël gevangen zittende Palestijnse mannen.
De voorzitter van de voorgaande klimaattop (COP27) heeft de nieuwe klimaattop in Dubai geopend met een moment stilte voor overleden klimaatexperts en voor „alle burgers gedood tijdens de oorlog in Gaza”. Sameh Shoukry was verder kritisch over de huidige stand van zaken als het gaat om het tegengaan van klimaatverandering.
Hamas heeft de verantwoordelijkheid opgeëist voor een dodelijke schietpartij bij een bushalte in Jeruzalem. De groepering roept in een verklaring op tot „escalatie” en spreekt van een natuurlijke reactie op „misdaden van de bezetters in de Gazastrook en tegen kinderen in Jenin”.
Bij de schietpartij van donderdagochtend vielen drie doden en zes gewonden. De twee schutters zijn ter plaatse doodgeschoten. Volgens de Israëlische president Isaac Herzog is de aanval een voorbeeld van de „eindeloze oorlog die we voeren tegen terroristische organisaties, met name Hamas”.
Het geweld volgde kort na de verlenging van de wapenstilstand tussen Israël en Hamas, die over de Gazastrook heerst, en een dag na de dood van twee Palestijnse kinderen in Jenin. De kinderen werden in die stad op de Westelijke Jordaanoever doodgeschoten door het Israëlische leger. Daar kwamen in de afgelopen weken ook al kinderen om het leven door Israëlisch geweld.
De op 7 oktober uitgebroken oorlog gaat gepaard met onrust en incidenten in andere Palestijnse gebieden. Twee Israëlische soldaten liepen donderdag lichte verwondingen op toen ze door een auto werden geramd bij een controlepunt op de Westelijke Jordaanoever. Het leger zegt dat de dader is „neergeschoten en geneutraliseerd” en dat in de omgeving wordt gezocht naar meer verdachten.
De Verenigde Staten dringen er bij Israël op aan om de gevechtszone te verkleinen en te verduidelijken waar Palestijnse burgers veiligheid kunnen zoeken mocht het Israëlische leger zijn offensief uitbreiden naar het zuiden van Gaza. Dat zeiden woensdag functionarissen van de Amerikaanse regering, die niet nogmaals duizenden burgerdoden wil zien onder de Palestijnse bevolking van Gaza.
Twee derde van de 2,3 miljoen inwoners van de Gazastrook is naar het zuiden gevlucht om het oorlogsgebied in het noorden te vermijden. De Israëlische operatie in het noorden kreeg forse internationale kritiek en de Amerikaanse president Joe Biden ligt in eigen land onder vuur om zijn vergaande steun aan Israël.
Volgens Israël bevinden de belangrijkste architecten van de Hamas-aanvallen op 7 oktober zich inmiddels in het zuiden. „Maar nu honderdduizenden burgers op verzoek van Israël naar het zuiden zijn gevlucht, zijn wij van mening dat Israël in zijn operationele planning rekening moet houden met de aanwezigheid van vele onschuldige burgers”, aldus een Amerikaanse regeringsfunctionaris. Dat betekent ook „het verkleinen van de gevechtszone en het verduidelijken van gebieden waar burgers hun toevlucht kunnen zoeken”.
Een andere Amerikaanse functionaris wees erop dat Israël „zich nog in de planningsfase voor het zuiden bevindt. We dringen er bij hen op aan zich te concentreren op hoogwaardige precisiedoelen en ervoor te zorgen dat ze achter specifieke locaties aan gaan in plaats van willekeurige aanvallen uit te voeren”.
Advertentie
Israël heeft donderdag vroeg dertig Palestijnse gevangenen vrijgelaten, meldt de Israëlische gevangenisdienst. Het is de zesde vrijlating in het kader van een wapenstilstandsovereenkomst met de Palestijnse beweging Hamas. Conform dezelfde overeenkomst liet Hamas woensdagavond al veertien Israëlische gevangenen vrij.
De Palestijnen zaten vast in Israël, de bezette Westelijke Jordaanoever en Jeruzalem, aldus de gevangenisdienst.
De vrijlating van de Palestijnen liet langer op zich wachten dan verwacht. Volgens Al Jazeera had dit te maken met gevechten tussen het Israëlische leger en Palestijnse militanten in de plaats Beitunia op de Westelijke Jordaanoever, waar een van de gevangenissen staat van waaruit gevangenen werden vrijgelaten.
De prominentste naam onder de vrijgelaten Palestijnen is die van de 22-jarige Ahed Tamimi uit de Westelijke Jordaanoever. Tamini werd op haar zestiende al eens acht maanden vastgehouden om een veelbekeken video waarin ze een Israëlische soldaat sloeg. Door haar zaak kreeg de detentie van Palestijnse minderjarigen internationale aandacht.
Tamimi, inmiddels een bekende activiste en pleitbezorgster voor de Palestijnse zaak, werd deze maand opnieuw door de Israëli’s opgepakt. Ook haar vader werd onlangs gearresteerd, toen hij vanuit Jordanië op weg was naar de bezette Westelijke Jordaanoever. Hij zit nog vast.
Een VN-onderzoekscommissie die oorlogsmisdaden aan beide kanten van het conflict tussen Israël en Hamas onderzoekt, roept Israël en getuigen op om bewijsmateriaal te leveren voor vermeend seksueel geweld door Hamas-strijders bij hun aanvallen van 7 oktober op Israël. Dat zei de voorzitter van de commissie, Navi Pillay, woensdag tegen persbureau Reuters.
Pillay zei dat ze eventueel verworven bewijsmateriaal zal doorgeven aan het Internationaal Strafhof, dat dan kan overgaan tot vervolging. Daarmee reageerde ze ook op eerdere kritiek van Israël en families van Israëlische gijzelaars dat de VN stilzitten. „De commissie heeft de taak dit te onderzoeken”, aldus Pillay. „Het is dus onmogelijk dat we dit niet zullen doen.”
Een grote uitdaging voor Pillay is echter dat Israël niet samenwerkt met de commissie, omdat die volgens de Israëli’s anti-Israëlische vooroordelen heeft. Pillay heeft de Israëlische bombardementen op Gaza als reactie op de aanslagen van 7 oktober als „absoluut schokkend” beschreven. Ook veroordeelt zij het hoge dodental door de Israëlische aanvallen, dat het ministerie van Volksgezondheid van Gaza op ruim 15.000 schat.
De Israëlische autoriteiten zijn een eigen onderzoek begonnen naar seksueel geweld tijdens de Hamas-aanvallen. Daarbij zou bewijsmateriaal naar voren zijn gekomen dat wijst op seksuele misdaden, zoals slachtoffers die ontkleed en verminkt werden aangetroffen. Hamas heeft de misbruiken ontkend.
De 18-koppige onderzoekscommissie van Pillay hoopt op Amerikaanse en Egyptische hulp om Israël ervan te overtuigen met het VN-onderzoek mee te werken. Washington heeft echter ook kritiek geuit op de commissie, net als Europese bondgenoten. De Westerse landen wijzen erop dat de onderzoeken van de VN-commissie geen einddatum hebben, wat ongebruikelijk is.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken is aangekomen in Tel Aviv, vanwaar hij aan zijn derde reis door het Midden-Oosten begint sinds 7 oktober, melden Israëlische en Amerikaanse media.
Blinken zal er Israëlische leiders ontmoeten om verdere uitwisselingen van gijzelaars en gevangenen tussen Hamas en Israël te bespreken, evenals hoe de humanitaire hulp die Gaza binnenkomt kan worden uitgebreid. Volgens berichten zal Blinken ook aandringen op een langere wapenstilstand in de Gazastrook. Donderdagochtend vroeg loopt het tijdelijke bestand af en Israël en Hamas zijn het nog niet eens geworden over een verlenging.
Blinken zal tijdens deze reis ook de bezette Westelijke Jordaanoever en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) bezoeken, aldus het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.
Israël heeft bij de VN-Veiligheidsraad de oproep tot een permanent staakt-het-vuren in de Gaza-oorlog afgewezen. „Iedereen die een staakt-het-vuren steunt, steunt feitelijk het voortdurende terreurbewind van Hamas in Gaza”, zei de Israëlische VN-ambassadeur Gilad Erdan woensdag.
Israël kan zijn burgers volgens Erdan niet beschermen met een staakt-het-vuren omdat Hamas geen betrouwbare partner voor een vredesakkoord zou zijn. „Hamas heeft publiekelijk verklaard - jullie hebben het allemaal gezien - dat het de aanslag van 7 oktober keer op keer zal herhalen, totdat Israël er niet meer is”, aldus Erdan. „Zou u uw burgers verdedigen tegen zo’n duidelijke dreiging met een staakt-het-vuren?”
De Israëlische ambassadeur stelde dat er alleen een einde aan het geweld kan komen als Hamas al zijn gijzelaars en iedereen die betrokken was bij de aanval op Israël van 7 oktober overdraagt.
Bij de aanval van Hamas op Israël zijn volgens Israël 1200 mensen omgekomen. Bij de aanvallen die het Israëlische leger sindsdien op de Gazastrook heeft uitgevoerd zijn volgens de Palestijnse autoriteiten zeker 15.000 mensen omgekomen, terwijl ongeveer 7000 mensen nog vermist zijn.
De familie van Ofir Engel, de Israëlisch-Nederlandse gijzelaar die woensdag door Hamas werd vrijgelaten, is ontzettend blij dat de jongen weer vrij is. „Dit is een hele goede avond”, zegt zijn opa Jucha Engel. Zijn 18-jarige kleinzoon reist later op woensdagavond met zijn ouders naar een ziekenhuis in de buurt van Tel Aviv, zegt hij. „Ik heb hem nog niet gezien, maar hoorde dat hij zelf kan lopen. Ik hoop dat hij gezond is.”
Ofir Engel werd op 7 oktober door Hamas ontvoerd vanuit de kibboets Be’eri bij Jeruzalem, kort na de aanval van Hamas op Israël. Ook zijn schoonvader en een buurjongen werden meegenomen. Engel, die Nederlandse voorouders heeft, kreeg in de periode daarna met spoed ook de Nederlandse nationaliteit, om de kans te vergroten dat hij onder internationale druk zou worden vrijgelaten.
Opa Jucha Engel is al in het ziekenhuis bij Tel Aviv waar zijn kleinzoon naar verwachting over een paar uur aankomt. Naar verwachting moet Ofir een à twee dagen in het ziekenhuis blijven om zijn gezondheid te controleren. „Ze hebben alles hier al voorbereid in de kamer”, zegt zijn opa. „Er liggen schone kleren, dat is zo aardig.”
De vader van Ofir Engel is woensdag jarig. „Dit is dus een heel groot cadeau voor hem”, aldus de grootvader. Ook de verjaardag van Ofir zelf, die tijdens zijn gevangenschap 18 jaar is geworden, zal de komende periode nog gevierd worden. „29 november is voor ons nu een hele belangrijke datum”, zegt zijn opa.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft contact met 25 mensen in Gaza met de Nederlandse nationaliteit of een verblijfsvergunning, meldt het departement woensdagavond. Dat zijn er elf meer dan vrijdag. Volgens het ministerie zijn er de afgelopen periode nieuwe mensen in beeld gekomen. „We spannen ons ervoor in dat deze mensen Gaza zo snel mogelijk kunnen verlaten.”
Sinds 2 november hebben 27 mensen met wie Buitenlandse Zaken contact had Gaza verlaten. Het gaat om mensen met de Nederlandse nationaliteit, Nederlandse verblijfspapieren of „hun eventuele kerngezinsleden”. Zij zijn ondersteund door de Nederlandse ambassade in Egypte en vanuit daar doorgereisd naar Nederland. De eerste vlucht met Nederlanders uit Gaza kwam op 4 november aan op vliegbasis Eindhoven.
Woensdagavond werd ook duidelijk dat de Israëlisch-Nederlandse Ofir Engel, die sinds 7 oktober door Hamas werd gegijzeld, is vrijgelaten. Engel, die Nederlandse voorouders heeft, kreeg vorige maand na een spoedprocedure de Nederlandse nationaliteit toegekend, om de kans te vergroten dat hij onder internationale druk zou worden vrijgelaten.
Demissionair premier Mark Rutte en buitenlandminister Hanke Bruins Slot zijn blij dat de Nederlandse gijzelaar Ofir Engel is vrijgelaten door Hamas. „Na deze afschuwelijke tijd kan hij nu eindelijk worden herenigd met zijn familie en vrienden”, schrijft Rutte op X. Engel was de enige Nederlander die werd vastgehouden in de Gazastrook.
Rutte bedankt Qatar, Egypte en de Verenigde Staten „voor hun cruciale rol” in de vrijlating van de gegijzelden. „We hebben ons hier de afgelopen weken via alle diplomatieke wegen voor ingespannen”, aldus minister Bruins Slot.
Hamas heeft nog niet alle gijzelaars vrijgelaten. „Wij blijven voortdurend oproepen tot hun onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating”, schrijft Bruins Slot op X.
Engel werd op 7 oktober ontvoerd uit de kibboets Be’eri. Hij kreeg kort daarna via een spoedprocedure de Nederlandse nationaliteit. Het achterliggende idee was dat hij daardoor sneller vrijgelaten zou worden.
Israël en Hamas zijn donderdag overeengekomen hun staakt-het-vuren in hun oorlog met minstens één dag te verlengen, luttele minuten voordat het zesdaagse bestand zou aflopen.
Het Israëlische leger liet in een verklaring weten dat de wapenstilstand zal voortduren omdat bemiddelaars proberen meer gijzelaars vrij te krijgen die in Gaza worden vastgehouden in ruil voor Palestijnse gevangenen. Niet veel later bevestigde Hamas in een verklaring dat de wapenstilstand een zevende dag zal ingaan.
Beide partijen hadden gezegd dat ze klaar waren om de strijd te hervatten.
In een redactioneel commentaar suggereerde Al Jazeera dat de verlenging van het staakt-het-vuren niet los te zien is van de aanwezigheid van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken in Israël: „Er bestaat een ongeschreven regel in de Israëlische diplomatie dat wanneer een hoge Amerikaanse functionaris langskomt, er geen grote ontwikkeling zal plaatsvinden, noch militair, noch politiek.”
Advertentie
