Dat concludeert het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in het rapport ”Kwesties voor het Kiezen 2023” op de verkiezingsprogramma’s van tien politieke partijen dat maandag verscheen.

SCP-directeur Karen van Oudenhoven denkt dat politieke partijen te graag alle kiezers te vriend willen houden en daarom nauwelijks fundamentele keuzes in hun programma’s durven te maken. „Ik denk dat de eerste neiging van partijen is om te verleiden en de mooie verhalen te vertellen”, aldus de SCP-directeur in het tv-programma Nieuwsuur.

Van Oudenhoven noemt dat teleurstellend en onnodig. „Uit eerder onderzoek van ons blijkt dat burgers echt zitten te wachten op het eerlijke verhaal. Ze willen graag weten waar het met Nederland naartoe gaat. Ze willen een visie van een nieuw kabinet. Alleen maar mooie dingen beloven is niet waar kiezers op zitten te wachten. Burgers zijn niet achterlijk. Ze willen een kabinet dat problemen oplost.”

Voorbeelden

Zo noemen alle partijen goede en betaalbare zorg heel belangrijk. Maar „gezien de vergrijzing en de krapte op de arbeidsmarkt vraagt dit niet alleen om keuzes over de organisatie en de inrichting van de zorg, maar moet ook worden bepaald waar wel of geen zorg voor wordt verleend en wat mensen wel of niet vergoed krijgen”, aldus het SCP.

Hetzelfde geldt voor de aanpak van krapte op de arbeidsmarkt. „Sommige partijen zetten vooral in op vergroting van het totale arbeidsaanbod. Maar zit er nog genoeg rek in het arbeidsaanbod? En wat zijn de maatschappelijke ‘kosten’ als mensen meer uren moeten werken?”

Aanvulling

In ”Kwesties voor het Kiezen 2023” geeft het SCP aan wat cruciale keuzes zijn voor de politiek op zes maatschappelijke thema’s: bestaanszekerheid, kansengelijkheid, asiel en migratie, zorg en ondersteuning, verduurzaming en de krapte op de arbeidsmarkt. Daarnaast is gekeken naar de relatie tussen burgers en de overheid.

Het SCP keek naar de plannen van tien partijen: BBB, CDA, ChristenUnie, D66, Forum voor Democratie, GroenLinks/Partij van de Arbeid, PvdD, PVV, SP en VVD. Dat zijn partijen die bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 minstens vijf zetels hadden of op 1 oktober in de Peilingwijzer op vijf of meer zetels stonden. Een andere voorwaarde was dat de partijen uiterlijk op 1 oktober hun verkiezingsprogramma bekend hadden gemaakt. Het programma van Omtzigts partij, Nieuw Sociaal Contract (NSC), kon daarom niet meegenomen worden.

De verkenning van het SCP over de verkiezingsprogramma’s is een aanvulling op de doorrekening van de verkiezingsprogramma’s door het Centraal Planbureau dat woensdag verschijnt.