Ter gelegenheid van de 124e dies natalis (geboortedag) van de Gereformeerde Theologen Studentenvereniging (GTSV) Voetius hield prof. Wisse, hoogleraar dogmatiek en rector aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), een lezing over het thema ”Gerechtigheid”. Ongeveer twintig bezoekers waren aanwezig.

Bij de theoloog Gisbertus Voetius (1589-1676) is een „verrassend” aantal disputaties te vinden rondom het thema recht en gerechtigheid, constateert prof. Wisse. Bij de Utrechtse theoloog is er een belangrijk verschil tussen Goddelijk recht en menselijk recht.

Een van de belangrijkste eigenschappen van gerechtigheid is dat het iets is wat op je toekomt. „Gerechtigheid is pas echt gerechtigheid als het niet alleen mij voordeel bezorgt, maar als het voor iedereen iets goeds brengt.” Aan de hand van de kerkvader Augustinus stelde de hoogleraar dat iedereen wel de oriëntatie heeft op gerechtigheid, maar dat niemand die gerechtigheid in bezit heeft. „Het is altijd iets wat tussen mensen instaat.”

Daaruit volgt dat iets pas gerechtigheid is als het ook door andere mensen als gerechtigheid wordt ingezien. „Gerechtigheid gaat ons individuele belang te boven, je hebt altijd iemand anders nodig die jou duidelijk maakt wat gerechtigheid is.”

Wat gerechtigheid is, is nooit per se in elke situatie hetzelfde, aldus prof. Wisse. In allerlei situaties kom je verschillende mensen tegen. „Je hebt aandacht voor de situatie nodig om te kunnen ontdekken wat gerechtigheid is.”

Inhoud

Gerechtigheid is iets wat deze werkelijkheid overstijgt, het is een transcendent begrip. Prof. Wisse: „Als je alle eigenschappen van gerechtigheid optelt, kun je zeggen dat gerechtigheid God is en omgekeerd.” Wat gerechtigheid dan precies inhoudt „gaat ons te boven”, zo stelde hij.

Kun je over een gerechtigheidsbegrip spreken dat niet per se christelijk is, zo vroeg prof. Wisse zich af. In de huidige postmoderne tijd hoeft het christendom niet meer met een absoluut principe te komen. „Doet het dat wel, dan is het elk communicatief speelveld verloren. Dan word je of uitgelachen of word je iemand die anderen wil overheersen.”

Uitleg

Principes kunnen ons helpen om het goede te doen. De Amsterdamse hoogleraar stelde dat elk gebod in de Tien Geboden uitleg nodig heeft.

In de theologie spreken godgeleerden van eisende gerechtigheid en schenkende gerechtigheid. Dat zijn wet en evangelie. De gerechtigheid van God komt op twee manieren tot ons, zo legde prof. Wisse uit. „God vraagt niet alleen gerechtigheid van ons, maar Hij schenkt ook alles wat wij tot gerechtigheid nodig hebben.” Het bijzondere is dat dat zo niet bij ons mensen voorkomt. „Wij eisen wel gerechtigheid van elkaar, maar we schenken elkaar niet gerechtigheid die nodig is om het goede te volbrengen.”

De schenkende gerechtigheid is „particulier” (persoonlijk) en verschijnt aan ons in de Persoon van Jezus Christus. „In Christus schenkt God gerechtigheid om het goede te gaan doen. Overal waar mensen gerechtigheid doen, daar is God aanwezig.”